Orkestra şefi Rengim Gökmen, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nde bulunduğu 7 yıllık sürede yapılanları toplu olarak gözler önüne seren bir etkinlik raporu hazırlattı. Sanattan Yansımalar'ın ulaştığı rapor, dört ana başlık altında yapılan işlerle ilgili ayrıntılı bilgi içeriyor. Bu sayede, 7 yıllık dönem içinde hem yönetsel, hem sanatsal açıdan sağlanan gelişme, temsil ve izleyici sayısındaki artış başta olmak üzere ortaya genel bir resim konularak, değerlendirmelerin objektif yapılabilmesine olanak sağlanıyor. Bir bakıma “7 yılın hesabı” diye nitelendirilecek raporda yer alan ana başlıklar şöyle:
TEŞKİLAT YAPISINDAKİ GELİŞMELER (2007-2014)
Samsun Devlet Opera ve Balesi kuruldu.
Ankara Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü kuruldu.
Koordinatörlükler Yönetmeliği hazırlandı ve Genel Koordinatörlük ile Koordinatörlükler kuruldu.
Ankara Birim Dans Tiyatrosu ve İzmir Birim Dans Tiyatrosu kuruldu ve temsillere başladı.
İstanbul MDT Projesi başlatıldı ve Modern Dans Topluluğu kuruldu.
Türkiye’de ilk Çocuk Opera ve Balesi Ankara’da kuruldu
KURULAN YENİ SİSTEMLER (2007-2014)
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğünde ISO 9001 Kalite Yönetim sistemi kuruldu
Norm kadro sayıları ve usul ve esasları belirlendi
Devlet Opera ve Balesi sınav yönetmeliği hazırlandı ve yürürlüğe kondu.
Dönüşümlü Repertuar Sistemi oluşturuldu.
Solistler ve Yaratıcı Kadrolar için Havuz Sistemi uygulaması başlatıldı
Telif Hakları Usul ve Esasları hazırlandı komisyon kuruldu.
Çocuk ve Gençlik Eserleri Değerlendirme Komisyonu oluşturuldu.
DOB Genel Müdürlüğü Arşiv Sistemi kuruldu ve kamuoyu yararına sunuldu.
DOB Faaliyet Tanımlama, Planlama ve Takip Sistemi kuruldu.
BAŞLATILAN SÜRDÜRÜLEBİLİR YENİ PROJELER (2007-2014)
İstanbul Uluslararası Bale Yarışması ve Festivali başlatıldı.
İstanbul Uluslararası Opera Festivali başlatıldı.
Eskişehir Ulusal Opera ve Bale Günleri başlatıldı.
İzmir Ulusal Şan Yarışması başlatıldı.
Pilot İller Projesi başlatıldı.
MEVCUT PROJE VE FAALİYETLERDE ARTIŞLAR (2007-2014)
Çocuk ve Gençlik Faaliyetlerinde Yeni Açılımlar sağlandı
Opera ve Bale Gazetesi yayınlanmaya başladı ve birçok kitap yayımlandı
Ankara Opera binasının rölöve restitüsyon ve restorasyon projeleri yapıldı.
Antalya DOB Müdürlüğünce atölye ve depo inşaatına başlandı
Uluslararası kuruluşlara yeni üyelikler tesis edildi
Ulusal ve uluslararası yarışma ve festival sayısında artış nedeniyle sezon tatili kısaldı.
2007-2013 yılları arasında temsil ve seyirci sayılarında önemli artış kaydedildi.
1. Teşkilat Yapısındaki Gelişmeler
Samsun Devlet Opera ve Balesi’nin Kuruluşu
5 Mayıs 1993 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmasına karar verilmiş olmasına rağmen, 15 yıl sonra, 18 Mayıs 2008 tarihinde açılışı yapılan Samsun Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ile ülkemizin Karadeniz bölgesi operasına kavuştu. 2009 yılından itibaren kendi kadroları ile temsiller vermeye başlayan Samsun Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü’nün yeni faaliyete geçtiği 2009-2010 sanat sezonunda 143 temsil ve 21 turne gerçekleştirdiğini görüyoruz. Faaliyetlerini Samsun halkının yoğun ilgisiyle sürdüren ve turneler yoluyla çevre illere de hizmet veren Samsun DOBM her yıl "Büyük Anadolu Turnesi" adı altında düzenlediği turneyle en az 7-8 Anadolu kentinde peş peşe temsiller vermeyi sürdürüyor.
