Brezilya'da Piyano / 34

34

Ruslarla Rekabette Öne Çıkan Piyanist:

Nelson Freire (1944)

Minas Gerais Eyaleti’nin Boa Esperança şehrinde doğan Nelson Freire’nin üstün yeteneği henüz üç yaşındayken kendini belli etmişti. Freire, piyano dersleri alan ablasının çaldığı parçaları dinledikten sonra kusursuz olarak tekrar edebiliyordu. Ailesi, sırf bu sıra dışı yeteneğe sahip oğullarının iyi bir eğitim alabilmesi için oğulları henüz altı yaşındayken Rio de Janeiro’ya taşındı. Feire, önce Nise Obino (1918-1995), sonra da Lúcia Branco’nun (1897-1973) öğrencisi oldu. Rio de Janeiro’da 13 yaşında katıldığı ve finalinde Beethoven’ın 5 Numaralı Piyano Konçertosu’nu çaldığı yarışma sonrasında ödül olarak aldığı burs ile Avrupa’ya gitti. Gitmeden önce verdiği veda resitali programında yer alan Beethoven Piyano Sonatı Op.110, Lorenzo Fernández Sonatina Formundaki Etütler, Brahms Piyano Sonatı Op.5 ve Balakirev İslamey ile piyano repertuvarının teknik ve müzikal zorluklarıyla öne çıkan bu eserler karşısındaki hâkimiyetini ortaya koydu.

Nelson Freire

Viyana’da, Friedrich Gulda’nın da öğretmeni olan Bruno Seidlhofer (1905-1982) ile çalışan Freire, 1964 yılında Lizbon’da yapılan Vianna da Motta Uluslararası Müzik Yarışması’nda birincilik ödülünü Rus piyanist Viladimir Kraynev ile paylaşarak büyük bir başarı kazandı. Aynı yıl Londra’da Dinu Lipatti Madalyası’na layık görüldü. Freire’nin katıldığı yarışmalarda, özellikle dönemin rakipsiz Sovyet piyanistlerine karşı elde ettiği başarılar kariyerinde çok hızlı bir ilerlemeyi de beraberinde getirdi. 1985 yılında Sovyetler Birliği’nde basılmış olan Çağdaş Piyanistler adlı kitabın Rus yazarları kendisini “bizim müzisyenlerimizle rekabet edebilen yeğane piyanist”¹ olarak övmüşlerdir.

60’lı yılların ikinci yarısında Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Güney Amerika’da çok sayıda konser veren sanatçının ilk kaydında yorumladığı Schubert Eksprompt Op.90, Schumann Karnaval Op.9, Brahms Piyano Sonatı No.3, Rapsodi Op.119, Capriccio Op.76 No.2 zarif ama güçlü tekniği ve büyüleyici müzikalitesinin tarihe düşülmüş bir belgesi niteliğindedir. Bu kayıttan dolayı aldığı sayısız takdir dolu kritikten bir tanesinde, Alman Fono Forum dergisinde, şöyle yazılmıştır: “Büyük, çelik gibi bir ses. Ateşli bir karakter. Etkileyici crescendo’larıyla bir virtuoz. Schumann’ın Florestan karakterinin tutkulu dünyasının ona çok yakın olduğu belli.”² Kendisi ile yapılan bir röportajda Brezilyalı piyanist Guiomar Novaes’e büyük hayranlık beslediğini ifade eden Freire, Novaes’in tüm kayıtlarını inceleyip analiz ettiğini ve buradan elde ettiği fikirlerin kendisine kariyeri boyunca rehberlik ettiğini söylemiştir.³

“Sevgili Nelson’a en içten duygularımla mutluluk ve büyük bir kariyer dileklerimle” , Guiomar Novaes Pinto

Martha Argerich ile olan büyük dostluğu onları ikili eserlerde ve yaptıkları kayıtlarda sık sık bir araya getirdi. Tüm zamanların dünya üstündeki en önemli ve başarılı Brezilyalı piyanisti kabul edilen, elde ettiği yüksek müzikal çizgisini hiç düşürmeden günümüze kadar gelen Freire, halen aktif piyanistlik yaşantısına devam etmektedir. Philips tarafından çıkarılan XX. Yüzyılın Büyük Piyanistleri serisinde yer almış, 2010 yılında Chopin’in 200. Yılı dolayısıyla bestecinin tüm nocturne’lerini iki CD halinde kaydetmiş, 2011 yılında Liszt’in 200.Yılı anısına Harmonies du soir adıyla bir CD, 2012 yılında Villa-Lobos’un eserlerinden oluşan Brasileiro adlı bir CD çıkarmıştır. 2014 yılında 70. yaşı münasebetiyle Beethoven’in piyano konçertolarını Riccardo Chailly yönetimindeki Gewandhaus orchestra ile çalmış ve beşinci konçertoyu CD olarak yayınlamıştır.