Prof. Dr. Ali Uçan (d. 1941, Konya-Üçpınar) tam ve bilinçli bir Cumhuriyet çocuğu, gerçek bir Atatürkçüdür. Köy Enstitüleri'nden başlayarak aldığı tüm yurtiçi ve yurtdışı eğitimi kendisine sağlayan Cumhuriyet'e borcunu, yetiştirdiği öğrencilerle, geliştirdiği sistemlerle, yazdığı kaynak kitaplarla fazlasıyla ödedi ve ödemeye de devam ediyor.
Türkiye'nin değişik köşelerinde eğitimcilik yapan öğrencilerinin, onu “Hocaların Hocası” diye adlandırması boşuna değildir. Çünkü onun sınıflarında ders görüp mesleğe atıldıktan sonra, bu kez yazdığı kitaplarla aydınlanmaya devam etmektedirler. Uçan'ın, kemancı, müzikbilimci, eğitimbilimci kimlikleri, bu nitelendirmenin içindeki ögelerin önde gelenleridir.
Bu bağlamda, Ali Uçan'ın son kitabı, Atatürk ve Türk Millî Marş Devrimi oldu. İstiklal Marşı'yla ilgili müzikologların şimdiye kadar yayımlanmış çeşitli makalesi vardır. Ancak konuyu tüm yönleriyle, tarihsel ve sosyolojik bağlantılarıyla böylesine oylumlu biçimde irdeleyen bir çalışma ilk kez yayınlanıyor.
Uçan, konuyu “devrim” kavramının bütünlüğü içinde anlatırken, Osmanlı döneminde yazılmış Marş-ı Sultanî'lerin hanedanları, Türk ulusal marşının ise “ulusal devlet”i temsil ettiğini özellikle vurgulayarak, yaşanmış pek çok ayrıntıyı örneklendiriyor.
Türk ulusal marşının niçin “millî bir inkilap/devrim” olduğunu kanıtlamak için, 20 bölümlük kitabın ilk dört bölümünde Atatürk ve Türk Devrimini, Dünyadaki ulusal marş örneklerinin 18. yüzyıldan itibaren ortaya çıkıp 19. yüzyılda yaygınlaşırken, bu konuda bizde nasıl ve niçin geç kalındığını, gereksinimin nasıl ortaya çıktığını anlatıyor. Sonraki bölümlerde güfte yarışmasının açılışı, Mehmet Akif'in bu yarışmaya çağrılışı, beste yarışması, çok besteli dönem, Ali Rifat Çağatay bestesinin, ardından Osman Zeki Üngör bestesinin kabulünü değişik yönleriyle irdeleyerek anlatan Ali Uçan, Atatürk'ün “Türk devrimini anlatan marş” tanımlamasını özellikle vurguluyor.
Ali Uçan'ın 2021'de “Atatürk'ün doğumunun 140. ve İstiklal Marşı'nın 100. yılına armağan ettiği” kitabın yayımlanması, bilinen zor koşullar içinde 2022'yi buldu. Belge ve notalarla, geniş bir kaynakçayla zenginleşen, konuyu doğru bir perspektif içinde değerlendirip irdeleyen tam bir başvuru kitabı bu.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
24 Haziran 2022, Ankara
Atatürk ve Türk Millî Marş Devrimi
Prof. Dr. Ali Uçan,
Arkadaş Kitabevi, Ankara 2022,
14x21,5 cm, 2. Hamur, 368 Sayfa, Karton kapak,
Raf fiyatı 65 TL, internette 45 TL'den başlıyor.
https://www.arkadas.com.tr/kitap/ataturk-ve-turk-milli-mars-devrimi/9786057921666
