Makamsal müziklerdeki çeyrek tonları, Batı enstrümanlarıyla kullanabilmek için bugüne kadar pek çok deneme yapıldı. Özellikle piyanonun yeniden düzenlenmesi konusunda İngiltere'deki çalışmalar, Türkiye'de belirli parçaların seslendirilmesi için düzenekler biliniyor. Ama patentli ve en başarılı deneme "Mikrotonal Gitar"la Tolgahan Çoğulu tarafından yapıldı. Çoğulu'nun, kendisi mikrotonal gitarı, Sinan Cem Eroğlu klasik gitarıyla oluşturdukları Duo, içinde çoğu geleneksel, değişik kaynaklardan düzenledikleri 14 parçanın yer aldığı ikinci CD'lerini yayımladılar.
CD'de Eric Satie'den 2, Frederic Chopin'den bir düzenlemeyle Stanley Mayers-Cleo Laine'nin bir özgün bestesi de yer alıyor. Charlie Haden'ı da unutmayalım. Bu parçalarla CD'nin genel Anadolu havası biraz kırılıyor. Çünkü seçilen Türk ve Ermeni derlemeleri, genellikle olduğu gibi ezgisel olarak birbirine hayli benziyor. Ama Çoğulu'nun mikrotonal gitarının yanında Sinan Cem Eroğlu'nun kullandığı değişik yapım klasik gitarlarla, elektrikli gitar, her düzenlemeyi de tek tek dinlenebilir kılıyor.
MİKROTONAL GİTAR'IN ÖYKÜSÜ
Ayarlanabilir Mikrotonal Gitar (Adjustable Microtonal Guitar); 2008'de Tolgahan Çoğulu tarafından tasarlanarakmış, aynı yıl İstanbul Teknik Üniversitesi Dr. Erol Üçer Müzik İleri Araştırmalar Merkezi'nde Prof. Şehvar Beşiroğlu yürütücülüğünde bir bilimsel araştırma projesi olarak kabul ve finanse edildi. Gitarın yapımı 2009'da Ekrem Özkarpat tarafından tamamlandı.
Tolgahan Çoğulu'nun esin kaynağı, Walter Vogt'un gitardaki entonasyon sorunlarını çözmek için 1985 yılında icat ettiği hareketli perdeli Vogt gitarı oldu. Ayarlanabilir Mikrotonal Gitarda her telin altında bulunan kanallar aracılığıyla tüm perdeler hareket ettirilebiliyor. Ayrıca gitar klavyesine istenilen miktarda perde eklenip çıkarılabiliyor.
Çoğulu'nun üç hedefi vardı: Makamsal müzikleri, Çağdaş Klasik Batı müziğindeki mikrotonal müzikleri ve Eşit tampereman sistem dışındaki akort sistemlerini çalabilmek istiyordu. Üç hedefine de ulaştı.
YOĞUN ETKİNLİKLER
Okuldaki görevi, katıldığı toplantılar, kayıt çalışmaları, yurtdışında verdiği konser ve katıldığı festivallerle Tolgahan Çoğulu dolu dolu bir yıl geçiriyor.
25-27 Eylül 2015'te Berlin Mandolin / Gitar Festivali'nde Duo konser verecekler. 5 Kasım 2015'te ise 19. Saraybosna Caz Festivali'nde bu kez Trio olarak yer alacak.
2015'in başından bu yana Çoğulu'nun önemli yurtdışı etkinlikleri de şöyleydi:
11-14 Mart 2015: Singapur'da Guitar Ensemble of National University of Singapore'la (GENUS) ünlü şef ve besteci Robert Casteels şefliğinde 2 konser ve 3 workshop verdi. Kendisi ve Ricardo Moyano'nun mikrotonal gitar için yaptığı Anadolu Halk Türküleri düzenlemelerini Robert Casteels, 60 kişilik gitar orkestrasına düzenledi. Aşık Veysel'in Kara Toprak, Uzun İnce Bir Yoldayım ve anonim Yemen Türküsü eserleri bu orkestra eşliğinde çalındı.Konserde ayrıca Vivaldi Re Majör Gitar Konçertosu ve Robert Casteels'in Çoğulu için yazdığı solo mikrotonal gitar eseri KHI'nin dünya prömiyeri yapıldı.
Video: https://www.youtube.com/watch?v=HHJ4b81qhTI
27-29 Mart 2015: New York Mikrotonal Müzik Festivali'nde 28 ve 29 Mart'ta 2 konser verdi. Fagot sanatçısı ve besteci Johnny Reinhard'ın Çoğulu için bestelediği solo mikrotonal gitar "Knin Calimari" eserinin prömiyerini yaptı. Solo mikrotonal gitar Anadolu Halk düzenlemelerini çaldı. Ayrıca gruplarla doğaçlama müzik yapıldı.