Ankara DOB Müdürlüğü’nün Kuruluşu
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğünün; taşra teşkilatı olarak Ankara İlinde Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü ve bu Müdürlüğe bağlı (3) adet şube müdürlüğü kurulması; Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ile Devlet Personel Başkanlığının görüşlerine dayanan Kültür ve Turizm Bakanlığının 13/12/2007 tarihli ve 4461 sayılı yazısı üzerine, 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunun 16. maddesinin (b) bendi ile 17. maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendine göre, Bakanlar Kurulu’nca 13/5/2008 tarihinde kararlaştırıldı. Bu Kanun Hükmünde Kararname 2008/13702 Karar Sayısı ile 12 Haziran 2008 tarih ve 26904 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı.
Bu kararla, Devlet Opera ve Balesi’nde uzun zamandan beri uğraş verilen yeni yapılanma biçimi 2008 yılı içerisinde sonuçlandırılarak, yeni personel istihdamı ve ek maliyeti olmayacak şekilde Ankara Müdürlüğü kuruldu. Peki neden böyle bir yapılanmaya gerek duyuldu? Çünkü bu yolla, Ankara’daki opera-bale faaliyetlerini gerçekleştirme görevini devreden Genel Müdürlük -asli görevi sayılması gereken- müdürlükler arasındaki koordinasyonu sağlayarak sanatsal faaliyetlerin daha verimli ve sağlıklı yürütülmesi fonksiyonunu yerine getirebilecek, bu sanatlarla ilgili uzun vadeli stratejik planlamayı ülke sathında uygulayabilecek, opera-bale sanatları bağlamında ulusal politikaları belirleyebilecek ve uluslararası faaliyetler düzenleyebilecekti.
Bu oluşum ile Genel Müdürlük merkez yapılanması daha işlevsel bir konum kazandı. Ulusal ve uluslararası ölçekte strateji ve sanat politikaları ile kurumun genel hedeflerinin güçlendirildiği, buna ilişkin altyapı ve bütçenin daha iyi programlandığı, uygulamaların koordinasyon ve denetiminin daha sağlıklı yürütüldüğü bir pozisyona kavuşuldu. Bu yapılanmanın katkısı ile kurum, ulusal ve uluslararası çapta büyük ve önemli projeleri gündeme getirip bunları uygulamaya başladı.
Koordinatörlükler Yönetmeliği
2007 yılına gelene kadar Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nün teşkilat yapısında sanatsal bürokrasi hizmetlerini yürüten "asli hizmet birimleri" bulunmayıp sadece "destek hizmet birimleri" (Personel ve Eğitim Dairesi Başkanlığı ile İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı) ile danışmanlık ve denetim hizmet birimleri (Strateji Geliştirme Müdürlüğü ile Hukuk Müşavirliği) bulunuyordu. Kurumun yoğun iş yükü akışının sağlıklı şekilde düzenlenmesi ve birimler arasında sanatsal koordinasyonun daha düzenli gerçekleştirilmesi; turneler, festivaller, yarışmalar, tanıtım ve diğer araştırma-geliştirme faaliyetlerinin daha etkin biçimde yürütülmesi amacıyla, 2009 yılı başında bir Genel Koordinatör idaresinde "Sanat Koordinasyon Birimleri" oluşturuldu. 2011 yılı Kasım ayında çıkartılan bir yönetmelik ile de Genel Koordinatörlük ve Koordinatörlükler resmen kuruldu.
