32
Önceliği Ulusal Besteciler Olan Piyanist:
Antonieta Rudge (1885-1974)
Magda Tagliaferro’nun çağdaşı Antonieta Rudge, Brezilya piyano okulunun bir diğer önemli ismidir. Brezilya’ya Portekizden ilk gelen ailelerden birine mensup olan Rudge, bütün hayatı boyunca São Paulo’da yaşadı. Yurtdışı yaşantısı olmadan ünlü olan dünyadaki çok az sayıdaki piyanistten biridir. Küçük yaşına rağmen çok üstün ve sıra dışı yorum seviyesi ile parlak sanatsal geleceğinin işaretlerini veren Rudge, İtalyan piyanist Luigi Chiaffarelli’nin gözetiminde çalışmalarını sürdürdüğü yıllarda bir yandan müzikal kapasitesini yükseltirken bir yandan da sanatsal derinliğini arttırdı. Mily Balakirev’in İslamey’i gibi zor eserlerini, Liszt’in virtuoz parçalarını küçük yaşına rağmen büyük bir cesaret ve özgüvenle çalması onu diğer piyanistlerden ayırdı.
Rudge’nin öğretmeni Chiaffarelli’ydi. Müzisyen bir aileden gelen ve São Paulo’da yerleşmiş birkaç profesyonel eğitimciden biri olan Chiaffarelli, özellikle otorite kabul edildiği yorum kavramı üstündeki yetkinliği ve yetiştirdiği piyanistler ile Brezilya piyano okulunun yeşermesinde büyük payı olan eğitimciler arasında kabul edilmektedir. São Paulo’ya konser vermek için gelen sanatçıları evinde misafir etmeye özen gösteren Chiaffarelli’nin bu ilişkilerinin yanı sıra, Pablo Casals, Saint-Saëns, Harold Bauer gibi üstün müzisyenlerle yaptığı oda müziği konserlerine şahit olan Rudge, sanat dünyasının bu büyük figürleriyle paylaştığı ortamlardan çok şey öğrendiğini sık sık dile getirmiştir.
Rudge’nin Brezilya müzik kültürüne en büyük katkısı, ulusal müziği öne çıkarmak için gösterdiği büyük çaba olmuştur. Aralarında Alexandre Levy (1864-1892), Luís Levy, Henrique Oswald (1852-1931), Alberto Nepomuceno (1864-1920), Arthur Napoleão (1843-1925), Heitor Villa-Lobos, Camargo Guarnieri ve Francisco Mignone gibi çağdaşı Brezilyalı bestecilerin çoğu eserinin ilk seslendirilişini yapmıştır. Ancak Rudge’nin repertuvarında Johann Sebastian Bach, Frédéric Chopin, Maurice Ravel, Alexander Scriabin ve Sergey Rachmaninov’un eserlerinin de önemli bir yer tuttuğunu söylemek gerekir.
Antonieta Rudge
Rudge’nin müzikal düşüncesinin mantığı, cesur söylemi ve derin entellektüel yapısı, yorumlarında müziği domine eden unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Bunun yanı sıra bazı tanrı vergisi kolaylıkları olan Rudge, Bach’ın Eşit Düzenlenmiş Klavyesi gibi sıra dışı eserlerin tamamını ezbere çalabilecek eşsiz bir hafızaya ve istediği her eseri istediği her tona transpoze edebilecek olağanüstü bir beyne sahipti. Tanrı vergisi bu kolay-lıklarına bir örnek olarak Londra Kuartet’in São Paulo turnesi esnasında yaşanan bir olayı verebiliriz. İngiliz piyanistin son anda rahatsızlanması üzerine konserin yapılabilmesi için kendisinden yardım istenmiş, hiç prova yapmadan sahneye çıkıp çaldığı Schumann’ın Mi Bemol Majör Beşlisi eleştirmenlerin büyük takdirini kazanmıştır.
Rudge erken yaşta sahne kariyerini bırakmayı tercih etmiş, kendini São Paulo eyaletindeki Santos şehrinde, 1938 yılında yöneticiliğini de yapmaya başlayacağı müzik okulunda eğitimciliğe adamıştır. 1959 yılında, 74 yaşındayken Guiomar Novaes ve João de Souza Lima’nın daveti üzerine São Paulo Senfoni Orkestrası eşliğinde Bach’ın Üç Piyano İçin Konçerto’su ile bir veda konseri vermek üzere son defa sahneye çıkmıştır.
Bir bölümü CD olarak da yayınlanmış olan 35 plak kaydının hepsi gençlik yıllarına aittir. Ölümünden iki yıl önce, 1972 yılında arkadaşla-rının gerek konser gerekse evdeki çalışmalarından seçtikleri kayıtlardan oluşturdukları Antonieta Rudge Sanatı adlı 78’lik plak ve 2000 yılında Ünlü Brezilyalı Piyanistler başlığıyla çıkarılan seri CD’ler içindeki yorumları, Rudge’un üstün performanslarının tanıkları olarak tarihteki yerlerini almışlardır.
Brezilya piyano tarihinin ilk önemli figürleri, ilk önemli nesli olan Guiomar Novaes, Magda Tagliaferro ve Antonieta Rudge’den oluşan bu kadın triosu, ulusal piyano okulunun temelindeki bu sağlam yapı taşları, geleceğe atılan adımların üstünde yükseleceği sağlam anıtlar olarak Brezilya müzik tarihinin saygın kişilikleri arasında yerlerini almışlardır.
