İstanbul Devlet Opera ve Balesi 19 Nisan’da, Kadıköy Süreyya Opera Sahnesi’nde Rahmaninof’un aleko operasını, özgün dilinde Rusça olarak sahnelemeye hazırlanıyor.
Romantik döneme ait tanınmış eserlerin sahibi, Rus besteci ve piyano virtüozü Sergey Rahmaninof denilince benim aklıma ilk gelen eseri Op.18, 2 numaralı Piyano Konçertosu’dur. “Aleko”, sanatçının hayatı boyunca tamamlayabildiği üç opera eserinden ilki olma özelliğini taşıyor. Librettosunu, Vladimir Nemirovic -Dançenko’nun, A. Puşkin’in dramatik “Çingeneler” şiirinden uyarlayarak yazdığı Operanın ilk sahnelenişi 1892 yılında Moskova’da yapılmış, Bolşoy Tiyatrosundaki prömiyeri ise 1983 yılına rastlıyor.
Türkiye’de ilk kez 2011 ve 2012 yıllarında, Evin Atik rejisi ile Mersin Devlet Opera ve Balesi’nde sahnelenen oyun bu kez İstanbullu opera seyircisi ile buluşacak. Kıskançlık, öfke, intikam Aleko’nun konusunu içeriyor. Rus genci Aleko’ nun çingene kızı Zemfira’ya olan trajik aşkı konu ediliyor.
Rusça seslendirilecek olan operanın konusu şöyle;
Bir grup çingene, nehrin kenarında gece için çadır kurmuşlardır. Ay ışığının altında kamp ateşi yakarlar, göçebe hayatın onlara sağladığı özgürlüğü vurgulayan şarkılar söylerler. Yaşlı bir Çingene hikaye anlatmaya başlar. Uzun zaman evvel, Mariula adında bir kadınla birlikte olmuştur, ancak bu kadın başka bir adam uğruna kendisini ve kızları Zemfira'yı terk etmiştir. Zemfira artık bir yetişkindir ve Çingene yaşamı uğruna medeniyetten vazgeçen Aleko adlı bir Rus ile yaşamaktadır. Bu hikayeyi dinledikten sonra Aleko, Zemfira'nın babasının Mariula'dan intikam almamasına son derece sinirlenir. Oysa Zemfira aynı fikirde değildir. Annesi için geçerli olanın kendisi için de geçerli olduğunu belirterek, 'aşk özgürdür' der. Aleko'nun aşırı sahipleniciliğinden çoktan sıkılmış olan Zemfira, Çingene topluluğundan bir gence aşık olmuştur…
Doğan Çelik’in sahneye koyduğu operanın orkestra şefi Zdravko Lazarov. Eserin dekoru Zeki Sarayoğlu, kostümleri ise Serdar Başbuğ tarafından tasarlandı. Koreografisi Nil Berkan’a, ışık tasarımı ise Taner Aydın’a ait. Koro şefi Paolo Villa.
Aleko rolünde Alper Göçeri, Utku Bayburt, Zafer Erdaş; Genç Çingene rolünde Ali Murat Erengül, Yoel Keşap, Muzaffer Soydan; Zemfira rolünde Maria Otilia Radulescu İpek, Ayten Telek, Hande Soner Ürben; Zemfira'nın Babası rolünde Kenan Dağaşan, Göktuğ Alpaşar, Ali Haydar Taş; Yaşlı Çingene rolünde Arzu Bozkurt, Nursel Dinler Yazman dönüşümlü olarak rol alacaklar.
Aleko’nun kavatinası, Genç çingenenin romansı, Yaşlı çingenenin öyküsü ve Erkeklerin dansı gibi bölümleri ile tanınan opera, yaklaşık 1 saat süreli.
İsmail Hakkı Aksu
15 Nisan 2019, İstanbul