Genel Koordinatörlüğe Bağlı Olarak 2011 Yılında Kurulan Koordinatörlükler
* Festivaller, Yarışmalar ve Turne Organizasyon Koordinatörlüğü
* Uluslararası İlişkiler ve Sanatçı Organizasyon Koordinatörlüğü
* AB Koordinasyon ve Telif Hakları Koordinatörlüğü
* Basın Yayın, Halkla İlişkiler, Grafik Tasarım ve Web Sayfası Güncelleme Koordinatörlüğü
* Kurumsal Tanıtım, İletişim ve Sponsorluk Koordinatörlüğü
* Arşiv ve Bilgi Bankası Koordinatörlüğü
* Protokol Koordinatörlüğü
Ankara Birim Dans Tiyatrosu ve İzmir BDT
Dünyanın hemen tüm sanat kurumlarının sanatsal aktiviteleri arasında önemli bir yer tutan ve sanatçıların ileri yaşlarında da birikimlerini kullanabilmelerine olanak tanıyan "Dans Tiyatrosu", Genel Müdürlük bünyesinde 2008 yılında Ankara’da kuruldu. Bu oluşum bugün Birim Dans Tiyatrosu adıyla Ankara DOB bünyesinde faaliyetini sürdürüyor. Dans ve tiyatro sanatlarının bir araya gelmesiyle ortaya çıkan yepyeni bir anlatım dili kullanılarak eserlerin hazırlandığı bu birim, zaman içinde özellikle 40 yaş üzeri bale sanatçılarımızın çok aktif bir şekilde rol aldıkları bir yapıya dönüştü. Tüm bağlı müdürlüklerde yaygınlaştırılması hedefiyle yola çıkan Birim Dans Tiyatrosu, bu hedefe bağlı olarak 2012 yılında İzmir’de de kuruldu.
İstanbul MDT Projesi
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir repertuvar topluluğu olarak 1992 yılında kurulan Modern Dans Topluluğu (MDT) ilk gösterilerini 1993 yılı Şubat ayında gerçekleştirdi. Topluluk tarafından, kurulduğu yıldan bu yana Türk ve yabancı koreografların imzalarını taşıyan 65’ten fazla eser sahnelendiğini görüyoruz. Bu topluluk 2009 yılından beri Ankara Devlet Opera ve Balesi bünyesinde çalışmalarını sürdürüyordu. 2011 yılında ise İstanbul’da proje bazında modern dans çalışmaları başlatıldı ve İstanbul Modern Dans Topluluğu kuruldu.
Türkiye’de ilk Çocuk Opera ve Balesi
Ankara Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğüne bağlı Leyla Gencer Sahnesi, Türkiye’de ilk kez “çocuk opera ve balesi” olarak yeniden düzenlendi. Bina; çocuk balesi, çocuk korosu kursları ve çocuklara yönelik temsillerle 2009 yılında faaliyete geçirildi.
2. Kurulan Yeni Sistemler
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi
Bakanlık makamının 07.09.2010 tarihli oluru ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi kurulması ve Mayıs 2011 tarihine kadar belgelendirilmesi hedeflendi. Bu amaçla her birimde Kalite Sorumlusu, Kalite Temsilcisi ve Kalite Ekipleri belirlendi. İlgililerden toplanan bilgiler ışığında hazırlanan Kalite Yönetim Sistemi Dokümanlarıyla TSE’ye ISO 9001 Belgesi için başvuruldu. Mayıs 2011'de TSE’nin Belge Tetkiki yapıldı ve 12 Mayıs 2011 tarihinde KY-6365/11-R sertifika numarasıyla TS EN ISO 9001 Kalite Belgesi alındı. Kalite Yönetim Sistemi bir kuruluşta sıfır hatalı mal veya hizmet üretimini ve sürekli iyileşmeyi hedefleyen yönetim sistemidir.
Norm Kadrolar; Sayıları, Usul ve Esasları
Norm kadro çalışmaları yapılmak suretiyle kadrolar Maliye Bakanlığı’nın görüşleri doğrultusunda sabitlendi. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nce hazırlanarak Maliye Bakanlığı’nın onayına sunulan; merkez ve taşra birimleri için norm pozisyonlar ve bu pozisyonlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı’nın 11 Şubat 2010 tarih ve B.07.0.BMK.0.20-90/1889 sayılı cevabi yazısıyla uygun görülerek işleme konuldu. Buna göre; Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra birimlerinin 1309 sayılı kuruluş kanununun 4. maddesinde belirtilen norm pozisyonları ve unvanları ile orkestra bölümünün enstrüman gruplarına dağılımları ve koro bölümünün ses gruplarının dağılımları 3 ayrı cetvelde tespit edildi. 2007-2014 yılları arasında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün tüm Müdürlüklerinde 1309 sayılı kanuna tabi toplam 488 sanatçı ve sanat-teknik eleman kadroya alındı.
