Anıtsal Piyanist İdil Biret'in 80. yaşgünü kutlamasına Rusya Federasyonu, hem devlet olarak, hem eğitim kurumlarıyla niye bu kadar ilgi gösterdi? Çünkü İdil Biret'in uluslararası alanda ve müzik tarihi içindeki büyük piyanistler çizgisindeki konumunu, değerini çok iyi biliyor ve anlıyorlar. Biret'in gencecik bir piyanist olarak ilk büyük turnesini SSCB'ye yapmış olduğunu hiç unutmuyorlar.
Rusya'nın en önemli müzik eğitim kurumu olan Çaykovski Moskova Devlet Konservatuvarı'nın Biret'e 80. yaşgününü kutlamak amacıyla gönderdiği mektubu, Rusya Federasyonu'nun İstanbul Başkonsolosu Andrey Buravov'un toplantıya eşiyle birlikte gelip, sahneye çıkarak bizzat Türkçe olarak okuması, Gnessin'in gönderdiği madalyayı locasına giderek sunması, İdil Biret'e verdikleri değerin göstergesi.
Önce, Çaykovski Moskova Konservatuvarı Rektörünün gönderdiği mektubu Sanattan Yansımalar okurlarıyla paylaşıyoruz:
“Günümüzün en müstesna piyanisti İdil Biret’e
Çok saygıdeğer, sevgili İdil Biret!
Moskova Konservatuarının bütün çalışanları, öğretmenleri, öğrencileri ve kendi adıma sizi, olağanüstü insanı ve büyük müzisyeni, doğum gününüz vesilesiyle kutluyor ve size müziğin harika dünyasında uzun ve bulutsuz bir ömür diliyorum.
Biz Moskova Konservatuvarı müzisyenleri, adını yıllar boyunca süren uluslararası yarışmalarda pekiştirmişçesine, birden ünlü bir solist olarak müzik hayatına giren ve dünyanın en iyi orkestralarıyla (Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Londra Senfoni, Dresden Filarmoni ve diğerleri) çalışan siz muhteşem piyanistin büyüleyici özgeçmişini çok iyi biliyoruz. Sizin hiçbir zaman katılmadığınız en saygın uluslararası yarışmaların, sizi jürilerinde görmek için birbirleriyle mücadele etmeleri boşuna değil.
Kraliçe Elisabeth yarışması jùrisinde, Brùksel Mayıs 1978, ortada Eduardo del Pueyo ve Emil Gilels
Siz dünya müzik kültürü adına yorulmak bilmeden çalıştınız; CD'ler çıkardınız, makaleler ve kitaplar yazdınız ve sürekli olarak, sonrasında hep akılda tuttuğunuz yeni ve zor parçaları eklediniz repertuarınıza. Emil Gilels’in davetlisi olarak SSCB’ye 1960 yılında ilk kez geldikten sonra ülkemizde yüzden fazla konser verdiniz.
1960 Moskova resitali afişi. Çaykovski Konservatuvarı Salonu.
Sanatkar gençliği destekleme ve ülkelerimiz öğrencilerinin dostluğunu pekiştirme yolundaki sizin hiç sönmeyen müzik coşkunuz ve tutku dolu arzunuz, Türk piyanistlerin Moskova Konservatuarında konser vermelerine yönelik sizin etkin yardımlarınızla gerçekleşen İstanbul’daki Sergey Rahmaninov Yarışmasında vücut buldu.
Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi sayın Hüseyin Diriöz’ün rezidansında 2 Temmuz 2017 yılında verdiğiniz konser unutulmaz. Her zaman olduğu gibi o gün de, siz, piyano dünyasının olağanüstü büyük ustası, dünya klasik şaheserlerini çalarken size özgü o ışıl ışıl, pırıltı dolu stilinizi gösterdiniz.
Bütün kalbimizle size sağlık ve yaratıcılığın sonsuz sevincini diliyoruz.
Saygılarımla,
Profesör Alexander S. Sokolov
Rusya Federasyonu Devlet Sanatçısı
P.İ. Çaykovski Moskova Devlet Konservatuarı Rektörü”
Sokolov, Rusya Federasyonu Kültür Bakanlığı da yapmış bir müzik insanı.
Moskova'nın bir başka önemli müzik okulu Gnessin de, İdil Biret'i unutmamış, 80. yaş günü için bir madalya gönderen Okul Başkanı piyanist ve orkestra şefi Mikhail Khokhlov, “ Tüm çalışanlarımız adına yıldönümüz münasebetiyle sizi yürekten kutluyoruz” diye başladığı mektubunda şunları söylüyordu:
“Ülkemizde yaptığınız mükemmel performansları iyi şekilde hatırlıyor, Rus müzikseverlere her zaman gösterdiğiniz ilgi için derin saygılarımızı sunuyoruz.
Müziğe hizmetiniz gerçekten eşsiz ve takdire şayandır.
Müzikal yeteneğiniz, derin bir ruh ve becerinizle birlikte insanlara ışık ve iyilik veriyor. Sizi günümüzdeki muhteşem arasına koyuyorlar.
Size sağlık ve neşe diliyoruz.
Saygılarımla
Okul Başkanı
Rusya'nın Onurlu Sanatçısı
Rusya Devlet Başkanı Ödülü Sahibi
Mikhail Khokhlov”
Rus-Türk İşadamları Birliği de İdil Biret'i yaşgününde hatırlayanlar arasındaydı. Kitabın Rusça baskısını destekleyen RTİB'in yönetim kurulu başkanları, Sabahattin Yavuz ve Naki Karaaslan mesajlarında "Dört yaşında başlamış olduğunuz başarılarla dolu sanat yaşamınızın Türkiye Cumhuriyeti için bir övünç kaynağı olduğunu bilmenizi istiyoruz" diyorlardı.
Çevirmen Gertrude Kimeliks ve redaksiyonu yapan Amine Aygistova
İdil Biret kitabını Fransızcasından Rusça'ya çeviren Gertrude Kimeklis de kutlama toplantısına gelmişti ve bir övücü konuşmayı da o yaptı, Spvikavov Vakfı Türkiye Temsilcisi Amine Aygistova tarafından Türkçeye çevrildi.
Bu kitabın Rusça'da ikinci baskısının İvanovka'daki Rahmaninov Müzesi tarafından yeni yapıldığını da böylece öğrendik.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
26 Kasım 2021, Kadıköy-Ankara