Brezilya'da Piyano / 12

                                          12

Brezilya'nın Bestecileri : Wagner Hayranı Miguez

Bu bölümde müziğin ilham kaynaklarının beslendiği tropik topraklardaki zengin ve çok boyutlu kültürü, Brezilya piyano repertuvarına yansıtan bestecileri inceleyeceğiz. Brezilya bestecilik tarihinin geçmişi XIX. yüzyıldan daha gerilere gitse de burada yalnızca ulusal piyano repertuvarı için önemli eserler yazmış bestecilere yer vereceğiz.

Leopoldo Miguez (1850-1902)

XIX. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa stilinin en büyük bestecileri olan Wagner ve Liszt kromatizminin Brezilya’daki takipçisi Leopoldo Miguez; Fransız Empresyonizminin takipçisi ise Henrique Oswald’tır (1852-1931).

Leopoldo Miguez piyano için az sayıda eser vermiş olsa da, Brezilya bestecilik okulunun kurulmasındaki katkıları sebebiyle mutlaka söz edilmesi gereken bir figürdür. Besteci, orkestra şefi ve kemancı Miguez, 1850 yılında Rio de Janeiro’da doğdu. Ailesi, 1852 yılında Miguez henüz iki yaşındayken önce İspanya’ya sonrasında Portekiz’e taşındı. Miguez, İtalyan Giovanni Franchini ile armoni ve kompozisyon, Portekizli ünlü kemancı Nicolau Medina Ribas (1830-1900) ile keman çalıştı. 21 yaşında tekrar Rio de Janeiro’ya dönene kadar Portekiz’de hem müzik hem de çeşitli ticari işlerle uğraştı. İleride, Ulusal Müzik Enstitüsü’nün yöneticisi olduğu yıllarda, gençliğinde edindiği ticaret deneyimini minnetle anmıştır.

1878 yılında Portekizli ünlü piyanist Arthur Napoleão (1843-1925) ile birlikte çalgı ve müzik yayınlarını satan bir şirket kurarak, adını Arthur Napoleão ve Miguez koydular. Salonlarında konserlerin sıklıkla verildiği bu müzik merkezi, bir süre sonra müzik dergisi yayıncılığına da başladı. Arthur Napoleão ve Miguez uzun yıllar boyunca Rio de Janeiro'nun en popüler sanat mekânı olarak kaldı.

1882 yılında Brezilya İmparatoru II. Pedro’nun bir referans mektubu ile Avrupa’ya giden Leopoldo Miguez, Paris Konservatuarı Müdürü Ambroise Thomas ile çalıştı. Miguez’in Paris ve Brüksel’de eğitim aldığı bu yıllar Wagner'in son derece popüler olduğu bir dönemdi. Leopoldo Miguez 1884 yılında Brezilya'ya Wagner'in en büyük hayranı olarak döndü ve hayatı boyunca öyle kaldı. Wagner dışında Franz Liszt ve Hector Berlioz’un eserlerine de büyük hayranlık besleyen Miguez, orkestra şefliği kariyerinde bu bestecilerin eserlerini çok sık seslendirdi.

1889 yılında Cumhuriyetin ilanından sonra, 143 nolu kararname ile İmparatorluk Müzik Okulu’nun adı, Ulusal Müzik Enstitüsü olarak değiştirildi ve eğitim sistemini sil baştan planlamak üzere iktidarla yakın ilişkisi olan Miguez, Enstitünün ilk müdürü olarak atandı. Avrupa’daki konservatuvarların yapılarını, deneyimlerini incelemek için Fransa, Belçika, Almanya ve İtalya'ya gönderilen besteci, buralardan Enstitü Senfoni Orkestrası için müzik âletleri, kütüphane için parti ve partisyonlar satın aldı. Müzikolog Luiz Heitor Corrêa de Azevedo (1905-1992), "Leopoldo Miguez’in yönetici olarak bu kurumun tarihindeki rolünün değerinin ölçülemeyeceğine" inanıyordu.¹

Ancak Brezilya Ulusal Marşı ile ilgili yaşanan bir olay Miguez’in politik gücünü ve sanatsal pozisyonu ne derece etik kullandığı konusunda bazı şüphelerin ortaya çıkmasına neden oldu. Bugün halen dinlediğimiz Brezilya Ulusal Marşı, Francisco Manuel da Silva tarafından 1831 yılında yazılmıştı. Fakat Leopoldo Miguez, Silva’nın marşı yazdığı yıllarda resmi herhangi bir işlem yapılmamasından hareket ederek arkasındaki politik gücün de yardımıyla Brezilya Ulusal Marşı için bir yarışma açtırmayı başardı. Yarışmayı Miguez’in marşının kazanmasına rağmen halkın, yetmiş yıla yakın zamandır söylediği, alıştığı ve sevdiği ulusal marşın değiştirilmesine şiddetle karşı çıkması sonucu iktidar geri adım atmak zorunda kaldı. Ulusal Marş Silva’nın bestesi olarak kalırken, Miguez’in marşı Cumhuriyet Marşı adıyla önemli günlerde söylenen bir marş olarak repertuvardaki yerini aldı. Miguez, Ulusal Marş yarışmasını kazandığı için kendisine takdim edilen para ödülü ile Wilhelm Sauer marka bir org satın alıp Enstitüye bağışladı.

Rio de Janeiro’da Müzik Gazetesi’nde sürekli yayınlanan Müzik Teorisi Unsurları adında didaktik yazı serisinin yazarı olan Miguez’in az sayıdaki piyano eserlerinde Frédéric Chopin, Franz Liszt, Robert Schumann ve Johannes Brahms’ın etkileri hissedilmektedir.

Yarın: Kralın 20 Yıl Burs Verdiği Besteci:  Henrique Oswald