Devlet Opera ve Balesi Sınav Yönetmeliği
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nde, 1309 sayılı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Kuruluşu Hakkındaki Kanun kapsamında sözleşmeli olarak görev yapan personelde aranacak şartlar ile sözlü ve uygulamalı sınavların yapılmasına ve değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, 10 Ekim 2009 tarih ve 27372 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDE SÖZLEŞMELİ OLARAK GÖREV YAPAN SANATKAR MEMUR, UYGULATICI UZMAN MEMUR VE UZMAN MEMURLAR HAKKINDA SINAV YÖNETMELİĞİ, 31 Aralık 2011 tarih ve 28159 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle son haline getirildi.
Dönüşümlü Repertuar Sistemi
2010-2011 sanat sezonunda yeni bir uygulamaya daha gidilerek, Dönüşümlü Repertuvar Sistemi’ne geçildi. Bu yolla, kısıtlı kaynaklarla gerçekleştirilip büyük emekler ortaya konularak çıkartılan prodüksiyonların daha etkin bir biçimde kullanılarak diğer şehirlerdeki sanatseverlerin de bu prodüksiyonlardan faydalanmasına olanak tanınması amaçlandı. Örnek vermek gerekirse, İzmir Devlet Opera ve Balesi tarafından hazırlanan “Otello” adlı bale eseri, tüm dekor ve kostümü ile ayrıca İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçıları tarafından da sahnelendi. Dönüşümlü Repertuvar Sistemi verimli ve ekonomik şekilde sürdürülüyor. Bu sayede, bir prodüksiyonla daha çok izleyiciye ulaşılması, daha uzun süre sahnede kalması ve daha çok sayıda temsil verilmesi sağlandı ve bu yöntem sayesinde önemli bir mali tasarruf sağlandı.
Havuz Sistemi Uygulaması
Devlet Opera ve Balesi’nin 6 Müdürlüğünde çalışan solistler ve yaratıcı kadrolardan bir havuz oluşturularak, bu personelin sadece bağlı oldukları Müdürlükte değil, ihtiyaca göre, diğer Müdürlüklerde de eser sahnelemeleri yoluna gidildi. Bu yolla büyük rollerde izleyicinin yeni yüzler görmesi, yeni sesler dinlemesi, sanatçıların değişik sahnelerde deneyimlerini artırması ve yaratıcı sanatçıların eserlerinin ülke çapında seyirciyle buluşturulması sağlandı.
Telif Hakları Komisyonu
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü tarafından sahnelenmesi, seslendirilmesi, kaydedilmesi planlanan yerli ve yabancı eserler için hak sahiplerine ödenecek telif ücretiyle özel bilgi, beceri ve uzmanlık gerektiren alanlarda üretilen ürünler için ödenecek ücretin tespiti ve buna ilişkin usul ve esasları düzenlemek üzere bu 7 yıllık dönemde önemli çalışmalar yapıldı. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre sahibinin özelliklerini taşıyan fikir ve sanat eserleriyle özel bilgi, beceri ve uzmanlık gerektiren alanlarda üretilen ürünleri kapsayan ve her yıl Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na dayanılarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığının onayıyla yürürlüğe giren Devlet Opera Ve Balesi Genel Müdürlüğü Telif Ücretleri Değerlendirme Tespit Ve Ödeme Usul ve Esasları gereğince birçok Türk bestecinin eserleri satın alınarak sahnelendi.
Çocuk ve Gençlik Eserleri Değerlendirme Komisyonu
Her sanat sezonunda çocuklara ve gençlere yönelik olarak çok sayıda temsil gerçekleştirilerek çocuk ve genç seyircilerin sanat anlayışlarına ve estetik değerlerine katkıda bulunulmaya çalışılıyor. Çocuklar ve gençlere sunulacak eserlerin uygunluğunu değerlendirmek üzere, içinde sanat uzmanlarının yanı sıra bir çocuk pedagogunun da bulunduğu Çocuk ve Gençlik Eserleri Değerlendirme Komisyonu oluşturuldu.
