3. Milli Kültür Şurası'nın 35 maddeden oluşan Sahne Sanatları Komisyonu Raporu'nda, hem DT'den her yıl yüzde 20 ödenek kesilip özel tiyatrolara aktarılması, hem de DT'nin başlangıçta Samsun, Hatay, Kayseri ve Gaziantep gibi illerde Devlet Tiyatroları Bölge Müdürlükleri açılması isteniyor! Bazı maddelerde ise zaten yapılmakta olan bazı işler, yeni gibi öneriliyor.
Rapor aynen şöyle:
III. MİLLÎ KÜLTÜR ŞÛRASI
SAHNE SANATLARI KOMİSYONU RAPORU
Komisyon Başkanı:
İskender PALA, Prof. Dr.
Üyeler: Birol CÜRGÜL / Bozkurt KURUÇ, Prof./ Gökçen KORAY / Mesut İKTU, Prof./
Mustafa ERDOĞAN / Suat VERAL / Tan SAĞTÜRK / Turgay NAR / Ulvi ALACAKAPTAN
Editör : Fatih GÜLBABA
Raportörler : Sibel BAĞLI BİÇER – Esin KARAHAN
RAPOR METNİ
Sahne Sanatları Komisyonu, başta tiyatro, opera ve bale olmak üzere, konunun uzman ve ilgililerince özgür tartışma, müzakere ve görüşme ortamında çalışmalarını yürütmüş, ülkemizin sahne sanatları politikasına ait sorunlar ve çözüm önerileriyle bu konuya katkı sağlayacak önerileri tespite çalışmıştır.
Buna göre;
Ödenekli sanat kurumlarımızda sanatsal niteliğin artırılması ve mevzuatın güncellenmesi,
Solist istihdamını sağlayacak bir sistemle beraber, dünyadaki başarılı sanat kurumu örneklerinde olduğu gibi sanatsal ve idari yönetimin ayrılması,
Kurumların tazelenmesi için, farklı anlayış, entelektüel birikim, sanatsal vizyon, mesleki bilgi ve idareci ahlak ve vasıflarına sahip yöneticiler marifetiyle yönetilmesi,
Opera, bale ve geleneksel sanatlar alanında belgelik (arşiv) çalışmalarıyla kurum hafızasının zenginleştirilmesine hassasiyet gösterilmesi,
Sahne sanatlarının yurt genelinde yaygınlaşabilmesi maksadıyla başlangıçta Samsun, Hatay, Kayseri ve Gaziantep gibi illerde Devlet Tiyatroları Bölge Müdürlükleri açılması,
Özel tiyatro ve kurumlarımızda sahnelenen yerli oyunlar ile amatör topluluklara verilen devlet desteğinin, ödenekli tiyatrolara yakın oranda arttırılması, bunun için nesnel ölçütler getirilmesi ve destekleme şartlarının kolaylaştırılması,
Ödenekli tiyatro imkânlarının özel tiyatro, seyirlik sanatlar, halk dansları grupları, sahne gösterileri ve müzikallere teşmil edilmesi,
Ödenekli tiyatroların tıpkı özel tiyatrolar gibi daha özgür ve etkin olabilmesi için özerkleşmesi, bürokrasiden kurtulması, devletin amir konum yerine hami konumuyla var olması,
Ödenekli tiyatrolarla özel tiyatrolar arasındaki haksız rekabetin giderilmesi adına şartların eşitlenmesi, bunun için ya özel tiyatroların ödenekli tiyatro kurumlarının imkânlarıyla donatılması veya ödenekli tiyatroların beş yıl içinde, her yıl %20 oranında ödenek kısıtlamasına gidilmesi, buna mukabil devlet teşviki verilmesi ve özel iyileştirmeler yapılması suretiyle sivilleştirilmesi,
Yerli eser üretimi adına telif haklarında teşvik edici adil düzenlemeye gidilmesi, eser sahiplerinin desteklenmesi, eser sahibine, eseri sahnelenmese bile repertuvara kabul edildiğinde telif ödenmesi,
Yerli tiyatro, opera ve bale eserlerinin üretimini desteklemek için, ödüllendirme sisteminin metin, koreografi, dekor, kostüm, reji, libretto ve beste alanlarındaki yapımları da içermesi, bir kısmı özel ilişkilerle yürüyen ödüllendirme sisteminin, gerçek başarıya göre kurgulanması ve ödül enflasyonunun önüne geçilmesi
Salon ihtiyacının giderilmesi için dünya standartlarında, ileriye dönük ve kentsel hafızayı içine alan sahneler inşa edilmesi; mevcut salonların ise fiziki şartlarının iyileştirilip ses, ışık ve personel eksikliklerinin tamamlanması,
