Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü tarafından, Muğla Büyükşehir Belediyesi destekleri ile bu yıl 15'ncisi yapılmakta olan Uluslararası Bodrum Bale Festivali 24 Temmuz 2017’de Ankara Devlet Opera ve Balesi’nin, Nikis Kazancakis’in aynı adlı eserinden, Mikis Teodorakis’in müziği ile Lorca Massine’nin koreografisi ile gerçekleştirilen ‘’Zorba’’nın gösterimi ile başladı. Açılış gecesi sanat ve siyaset camiasından önemli kişiler de bu etkinlikte izleyici olarak yer aldılar. 30 dansçının yer aldığı, sevgiyle, aşkla, umutla, zorluklara karşı ayakta durmayı öğrenen ve öğreten Zorba’nın öyküsünün konu edildiği bu dans gösterisi 25 Temmuz’da tekrarlandı.
28 ve 29 Temmuz akşamları ise Yuniel Rascon, Efrain Chisbas, Dayron Echevarria, Ernesto Hermida, Juan Pablo Solas, Carlos Alfonso, Consuelo Velaskez ve Osvaldo Farres’in müzikleri ile koreografisi Lizt Alfonso, Diana Fernandez ve Yadira Hernandez’in yaptıkları, ‘’Cuba Vibra’’ adlı Küba danslarından oluşan modern dans gösterisi, etnikle modern arası yelpazede habanera, danzon, caz, tango, flamenko çeşitleri ile etkinliğe gelen izleyicilere mutlu anlar yaşattı.
1 Ağustos 2017 akşamı, Bodrum Bale Festivali’nin tek beyaz bale etkinliği olan ve İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin 20 yıl aradan sonra bu sezon tekrar repertuara aldığı, Marius Petipa’nın koreografisi üzerine, Ayşem Sunal Savaşkurt’un reji ve düzenlemesiyle sahnelediği P.İ.Çaykovski’nin ünlü balesi ‘’Uyuyan Güzel’’ vardı. Petipa; bu baleyi tasarlamış, Çaykovski; yazdığı müzikle balenin bütün farklı kavramlarının, karakterlerin ve güçlüklerle dolu bale adımlarının en doğal biçimde kaynaşmasına olanak vermiştir. Uyuyan Güzel bale temsili başladığı anda, biletlerin tamamına yakını satılmış, gösteri alanı tamamen dolmuştu. Oturacak yer bulamayıp, içeri girmek isteyenler çoktu. Bodrum Kalesi’nin tiyatro sahnesine dönüştürülmüş olan Kuzey Hendeği 1500 kişi ile tamamen doluydu.
Bodrum Kalesi’ndeki teknik olanaksızlıklar nedeniyle, orijinal dekoru ile dans edilemedi. Orkestra çukuru da olmadığı için müzikler de banttan verildi. Ancak, taşınabilir dekor parçaları ile bu temsil yapılabildi. Bu oyunun dekor tasarımcısı Adnan Öngün’ün beyaz baleye yakışır fotoğraflar ve özel efektlerle güzel bir ortam yaratması, kostüm tasarımcısı Çimen Somuncuoğlu’nun olağanüstü güzellikteki kostümleri ile ışık tasarımcısı Önder Arık’ın gayretleri asla yadsınamaz.
Bu temsilin baş solistlerinden Prenses Aurora’yı Gizem Atik Tuncay ve Prens Florimund’u oynayan Erhan Güzel, gerek solo, gerekse ansambl olarak büyük başarı gösterdiler. Leylak Perisi’nde de Melike Koper, Carabosse’de Nuri Arkan, Kral Florestan’da Alper Akalın, Kraliçe’de Ayça Abdu son derece başarılıydı.
“Uyuyan Güzel”, yüz yıllık uykuya dalan güzel bir prensesin öyküsünü anlatan klasik bir Avrupa masalı. Aslen 1697’de Fransız Charles Perrault’un ve 1812’de Alman masal üstatları Grimm Kardeşler’in yazıya geçirdiği masal, daha önce de Basile tarafından “Ay, Güneş ve Talia” adıyla İtalya’da yayımlanmış.
Çaykovski, St. Petersburg’daki Çarlık Tiyatrosu Mariinski’nin müdürü İvan Vsevolozhski ‘den 25 Mayıs 1888 tarihli bir mektup alır. Vsevolozhski, Charles Perrault’un “La Belle au Bois Dormant” adlı peri masalları üzerine bir bale yazmasını önermektedir. Bunun üzerine Çaykovski, Vsevolozhski’den bir senaryo hazırlamasını ister. 3 Eylül günü eline geçen metni bir solukta okuyan Çaykovski, aynı gün hem Vsevolozhski’ye, hem de kardeşi Modest’e birer mektup yazar ve “bu metin tam bana göre, bestelemek için bundan daha iyisini isteyemem” diyerek beğenisini bildirir.
Bestecinin çalışmaya başlaması için gerekli olan detaylı oyun planını, balenin koreografisini yapacak olan Marius Petipa, metnin yazarı Vsevolozhski ile iyice geliştirip Çaykovski’nin de görüşünü aldıktan sonra hazırlayıp gönderir. Marius Petipa, henüz yazılmamış bir müzik üzerine “Uyuyan Güzel” balesini tasarlamaktadır. Daha önceden eserin kişilerini belirlemiş, tempoyu, ritmi ve hâttâ hangi çalgıların kullanılacağını bile düşünmüştür. Çaykovski ile bir araya geldiklerinde, ona, nerede ne yapması gerektiğini büyük bir titizlikle tek tek dile getirir.
Klasik bale repertuvarının önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen, konservatuvarlarda üzerine incelemeler yazılan ‘’ Uyuyan Güzel ‘’ İlk kez 1890 yılında St. Petersburg’da sahnelenmiş, ancak asıl şöhretine 20. yüzyılda kavuşmuştur.
Uluslararası Bodrum Bale Festivali 4 Ağustos Cuma Kazakistan’ın Astana Balesi, 7 Ağustos Pazartesi Rusya’nın Svetlana Zakharova Solo Proje ve 12 Ağustos Cumartesi günü İspanya’nın Los Vivancos Flamenco topluluğunun etkinlikleri ile sona erecek.
İsmail Hakkı Aksu