DOB Genel Müdürlüğü Arşiv Sistemi
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ve Müdürlüklerin kurulduğu tarihten günümüze kadar yürütülen faaliyetleri hakkında bilgi ve belgeleri derlemek, güvenli biçimde muhafaza edip gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak üzere “Arşiv ve Bilgi Bankası Birimi” kuruldu. Bu birimin sağlıklı işlemesi için gerekli teknik donanım (tasnif ve daha sonra arşivin muhafazası için geniş bir alan, raylı çelik dolaplar, vs.) oluşturuldu. DOBGM Arşiv Sistemi 7 Temmuz 2014 tarihinde internet üzerinde kamuoyunun hizmetine sunuldu.
DOB Faaliyet Tanımlama, Planlama ve Takip Sistemi
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün sahnelediği eserler, birçok farklı bölüm ve branşın koordineli çalışmasını gerektiren kapsamlı prodüksiyonlar. Eserler; solist, koro, bale, orkestra ve teknik bölümleriyle atölyelerin çalışmaları sonucunda izleyici karşısına çıkıyor. Her bölümdeki sanatçılar çeşitli branşlarda ve enstrümanlarla eserlerde görev alıyorlar. Eser hazırlıkları sırasında bölümler kendi içlerinde ve diğer bölümlerle birlikte çeşitli provalar, oda çalışmaları ve genel prova yapıyor. Bunun dışında, kurumun 6 Müdürlüğü geçici görevlendirmelerle sanatçılarını diğer müdürlüklerdeki eserlerde görevlendirebiliyor. Bu müdürlükler ayrıca Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği çeşitli festival ve organizasyonlara katılıyor. Sözleşmeli sanatçılar dışında yevmiyeli olarak çalışan misafir sanatçılar ve figüranlar da eserlerde görevlendiriliyor.
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, elindeki sanatçı kadrosunu daha etkin ve verimli kullanabilmek amacıyla 2009 yılında Faaliyet Tanımlama, Planlama ve Takip Sistemi adlı bilgisayar yazılımını projelendirip uygulamaya koydu. Proje, kurumun web sitesiyle birlikte çalışacak şekilde geliştirildi. Bilgisayar ortamında, eserin hazırlık ve sahnelenmesi süreçlerini içeren yapının programlanarak bilgilerin kaynağında oluşturulması, denetlenmesi, kurum yönetimine rapor ve istatistiklerin sağlıklı ve hızlı bir şekilde sunulması hedeflenen bu proje sayesinde:
*Sanatçıların performanslarının izlenmesi ve müdürlüklerdeki her branşta kadro eksiklikleriyle fazlalıklarının görülmesi sağlanıyor;
*Eserlerin hazırlık süreçleri, prova, çalışma sayıları, eserde görevlendirilen sanatçılar, bu sanatçıların görev aldıkları etkinlik sayıları kolaylıkla takip edilebiliyor;
*Yevmiyeli sanatçıların ve figüranların ücret tahakkukları sağlıklı ve zamanında yapılabiliyor;
*Eser distribüsyonlarının son şekliyle doğru olarak kamuoyuna verilmesi ve internetten yayımlanması mümkün hale geliyor;
*Beş yıllık süreçte girilen bilgiler sonucunda oluşan faaliyet planlama arşivi sayesinde çeşitli rapor ve istatistikler alınabiliyor;
*Sanatçıların özgeçmişleri, fotoğrafları, temsillerde yaptıkları görevlerle geçmiş görev faaliyetlerine yönelik istatistiksel bilgilerin depolanması, raporlanması sağlandıktan sonra bu bilgiler, sanatçıları görevlendirme ve değerlendirme durumunda olan yöneticilerin istifadesine sunuluyor. Bu sistem sayesinde sanatçıların temsillerde görevlendirilmesi, devam çizelgeleri, izinleri, raporları gibi her türlü prova ve temsillere devam durumunun denetlenmesi sağlanıyor.
