Türkiye'de ilk kez çocuk besteciler için bir beste yarışması İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenleniyor. Çocuk orkestralarının kurulması, çocuklar için kulak testi ve benzeri çalışmalarıyla tanınan Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı öğretim üyesi Prof. Dr. Ozan Evrim Tunca danışmanlığında, Eskişehir'deki OzArt Akademi tarafından ayrıntılandırılan yarışmaya video kaydı gönderilecek ilk 300 beste kabul edilecek. Yarışmaya 2005-2013 arası doğumlu çocuklar, 1 ila 5 dakika arası süreli her tür müzikle katılabilecekler. Jüride başta önemli bestecilerimizden, ADK kompozisyon öğretmeni Turgay Erdener olmak üzere, konusunda uzman isimler yer alıyor. Yarışmayla ilgili ayrıntılar ve başvuru için: www.cocukbesteciyarismasi.com
Yarışmanın fikir babası ve danışmanı çellist, Prof. Dr. Ozan Evrim Tunca, yarışmayla ilgili Sanattan Yansımalar'ın sorularını cevaplandırdı:
Bu fikir nasıl ortaya çıktı?
Açıkçası yaklaşık bir yıl önce Fazıl Say’ın kitaplarından birini karıştırırken, Mithat Fenmen’in oldukça küçük bir çocuk olan Fazıl’ı dizine oturtup “bugün yolda neler gördün haydi piyanonun tuşları ile anlat” dediği sahneyi okuduktan sonra kendi kendime sordum: biz çocuklarımıza “hadi bize çalgınla yaşadıklarını anlat, bir beste yap ya da doğaçla” diyor muyuz? Çocuklara sormadığımız bir soruya yanıt aramalarını bekleyemeyeceğimize göre bu soruyu tüm Türk çocuklarına sormaya karar verdim. Tüm yarışmanın koordinasyonunu Eskişehir’de Oz Art Akademi gerçekleştiriyor olacak.
Yarışma esaslarını ve şartnameyi nasıl oluşturdunuz?
Yabancı ülkelerdeki çalışmaları inceledim. Türk çocuklarının şartlarını, ilgili olabilecek yaş gruplarını, uygun olabilecek hediyeleri, ödülleri ve doğru jüriyi düşündüm. Sonra yavaş yavaş jüri üyeleri ile görüşmeye başladım. Bu çalışma pek çok detay içeriyordu ve Türkiye’de ilk defa yapılacaktı. Ben de tüm detayları değerlendirmeye çalıştım. Oldukça yoğun çalışma/planlama gerektiren bir dönem oldu. OzArt Akademi ve bu akademinin kurucu yöneticisi sevgili eşim Ebru Tunca’nın desteği başından beri vardı ve zaten sonuçta da yarışmayı İbb adına bu kurum yönetiyor olacak.
Jüri üyeleri kimler?
Ankara Devlet Konservatuvarı'na girerken benim de giriş sınavımı yapmış ve sonra yıllarca solfej öğretmenim olmuş sınıfımızın Turgay Ağabey’i ve ülkemizin de değerli kompozitör ve hocası Turgay Erdener'i davet ettim. Sevgili Cihat Aşkın hem sanatçı hem de çocuklar için hep üreten bir kişi olarak davetimi kırmayanlardan. Sevgili İbrahim Yazıcı orkestra şefi, piyanist ve kompozisyon bölümü bitirmiş bir sanatçı olarak çok yönlü jüri üyelerimizden. Çiğdem Erken yıllardır tiyatro müziği bestecisi olarak pek çok ödül aldı ve aynı zamanda pop müzik albümlerinin de üreticisi oldu. Derya Türkan’ da müthiş bir kemençe sanatçısı ve uluslararası projelerde de sıklıkla ismini duyduğumuz bir kişi olarak davetimi kırmadığı için mutluyum. Ben de jüride yer alacağım. Jüri üyelerinin yanında, Fazıl Say inanılmaz kalabalık temposuna rağmen en büyük desteğim oldu. Detaylar konusunda neredeyse her on günde bir mesajlaştığımız bir 14 ayımız var. Sabırla bana döndüğü ve desteğini esirgemediği için müteşekkirim. Ayrıca ödül alacak çocuk bestecileri kendisi de yemekte ağırlamayı, konserlerine davetiye sağlamayı ve notalarından armağan etmeyi önerdi. Eminim çocuk bestecilerin yanlarında bir Fazıl ağabeyleri olacak.
Yarışmaya kimler katılabilir?
En büyüğü 2005 ve en küçük 2013 doğumlu tüm Türk vatandaşı çocuklar
Besteleri yaparken çocukların yardım almadığından nasıl emin olabileceksiniz?