İstanbul Atatürk Kültür Merkezi ve muadillerinin bina ve yönetsel olarak ihyası,
Atölye ve sahnelerin mekânsal birlikteliğinin sağlanması ve geliştirilmesi,
Devlete ait salonların özel kurum ve kuruluşlara yönergeler çerçevesinde tahsisi, ayrıca özel tiyatro ve gösteriler için sahneler oluşturulması hususunun dikkate alınması,
Sahne arkası çalışanlarının çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve mesleki gelişimlerinin sağlanması,
Sahne sanatlarımızın yurtdışında tanıtımı ve eserlerimizin sahnelenmesi maksadıyla yetkin çevirmenler tarafından sahne sanatları eserlerimizin antolojisinin oluşturulması,
Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için Yunus Emre Enstitüleri aracılığıyla sahne sanatları turnelerinin düzenlenmesi,
Özel ve devlete bağlı sanat kurumlarımızın yurtdışındaki topluluklarla ortak çalışmalar yürütmesi, ortak prodüksiyonlar gerçekleştirmesi,
Kültürel etkileşim açısından, ülkemize değişim programları ile gelen yabancı öğrencilerle atölye çalışmaları düzenlenerek, onların Türk kültürünü ve sanatlarını tanımalarının sağlanması,
Yurtdışında gerçekleştirilecek sahne sanatları etkinliklerinin iyileştirilmesi adına sanatçıların yurtdışına çıkışlarında kolaylık sağlanması,
Repertuvar ve metinlerin kendi estetik ve ulusal kültür birikimimizden yola çıkarak oluşturulması, insanımızın eğitim, gelişim ve sanat anlayışını artırıcı çağdaş ve evrensel nitelikte eserler ortaya konması,
Sahne sanatları alanında repertuvarlarda yerli- yabancı eser dengesinin millî değerler gözetilerek sağlanması,
Libretto ve koreografi çalışmalarının teşviki ve satın alınması,
Geleneksel sahne sanatlarımızın eğitiminin, icrasının, mekân desteğinin ve arşivlenmesinin teşvik edilmesi; bu amaçla bir müze oluşturmanın faydalı olduğu,
Türk sahne sanatları adına millî bir sanat vakfı oluşturulması, bu vakfın yönetim kurulunun demokratik yöntemlerle seçilmesi ve vakfın özel bütçesi olması,
Sanat ve sanat eğitimi kurumlarına vergi avantajları sağlanması ve sponsorluğun sahne sanatlarını geliştirici ve kalkındırıcı şekilde düzenlenmesi,
Seyirci sayısını ve kalitesini artırma maksadıyla, sanat kurumları ile yerel yönetimler arasında işbirliğine gidilmesi,
Özellikle büyükşehir belediyelerince yapılan tiyatro temsillerinde sanatsal yetkinliğin göz önünde bulundurulması,
Sahne sanatlarını, sanatçıyı, üretilen eserleri takip eden yeni nesillerin yetiştirilmesinin hedeflenmesi, bu amaçla müfredata sahne sanatlarının eklenmesi yönünde Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılması,
Sahne sanatları alanının istihdam ve özlük hakları konusunda özendirici çalışmalar yapılması, ücretlendirmede sanatsal verimliliğe dayalı değerlendirme yapılması,
Sanatçıların televizyon ve dizi projelerinde yer almalarının belirli kıstaslara bağlanması,
Sanat kurumlarının iyileştirilmesi adına kadro istihdamının sağlanması, genç sanatçıların yetişmesi için emekliliğin teşvik edilmesi,
Özel ve ödenekli sahne sanatçılarının erken yaş eğitimleri dolayısıyla, (askerlik ve benzeri durumlar) sanatsal verimliliklerinin kesintiye uğratılmaması, erken emekliliklerinin teşvik edilmesi,
Sahne sanatları alanında tarafların birbirleriyle sık sık fikir alışverişinde bulunmalarının tavsiye edilmesi,
hususları görüşülmüş, karara bağlanmış ve mutabakat sağlanmıştır.
Arz ederiz.”