3. Sürdürülebilir Yeni Projeler
İstanbul Uluslararası Bale Yarışması ve Festivali
Türkiye’de bale sanatının akademik kurallarla profesyonel performanslarını gerçekleştiren tek kurumsal yapı olan Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü “İstanbul Uluslararası Bale Yarışması”nın birincisini “İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti” etkinliklerinden biri olarak 2008 yılı Eylül ayında düzenledi. Bale dünyasında İstanbul’un adından övgüyle söz edilmesini sağlayan bu yarışma, Uluslararası Bale Yarışmaları Federasyonu’nun (IFBC) 10 Haziran 2009 tarihli kongresinde oybirliğiyle üyeliğe kabul edildi. İki yılda bir yapılan Uluslararası İstanbul Bale Yarışması’nın yanına bu yıldan itibaren, Müdürlüklerin yeni prodüksiyonlarının sahneleneceği bir de festival eklenerek etkinliğin ismi Uluslararası İstanbul Bale Yarışması ve Festivali olarak yenilendi.
İstanbul Uluslararası Opera Festivali
Birincisi 2010 yılında bir Avrupa Kültür Başkenti Projesi olarak düzenlenen İstanbul Uluslararası Opera Festivali’nde ilk yıldan itibaren, opera tarihinin Türk ve Doğu temalı eserlerinin, çoğunlukla şehrin tarihi mekanlarında düzenlenmesine özen gösteriliyor. Topkapı Sarayı, Aya İrini, Rumeli Hisarı, Yıldız Sarayı gibi mekanlarda sergilenen Fatih Sultan Mehmet (Mehmet II), Bayezid, IV. Murad, Saraydan Kız Kaçırma gibi operalar, yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgisini çekiyor. İstanbul gibi büyük turistik, ticari ve kültürel potansiyele sahip bir metropolün dünyaya evrensel opera diliyle seslenmesi Batı basınında da önemli yankı buluyor.
Eskişehir Ulusal Opera ve Bale Günleri
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ile Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı işbirliğiyle Eskişehir’de 2011 yılında sanatseverlerle buluşan bu etkinlikte, çoğunlukla Türk besteci, koreograf ve libretto yazarlarının özgün eserleriyle Türk tarihinin unutulmaz simalarının yaşamlarını konu alan eserlere yer veriliyor. Ayrıca evrensel literatürün en önemli eserleri de yine bu kapsamda Eskişehir Ulusal Opera ve Bale Günleri’nde izlenebiliyor.
İzmir Ulusal Şan Yarışması
Konservatuvar eğitimi devam eden ya da yeni mezun olanlara yönelik Genç Solistler Şan Yarışması’nın ilki İzmir’de 2008 yılında düzenlendi ve yarışmacılar ilk yıl ulusal jüri tarafından değerlendirildi. 2009, 2010 ve 2011 yıllarında yapılan sonraki yarışmalarda ise Türk jüri üyelerine Hollanda, Kanada, ABD ve İtalya’dan gelen jüri üyeleri de katıldılar. Türkiye’de şan alanında eğitim veren yüksek öğretim kurumlarıyla ilişki kurularak tüm yetenekli ve istekli gençlerin bu yarışmaya katılabilmesi için gerekli duyurular yapılıyor. Yarışmaya katılan sanatçı adaylarının sayısının her geçen yıl artması, ülkemizdeki opera sanatının geleceği adına umut verici. Opera alanında genç yeteneklerimizi kazanabilmek amacıyla gerçekleştirilen yarışmaya önümüzdeki yıllarda uluslararası boyut kazandırılması çalışmaları ise sürüyor.
Pilot İller Projesi
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, geçmiş yıllardan bu yana düzenlediği Anadolu turnelerinin yanı sıra 2012 yılında yeni bir uygulamaya geçerek “Pilot İller” projesini başlattı. Kurumun çok önem verdiği projelerden biri olan “Pilot İller” kapsamında belirlenen illerimizde opera ve bale etkinlikleriyle müzikli çocuk oyunları organize ediliyor. Bu proje kapsamında dünya literatüründen ve yerli eserlerden yapılan seçimlerle en ünlü opera ve bale eserleri tüm yurda yayılarak sergilenebiliyor. Bu proje kapsamında Bursa ve Eskişehir; Ankara, İstanbul ve İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürlükleri için ortak pilot iller olarak seçildi. Ankara DOB için Sivas, Kayseri, Bolu illeri; İstanbul DOB için Tekirdağ, Edirne illeri; İzmir DOB için Denizli, Aydın illeri; Mersin DOB için Adana, Gaziantep illeri; Antalya DOB için Muğla, Konya, Isparta illeri; Samsun DOB için Trabzon, Ordu illeri pilot iller olarak belirlendi. Bu illere yıl içinde düzenli turneler gerçekleştirilerek halkın opera ve bale sanatlarına ulaşımında süreklilik sağlanması hedefleniyor.
