Önceden planlanıp ilân edilmiş “Türk-Amerikan Dostluk Konseri”, kültür-sanat alanındaki dayanışma ve işbirliğinin hangi ülkeler arasında olursa olsun, siyasetten etkilenmemesi gerektiğinin güzel bir örneği olarak 23 Mart 2018 akşamı CSO'da verildi. Siyasetçilerimizin “isim vermeden” tüm konuşmalarında haklı olarak ABD'ye veryansın ettikleri günün akşamı, Amerikalı besteci-şef Lee Actor'un CSO'da üç eserinin birden Türkiye prömiyerini yaparken keyfi yerindeydi. Umduğunun üzerindeki düzeyde bir orkestra bulmuş, dinleyicinin de, orkestranın da alkışı almıştı.
Lee Actor (d. 1952) Amerika'da bol ödüllü bestecilerden. Orkestraların açtığı eser yarışmalarında elde ettiği dereceler, eserlerinin yaygınlaşmasında önemli rol oynamış. Ankara'ya gelirken yanında üç eserinin partitür ve orkestra partilerini taşımış. İlk eser, ilginç bir yapıdaki Dans Rapsodisi'ydi. Vals, tango ve fandango ritmlerinin kullanıldığı eserde besteci, eserini anlatırken bazı bölümler için “Güney Amerikalı Mahler hissi veren”, “Viyana kıvraklığında” gibi nitelendirmeleri kullanıyordu. Klarnetlerin özel bir yeri olan eserde Orçun Civelek, bestecinin takdirini kazandı.
İkinci eser, saksofon için yazılmış konçertoların yaman takipçisi Fethi Günçer'in (d.1960) seslendirdiği, bestecinin 2013 Amerikan Ödülleri'nde finale kalan Alto Saksofon Konçertosu'ydu. Besteci amacını “Bu eseri yazarken temel hedeflerimden biri, saksofonun önemli dramatik ve etkileyici olanaklarını kullanmaktı” diye ı açıklıyordu. “Saksofonu da ciddi bir konçerto çalan, ciddi bir solo enstrüman olarak ele almak istedim” dediği üç bölümlü konçerto ilginçti. Çello ve kontrabasların koyu girişinden sonra saksofona gerçekten de, cazdan uzak ciddi pasajlar yazılmıştı. İkinci bölümün başındaki kadans benzeri solo da Günçer tarafından temiz bir tını elde edilerek seslendirildi. Bu bölümü yazarken besteci, saksofoncunun gece bir sokak lambasının altında çaldığını hayal etmiş. Saksofoncu bir ayağını da arkasındaki lambanın direğine dayamış mıydı acaba?
Seslendirmenin sonunda Lee Actor, Günçer'i hararetle tebrik etti, o da notaları havaya kaldırarak, kulise kaçmaya çalışan şefi elinden tutup sahne önüne taşıyarak Actor'u yüceltti.
İkinci yarıda Actor'un 7 senfonisinden 3'ncüsünü dinledik. “Önsezi” başlığını taşıyan birinci bölüm ile eserdeki ikinci ve gerçek Scherzo olan dördüncü bölüm, bestecinin kendine özgü programlı müzik anlayışının güzel örnekleriydi. Bestecinin eserleri için yazdığı program notları da anlaşılır ve aydınlatıcıydı. Nedense Amerikalı bestecilerin senfonik eserlerinde mutlaka insana “film müziği” hissi veren bölümler vardır. Actor için de aynı durum geçerliydi.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
23 Mart 2018