Çok genel olarak tüm beste yarışmalarında, profesyonel olanlar da dahil bu problem hep var. Besteyi yaparken herhangi bir kişinin yardım almadığından emin olmak mümkün değil. Ancak yarı finale kalan besteciler profesyonel bestecilerle atölye çalışması sırasında yapılacak çalışmalarda bu konuda gerçekte becerileri olup olmadığı bir oranda ortaya çıkacaktır. Buradaki eğitmenler gün boyu beraber çalıştıkları çocuklara kendileri de bir rapor verecek ve bugün yapılan beste jüri puanlamasına katkı sağlayacak. Final için çocuklar daha önceden sundukları beste ve atölyede hazırladıkları 2. beste ile beraber değerlendirilecekler. Bu yarışmanın amacı çocukları beste yapmaya yönlendirmek, kendi yetenekleri ve potansiyellerini fark etmelerini sağlamak. Dürüst olmayan bir yolla yarışmaya katılmalarını teşvik etmek istemeyiz. Finale kalan besteler MESAM’a kayıt edileceklerinden özgün olmadıkları tespit edilirse cezai işlem uygulanacak. En sağlam yol çocuğun tamamı ile kendi eserlerini yaratması ve bu yolla yarışmaya girmesi.
Torpil endişelerine karşı ne tür bir önlem alıyorsunuz?
Yarışma düzenleme komitesi ya da Jüri üyelerinin, asistan jüriler dahil kendi birinci derece yakınları yarışmaya katılamaz. Çocukların besteleri asil jüri üyeleri henüz hiç görmeden önce asistan jüri tarafından gözden geçirilecek. Bu sırada asil jüri üyelerinin bu işleme herhangi bir müdahaleleri olmayacak. Dolayısı ile ikinci bir filtreleme söz konusu olacak. Ayrıca asil jüriyi geniş sayıda tutmamızın bir nedeni de kararın tarafsızlık oranını arttırmasıdır. Besteler toplu olarak değerlendirilmeden önce her jüri tarafından birer gizli puan verilerek son aşamaya gelinecek. Bu da tarafsızlığı arttıracaktır.
Başvuru sayısının kapasitenizin çok üzerinde olması halinde ne yapacaksanız?
Yurtdışındaki yarışmalar incelendiğinde (Slovenya, Viyana ve Paris örneklerinde) maksimum başvurunun 300-400 civarında olduğu gözlenmiştir. Başvuru sayısını ilk başvuran 300 kişi ile sınırlayacağız. 300 sayısına ulaştıktan sonra başvuru tarihinin sonu beklenmeksizin başvuru kapanacak ve bu ilan edilecek.
Çocukların gönderdikleri besteler hangi müzik türlerinde ve ne kadar süreli olabilir?
Her tür müzik gönderilebilir. Gönderilen bestenin niteliği, tür ne olursa olsun kendisini gösterecektir. Tüm türler (Halk Müziği, Klasik Batı Müziği, Makamsal Türk Müziği, Rok, Pop vs.) kabul ediliyor. Çocuk besteci en az 1 en fazla 5 dakikayı aşmayacak, tümü ile özgün (tümü ile besteciye ait) bir parçanın video kaydını yarışmaya gönderebilir.
İstenen besteler ne tür çalgı ya da sese dayalı olacak?
İnsan sesi ile seslendirilen şarkıları, özellikle çalgı ile seslendirilenlerle karşılaştırmak denk olmayacağından bu yarışmada şarkıları hariç tuttuk. Şarkı sözlü müzik kapsamında olacağından kıyaslamada başka problemler de yaratabilir. Çalgılar akustik oldukları sürece her türden olabilir. Çalgı sayısı üç ile sınırlı.
Ödüller Neler?
Çocukların bestecilik konusundaki potansiyellerinin farkına varmaları ana amaç olduğundan yüksek para ödülü tercih edilmedi. Onun yerine bestecilik konusunda 2 günlük atölyeye katılmaları, bu sırada oluşan konaklama ve yol giderlerinin karşılanması, güncel beste programları konusunda eğitim almaları öncelikli düşünüldü. Aynı zamanda kazanan bestelerin profesyonel müzisyenler tarafından seslendirilecek ve ses/video kayıtlarının kendileri ile paylaşılacak olması da ödüllerin bir parçası. 6 çocuğa birer dijital piyano ödülü de olacak. Fazıl Say’ın kitap nota CD’leri, Cihat Aşkın’ın CD’Si, Beethoven’ın bir piyano sonatı ve Ertuğrul Sevsay’ın orkestrasyon kitabı da hediyeler arasında.
Sonucu ne zaman öğreneceğiz?
30 Mart 2020 tarihinde İstanbul’a davet edilecek 20 finalistin isimleri resmi web sitesinden duyurulacak. İstanbul’da düzenlenecek olan bestecilik atölyesi ve final konseri etkinliği tarihleri için web sitesini takip etmek gerekiyor. Jüri üyelerinin konser takvimleri yoğun olduğu için bir arada olabilecekleri bir tarih üzerinde çalışılıyor.