4. Mevcut Proje ve Faaliyetlerde Artışlar
Çocuk ve Gençlik Faaliyetlerinde Yeni Açılım
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün bütün Müdürlüklerinde Çocuk Balesi ve Çocuk Korosu kursları veriliyor. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü (yeni adıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü) ile Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü arasında kültür, sanat ve eğitim alanlarında işbirliği yapılması amacıyla 13 Nisan 2010 tarihinde bir protokol imzalandı. Bu protokol gereğince; Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü himayesi altındaki çocuk ve gençler tespit edilerek, yetenekli çocuk ve gençlere Devlet Opera ve Balesi Çocuk ve Gençlik Birimlerinde ses (koro) ve müzik ile bale eğitimleri veriliyor.
Opera Bale Gazetesi ve Kitap Yayınları
Aralık 2009 tarihinde başlatılan 2 aylık Opera Bale Gazetesi’nin yayımı 2014 yılında da sürdürülerek bu yolla tüm ülkeye opera, bale ve sanat haberlerinin düzenli biçimde ulaştırılması sağlandı. 2007-2014 yılları arasında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü tarafından olağan program, katalog, broşür ve duyuru yayınları dışında bastırılan özel yayınlar şöyle sıralanıyor:
*Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü 60. Yıl (2 Nisan 2008)
*Devlet Tiyatroları ve Devlet Opera ve Balesi 60. Yıl (4 Aralık 2009)
*Bibliyografya (2009)
*60. Yılda Türk Balesi (Türkçe ve İngilizce) (2009)
*Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Festivaller ve Yarışmalar (2010)
*State Opera and Ballet Festivals & Competitions (2010)
*İstanbul Devlet Opera ve Balesi 50. Yıl (2010)
*Türkiye’nin Milli Opera Kurumu “Devlet Opera ve Balesi”nin Kuruluş Öyküsü (Ekim 2010)
*Dame Ninette de Valois ile Adım Adım (2011-2012 Sezonu)
*“Türkiye’de Opera ve Bale” prestij kitabı (Türkçe ve İngilizce) (2012)
*"Sözlü Opera Tarihi" kitabının ise röportajları tamamlanıp çözümleri yapılmış durumda. Opera tarihimiz açısından önem taşıyan ve halen redaksiyon çalışmaları sürdürülen bu eserin 2014 yılı içinde basılması bekleniyor.
Ankara Opera Binasının Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri
Ankara’daki opera binasının 1948 yılından beri yapılamayan köklü tadilat çalışmaları 2010 yılı itibariyle başlatılıp bu amaçla rölöve, restitüsyon işleri tamamlandı. Öncelikli iş olarak, binanın koltukları orijinal haline dönüştürülerek yenilendi. Bu yenilemeyi 2012 yılında binanın sahne ve orkestra çukuruyla ilgili diğer tadilat izledi. Bu alandaki çalışmalar 2013 yılında da sürdürüldü.
Antalya DOB Müdürlüğü Atölye ve Depo İnşaatı
Antalya Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü için Milli İstihbarat Teşkilatı ile yapılan takas anlaşması sonucunda alınan arsa üzerinde ihalesi yapılarak 2014 yılında atölye ve depo inşaatına başlandı.
