TARİHÇESİ ve BUGÜNÜ
Kardeşler Sokağı, Ankara Kalesi’ne kıvrımlarla tırmanan Hisar Caddesi’ne açılan bir zamanların ünlü Işıklar Caddesi’nin paralelindedir. Sokak adını, 1916 öncesinde buralarda var olan Aziz Clement Fransız Koleji’ni 1905 yılında inşa ettiren ve yöneten “Hıristiyan Okullarının Kardeşleri”nden alır. 1916 Ankara Yangını sırasında hastane olarak da hizmet vermekte iken boşaltılan ve tümüyle yanan kolejin yıkıntısı üzerinde 1928 yılında yeni bir bina yükselir.
Binanın zemin katı önce Fransız Büyükelçiliği Kançılaryası (ki binanın sol giriş kapısında halen tabelası var), sonra Fransız Konsolosu’nun Ofisi ve ikametgâhı, 1962’ye değin de Fransız İlkokulu olarak hizmet verir. Bu kat halen üç din adamının lojmanı olarak ayrılmıştır. Büyükelçilik Salonu olarak düşünülen binanın ikinci katı kısa bir süre sonra Fransız Büyükelçiliği Şapeli’ne dönüştürülür. Günümüzde de bu amaçla kullanılmaktadır. 2002 yılında kapsamlı bir biçimde onarılan binanın üçüncü (çekme) katı ise konukevidir.
Binanın yenilenmesi tümüyle Herve Vital tarafından gerçekleştirilmiş olup Sunak ve İncil Kürsüsü onun tasarımıdır. Vital ayrıca soldaki “Meryem Ana Mozaiği”nin yanı sıra, “İsa’nın Dirilişi”ni betimleyen merkez vitrayı ile “Davut-Süleyman” ve “Adem-Havva” mozaiklerinin de yapımcısıdır. Sağdaki “Herşeye Kaadir Allah’ın Oğlu” mozaiği Stefano Girardi’nindir. Kilisenin pencerelerinde Anadolu’da ve Fransa’da yaşamış kimi azize ve aziz vitrayları yer almaktadır. Altısı 1914’de Bordeaux’da, dördü Floransa’da yapılan on vitrayın sağda en başta olanı, 19’ncu yüzyılda Fransa’da yaşayıp 24 yaşında ölen ve kiliseye adı verilen Azize Tereza’ya aittir. Diğerleri ise 3’ncü yüzyılda Anadolu’da yaşamış Georges ile Ankara’nın ilk piskoposu Clement’in dışında Meryem, Yusuf, Augustin, Antuan, Pantaleon, Barbara ve Jeanne d’Arc’ı betimlemektedir.
Ankara’da İtalyan (1938), İngiltere (1963), Vatikan (1982) büyükelçilikleri bünyesinde ve kimi apartman katlarında da kiliseler bulunmakla birlikte, Azize Tereza Kilisesi değişik mezheplerden Hıristiyanların ortak ibadet yeri kimliğindedir. 12 Aralık 2012 Pazar günü ve 24 Aralık Noel Gecesi benim gözlemlediğim ve görevlilerin de ifade ettiği üzere üzere, Pazar günleri 11.30’daki ayine 50-60, bayramlardaki toplanmalara 150-200 kişi katılmakta, Noel Gecesi ise farklı dinlerdeki kişilerin de katılımıyla merdivenlere kadar taşmalar olmaktadır. Kilise her türlü ayinde herkese ve Salı-Cumartesi günleri saat 14.00 – 17.00 arasında ise gezme amacıyla gelenlere açıktır.
PEDER XAVIER NUSS
1916 yılında o zaman Almanya’ya bağlı olan, ancak savaş sonrasında Fransa’ya geçen Strasbourg (Alsace-Loren)’da doğup felsefe ve ilahiyat öğrenimi alan Xavier Nuss 1948’de Ankara’ya gelir. Fransız Büyükelçiliği İlkokulu’nda 7 yıl Fransızca ve Matematik öğretir. Daha sonra, 1962’ye değin bu okulda yöneticilik görevini üstlenir. SBF’de Fransızca Okutmanlığı yapar, Fransız Kültür Heyeti’nde akşam dersleri verir. Zamanla, Hıristiyan ailelerin çocuklarına Din Dersleri vererek kilise yıllarını başlatır.
Emekli olduğu 2001 yılına değin Ankara’da yaşayan Nuss bir görüşmede kendisini, doğduğu yer itibariyle Alman, vatandaşlığı yönünden Fransız, 53 yıl bu ülkede yaşamakla da Türk olarak duyumsadığını söylemiştir. Yaşadığı sürece Ankara’nın “iyi-kötü yönlerde” gelişimine yakından tanık olan, Ankara’yı seven ve bu nedenle yaşamının 53 yılını burada geçiren, Ulus Esnafı ile Türkçe konuşup kaynaşan, Kale’de ve Keçiören’de sık sık gezintiler yapan, çamaşırını kendi yıkayıp alışverişini kendi yapan Peder Nuss, 2001’de emekli olup Fransa’ya döner, 2013’de 97 yaşında vefat eder.
(Çağdaş Türk Dili Dergisi, Şubat 2016, Sayı : 336)