İdil Biret’in DGG tarafından kara listeye aldırıldığı 1990 lı yıllarda pek çok solist, şef, plak firma yöneticisi ile olduğu gibi Alexander Rahbari ile de vakası oldu. 1989 -1994 arası İdil Naxos için Chopin’in bütün piyano eserlerine ilaveten Brahms ve Rachmaninov’un solo eserlerinin büyük bir kısmını kayda aldığında Brahms’ın iki piyano konçertosunun da kaydı gündeme geldi. O dönem Belçikada Flaman Radyo Orkestrası (BRT) şefi olan Alexander Rahbari Brahms’ın dört senfonisini Naxos için kaydetmişti. Bunu göz önüne alan Naxos’un sahibi Klaus Heymann İdil’e konçertoları Rahbari ile kaydetmeyi önerdi ve İdil uygun buldu. Sonra beklenmedik bir gelişme oldu. Benimle Brüksel'de buluşan Klaus Heymann, biraz da şaşkınlıkla, “Rahbari İdil ile kayıt yapmak istemiyor, ‘ben Brigitte Engerer ile yapmak isterim Brahms kayıtlarını’ diyor” dedikten sonra neden böyle yaptı anlamadım diye ilave etti utanarak. O zamanlar henüz DGG’nin İdil’i kara listeye aldığını ve orkestra şeflerine onunla çalışmamalarını telkin ettiğini bilmiyordum. Bu nedenle Heymann’a, “Rahbari’nin İranlı olmasi nedeni ile Türklere karşı kompleksi olabileceği ve bir Türk piyanist yerine Fransız’ı tercih sebebinin muhtemelen bu olduğunu” söyleyip üzerinde durmamasını önerdim. Yıllar sonra 2001 de İdil’in kara listeye alındığını bildiren mektubu okuduğumda ise fikrimi değiştirdim; Rahbari de korkmuştu İdil ile çalışmaktan bir çok diğer orkestra şefi gibi.Sonra ne oldu? Sonra, Rahbari Brahms 2. Konçertoyu Macar piyanist Jenö Jando ile kaydetti Naxos için. 1997 yılında ise dostumuz Nezih Neyzi Bey’in ilgisiyle bulduğumuz finans desteği ile İdil Brahms konçertolarını Polonya Ulusal Radyo Orkestrası ve ilerde Varşova Filarmoni’nin müzik direktörü olacak olan, şef Antoni Wit ile kaydetti (DGG’nin kara listesini umursamayan ve korkmayan nadir şeflerden olan Antoni Wit ile İdil sonra pek çok konser verdi ve tam 17 piyano konçerto kaydı yaptı). Klaus Heymann da İdil’in Brahms 2. Konçertosunu o kadar beğendi ki Rahbari’nin Jeno Jando ile yaptığı kaydı Naxos kataloğundan çıkarıp yerine İdil’in kaydını koydu.Epey zaman sonra, İstanbul'da IDSO’dan İdil’e bir mesaj geldi. ‘Bu yıl için kararlaştırdığımız programa göre Alexandr Rahbari ve orkestramız ile konseriniz şu tarihte olacak’ diye. Orkestranın o dönemdeki saygısız müdürü nezaketen İdil’e ‘şu şef ile konser vermeyi kabul eder misiniz’ diye sormak ihtiyacını duymadan verdikleri kararı tebliğ ediyordu. O tarihte kara liste bilgisini veren mektup çoktan geldiğinden, hemen Rahbari’nin,Avrupa'da İdil ile konser vermeye cesaret edemeyen ama Türkiye'ye geldiğinde boş salonlara çalmamak için tek çare olan İdil’in solist olmasına can atan şefler gibi davrandığını anladım ve “Idil Biret Alexandr Rahbari ile konser veremez” diye orkestraya cevap verdim. Bunun üzerine müdür bey otorite gösterisi yapmaya kalktı ve anlayacağı lisanda cevabını aldı. Onun yönetici olduğu ilerki üç yıl boyunca İdil IDSO ile konser vermeyi kabul etmedi. Sonra, onun yönetimden ayrılması ve kadim dost değerli müzisyen başkemancı Yusuf Güler Aksöz’ün araya girmesi ile İdil tekrar IDSO konserlerine devam etti.
Aradan epey zaman, neredeyse on yıl, geçtikten sonra 2012 ‘de bir gün Antalya DSO müdürü aradı ve “İdil hanım Ekim ayında bizim orkestra ile Alexandr Rahbari yönetiminde bir konser vermeyi kabul eder mi” diye sordu. Önce hayır demeyi düşündüm ama sonra vazgeçtim ve Rahbari’ye bir ders vermenin daha iyi olacağına karar verdim. Müdür beye “olur ama bir şart ile İdil Brahms 2. Konçertoyu çalacak” dedim. Yaklaşık 20 yıl önce yaptığı büyük gafı hatırlamayan veya çaresiz kalan Rahbari teklifi kabul etti.
Başarılı geçen bir Brahms 2 konseri sonrası İdil ile Antalya’da kale içinde bir lokantaya yemeğe davet ettik Rahbari’yi. Orada tatlı bir sohbet içinde geçen yemek sonrası kendisine İdil’in Naxos için yaptığı Brahms’ın bütün solo piyano eserleri ve iki piyano konçertosunu ihtiva eden 12 CD kutuyu hediye verdim. Uzun uzun baktı. Eminim daha önce değilse bile o anda hatırladı Klaus Heymann’a verdiği menfi cevabı. Değerli bir şef olduğu mutlak olan Rahbari’den bir daha haber almadık. Ne de olsa ürkütücü kara liste halâ geçerli idi ve Avrupa’da bir orkestrayla İdil ile konser vermeye cesaret edemezdi. .Bu notları Cumhuriyet gazetesinde Evin İlyasoğlu’nun köşesinde Alexandr Rahbari’nin Ekim ayında IDSO ile konser vereceğini öğrenince yazmaya karar verdim. Tarihe bir not daha düşülmüş oldu. Türkiyeye geldiklerinde üzerinde yazılacak daha kimler var. Şefik Büyükyüksel11 Eylül 2024
Not: Bu arada Kara Liste kitabının almanca tercümesi değerli müzikolog Elif Damla Yavuz tarafından yapıldı (yandaki kapak). Yakında basılacak. Bakalım okuyan Almanlar ne düşünecek? 