3-7 Haziran 2015: Boston Fine Arts Museum'da 44. American Musical Instrument Society Konferansı'nda, ardından ünlü Berklee College of Music'te çaldı. İki etkinlik de seminer-dinleti şeklinde oldu. Mikrotonal gitarı tanıtıp 2008 senesinden beri kendisi için yapılan 27 bestecinin eserini ve kendi düzenlemelerini anlatıp çaldı.
3-7 Temmuz 2015: Salzburg'daki Mozarteum 'da solo konser ve seminer verdi.
29 Temmuz-2 Ağustos 2015: Yunanistan Lesbos Adası'ndaki - 4. Arion Gitar Festivali'ne katılarak solo Konser ve seminer verdi.
Tolgahan Çoğulu'ya ve duosuna yeni çalışmalarında başarılar diliyoruz.
Şefik Kahramankaptan
***
TOLGAHAN ÇOĞULU KİMDİR?
1978 Ankara doğumlu. Klasik gitar eğitimine 12 yaşında başladı. 1996-2001 arasında Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü’nde Ayhan Akkaya ile klasik gitar eğitimini sürdürdü ve BÜFK Gitar Topluluğu’nun birçok konserinde yer aldı. 16. ve 17. Iserlohn Gitar Festivali, 5. Lambesc Klasik Gitar Festivali, 16. Estergon Klasik Gitar Festivali ve 1. Westfalian Guitar Spring gitar festivallerine katıldı ve Roland Dyens, Carlo Domeniconi, Dale Kavanagh, William Kanensiger, Jorge Cardoso gibi birçok yetkin gitaristle çalışma fırsatı buldu.
2001'de İTÜ Dr. Erol Üçer Müzik İleri Araştırmalar Merkezi (MİAM) Klasik Gitar Yüksek Lisans programına kabul ederek Soner Egesel ve Bekir Küçükay ile çalışmalarını sürdürdü. 2010'da ‘Bağlama Tekniklerinin Klasik Gitar İcrasına Uyarlanması’ başlıklı doktora tezini bitirip mezun oldu. Bu tez, 2011 yılında Almanya’da VDM Publishing tarafından yayınlandı.
2007'de Erhan Birol ile beraber klasik gitar ikilisi Duoist’i kurdu. İkilinin CD’si İki Elin Sesi, Pan Müzik'ten 2011 yılında yayınlandı.
2008'de Ayarlanabilir Mikrotonal Gitarı tasarladı. 2012'de Atlas adını verdiği CD, Kalan Müzik tarafından basıldı. 2011'de Sinan Cem Eroğlu ile birlikte Mikrotonal Gitar Duo’yu kurdu. Mikrotonal Gitar için 27 besteci eser yazdı.
New York Gitar Festivali, Iserlohn Gitar Festivali, Zihuatanejo Gitar Festivali, Brno Gitar Festivali, Sarajevo Gitar Festivali, Santo Tirso Gitar Festivali, Malezya CGS Gitar Festivali, Plovdiv Gitar Festivali, Postojna Gitar Festivali, Alessandria Echos Festivali, Hırvatistan Balkan MikroFest, Atina Üniversitesi, Memphis Üniversitesi, Aberdeen Üniversitesi, Surrey Üniversitesi, Mozarteum Üniversitesi, Viyana Üniversitesi, Codarts Üniversitesi, Toronto York Üniversitesi, Bristol Üniversitesi, Estonian Academy of Music, Yong Siew Toh Konservartuarı, Ljubljana Üniversitesi, Berlin Üniversitat der Künste, Aveiro Üniversitesi, Bükreş Kültür Merkezi, Venedik Bienali, Brest Modal Müzik Konferansı ve 4. Hawaii Conference on Arts and Humanities’de konser ve seminerler verdi.
Birgül Serçe ile birlikte yazdığı Temel Müzik Eğitimi kitabı BGST Yayınları tarafından 2010'da yayınlandı. 2013'de Doçent oldu. 2014'de Georgia Tech Üniversitesi’nin düzenlediği Margaret Guthman Müzik Enstrumanları yarışmasında Birincilik Ödülü aldı. Ayrıca 5. Donizetti Klasik Müzik Ödülleri’nde “Özel Ödül”e layık görüldü.
2010'da İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nda klasik gitar bölümünü kuran Tolgahan Çoğulu halen burada ve Dr. Erol Üçer Müzik İleri Araştırmalar Merkezi’nde klasik gitar öğretmenliği yapıyor.