Uluslararası Kuruluşlara Yeni Üyelikler
DOBGM, 2008'den bu yana düzenlenen İstanbul Uluslararası Bale Yarışması, Uluslararası Bale Yarışmaları Federasyonu (International Federation of Ballet Competitions - IFBC) Yönetim Kurulu’nun 17 Haziran 2009 tarihindeki toplantısında oybirliğiyle verdiği kararla asil Federasyon üyesi olarak kabul edildi. Federasyonun 2010 yılı genel kurulu o yılın Temmuz ayında İstanbul’da yapıldı ve Federasyon üyeleri Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ile İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın işbirliğiyle ağırlandılar. Dünya çapında 18 uluslararası bale yarışmasının üye olduğu bu teşkilatın merkez ofisi Moskova’da bulunuyor.
DOBGM, 1 Nisan 2010'da , Avrupa’nın pek çok profesyonel opera topluluğu ve festivalinin üye olduğu Opera Europa (The Organisation for European Professional Opera Companies and Festivals) adlı organizasyonun üyeliğine kabul edildi. 36 ülkeden 115 opera topluluğunun üye olduğu bu teşkilatın merkez ofisi Brüksel’de bulunuyor. Bu kuruluşun her yıl yapılan konferans ve genel kurul toplantılarına Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün de aktif katılımı sağlanıyor.
TÜRKSOY’a üye 14 ülkeden 9’unun katılımıyla 15 Ocak 2010 tarihinde yapılan toplantıyla TÜRKSOY Genel Sekreterliği bünyesinde üye ülkelerin opera ve bale müdürlükleri arasında bir birlik oluşturularak “TÜRKSOY Operalar Kurulu”nun kuruluş sözleşmesi imzalandı. Bu kurulun başkanlığını yapma görevi ise Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’ne verildi.
Ulusal ve Uluslararası Yarışma ve Festival Sayısında Artış
2007 yılında opera ve bale alanlarında ülkemizde düzenlenen ulusal ve uluslararası yarışma ve festivallerin sayısı 2 iken 2014 yılında bu sayı 6’ya yükseldi. Tüm yaz boyu süren festival ve yarışma temsilleri nedeniyle Müdürlüklerde yıllardan beri uygulanan 3 ay kesintisiz tatil sona erdirilerek 2010 yılından bu yana toplamı 6 ile 8 hafta arasında değişen sezon tatili uygulamasına geçildi.
Temsil ve Seyirci Sayısında Önemli Artış
2007 yılında 724 olan temsil sayısı 2013 yılında 1004’e yükselerek yüzde 38 oranında artarken, aynı aralıkta seyirci sayısı 341 binden 443 bine çıkarak yüzde 30 oranında artış kaydedildi. 2013-2014 sanat sezonunda ise yurt sathında verilen temsil sayısı 915, seyirci sayısı 432 bin oldu. Bu rakamlara 12. Uluslararası Bodrum Bale Festivali ve 21. Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali seyirci sayılarını da kesinleşince eklemek gerek.
DOBGM'nce Sahnelenen Türk Eserleri Sayısı*
2007: 27 (4’ü dünya prömiyeri)
2008: 28 (3’ü dünya prömiyeri)
2009: 32 (8’i dünya prömiyeri)
2010: 38 (6’sı dünya prömiyeri)
2011: 40 (6’sı dünya prömiyeri)
2012: 41 (4’ü dünya prömiyeri)
2013: 54 (6’sı dünya prömiyeri)
2014: 56 (3’ü dünya prömiyeri)
*Bu eserler tür olarak opera, bale, modern dans, dans tiyatrosu, sahne kantatı, oratoryo, anlatıcılı konser, gala konser, müzikli çocuk oyunu olarak sınıflandırılabilir. Başlıcaları şöyledir:
Bale: Mevlana'nın Çağrısı, Bir Kumru Masalı, Kösem Sultan, V. Murad, Sevginin Bedeli, Aspendos-Yüzyılların Aşkı, Kerbela, Kont Drakula
Opera: Cem Sultan, Muhteşem Süleyman, Lale Çılgınlığı,
Opera/Konser Versiyonu: Çelebi , Şu Çılgın Türkler
Modern Dans: Arda Boyları
Dans Tiyatrosu: Töre, Çakırcalı Efe
Kantat: Mevlid
Oratoryo: Sesleniş, Şehitler, Mehmetçik
Müzikal/ Gösteri: Kanlı Nigar, Seslerle Anadolu