Tarih bilimi toplumların yaşamında başat önemdedir. Güç bir alandır; gerçek tarihçi az sayıda yetişir. Yetkin tarihçilerin sayıca azlığı yetmezmiş gibi bir de algı yönlendirmelerine, “toplum mühendisliği” diye adlandırılan art niyetli çabalara araç edilir tarih alanı. “Resmi tarih”, “resmi olmayan tarih” diye yapay, deyim yerindeyse şarlatanca ayrımlara uğratılır. Toplumları oyalamaktan başka bir durum değildir bu.
İşte sözkonusu olumsuzluklar tarihçilerimizin değerini daha da belirginleştiriyor. Türkiye’nin az sayıdaki yetkin tarihçilerinden, öğretmenlerin öğretmeni, Usta Tarihçi Prof. Dr. Şerafettin Turan’ı da 15 Ekim 2015 günü yitirdik.
Dil Derneği “Atatürk'ün kurduğu Türk Dil Kurumu'nun seçilmiş son başkanı, DTCF'nin
dekanlarından, ölümsüz Kültür Bakanımız Ahmet Taner Kışlalı'nın müsteşarı,
Dil Derneği'nin Onursal Başkanı, öğretmenimiz Prof. Dr. Şerafettin Turan'ı
yitirmenin üzüntüsü içindeyiz.” diye duyurdu acı olayı.
Prof. Şerafettin Turan her yönden nitelikli bir insandı. Son derece ilkeliydi, savaşımcıydı.
Tüm ayrıntılarına egemen olduğu Türk Devriminin ödünsüz, üstün savunucusu bir aydındı. Yetiştirdiği yüzlerce öğrencisi Sn. Turan’ın aydınlığıyla, birikimiyle kişilik buldular.
Her yapıtı apayrı değerdedir. Devrim tarihimizi, Mustafa Kemal Atatürk'ü, İsmet İnönü'yü ayrıntılarıyla anlattı.
Yalnızca tarih alanındaki birikimiyle değil, kişiliğiyle de her zaman saygı uyandırdı. (Daha tanıyalı birkaç ay geçmiş bir genç aydının konuşmasını dinlemeye gidecek değin güzelgönüllüydü, yücegönüllüydü. Onca yapıtın yazarı Sn. Turan’da en ufak kibir, büyüklenme göremezdiniz.)
12 Mart, 12 Eylül darbelerinin zorbaları karşısında dimdik durdu.
1983'te 12 Eylül askeri darbe yönetiminin TDK Başkanlığı görevinden istifa etmesini ve yönetimi devretmesini istemesi üzerine şu tarihsel sözleri söylemiştir: "Türk Dil Kurumu’nu size devretmiyoruz, siz teslim alıyorsunuz!"
Prof. Dr. Şerafettin Turan için 16 Ekim 2015 Cuma günü DTCF'de tören yapıldı. Öğrencileri, çalışma arkadaşları tabutu başında konuştular, saygılarını sundular, onu uğurladılar. Öğretmenimizi Gölbaşı Gömütlüğünde, çok sevdiği yurt toprağına emanet ettik. Törene çok sayıda insan katıldı. Ailesine, yakınlarına, bütün aydınlanmacılara başsağlığı diliyoruz.
Prof. Dr. Şerafettin Turan'ı unutmayacağız!
Prof. Dr. Şerafettin Turan’ın Yaşamöyküsü:
Şerafettin Turan, 1925'te Van'ın Erciş ilçesinde doğdu. Bitlis, Muş, Erzurum'da ilk ve ortaöğrenimini bitirip Gazi Eğitim Enstitüsü Tarih Coğrafya Bölümü'ne girdi. 1946'da aynı enstitüye asistan olarak atandı. DTCF'nin Tarih Bölümünden de 1951'de diploma aldı. Bu arada Ankara Etnoğrafya Müzesi'nde asistanlık görevini de sürdürdü. 1952'de DTCF, Genel Türk Tarihi Bölümü'ne asistan oldu. 1954'te doktor, 1956'da doçent; 1964'te de profesörlük sanını aldı. Bir yıl süreyle İtalya arşiv ve kütüphanelerinde araştırmalar yaptı. 1960-62 yılları arasında Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde görev aldı. Fakülte dekanlığı (1969-72), TRT Yönetim Kurulu Üyeliği (1972-78), Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı (1978-79), Türk Dil Kurumu Başkanlığı (1977-83), Dil Derneği Başkanlığı (1992-2000) görevlerini üstlendi. Türk-İtalyan ilişkileri konusundaki araştırmaları nedeniyle, İtalyan Hükümetince 'Cavaliere Nişanı'yla ödüllendirilmiş; 1997'de Türkiye Bilimler Akademisi'nin (TÜBA) Bilim Ödülü'nü, “Türk Devrim Tarihi 4-Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye” ile 1999 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü'nü aldı.
Yapıtlarından Bazıları Şunlardır:
Atatürk ve Ulusal Dil, Türk Dil Kurumu, 1981
Tevarihi Ali Osman, 10 Defter, Türk Tarih Kurumu, Yazar: İbn Kemal, 1991 (Yayıma hazırladı.)
Atatürk'ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000
Mustafa Kemal Atatürk-Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, 2004
Türk Devrim Tarihi, (7 Cilt), Bilgi Yayınevi
Türk Kültür Tarihi-(Türk Kültüründen Türkiye Kültürüne ve Evrenselliğe), Bilgi Yayınevi, 2002
İsmet İnönü Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Bilgi Yayınevi, 2003
75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü, Yazarlar: Şerafettin Turan, Sevgi Özel, Dil Derneği Yay., Nisan 2007
Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Taht Kavgaları, Bilgi Yayınevi, ayrıca Kapı Yayınları, 2011
Bir Kara Çalma Öyküsü-(Bilim - İdeoloji - Üniversite), Bilgi Yayınevi, 2013
Ödülleri:
1970 İtalyan Hükümeti'nden “Cavaliere” Nişanı
1997 Tüba Bilim Ödülü
1999 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü
2007 Dil Derneği İzmir Temsilciliği, 6. İzmir Türkçe Günleri, Türkçeye Emek Ödülü (Prof. Dr. Aydın Köksal ile birlikte)
2007 Dil Derneği Türk Dil Devrimi'nin 75. Yılı Onur Ödülü