Dergilerde Ne Var Ne Yok?
Dergiler bin bir güçlükle (özellikle akçalı olanlarla) baş etmeye çalışarak yayımlarını sürdürüyorlar. Ne mutlu ki yayımlanabiliyorlar. Bu başarının, giderek tansığın gizi dergi yayımcılığının bir tutku, gönül, sevda işi olması. Bunu bilmek için, dergi çıkarma uğruna arabasını, evini satanları anımsamak yeter. Örneğin Usta Ozan Cemal Süreya’nın “Papirüs” dergisi serüveni…
Bu yazının yazıldığı Mayıs 2015 ortasından bakıldığında ulaşılabilen dergilerden bir öbek bilgi oluşturduk. Duyarlılık oluşturmak adına yararlı bir çaba olacağını umuyoruz.
Çağdaş Türk Dili
Dil Derneği’nin yayın organı Çağdaş Türk Dili dergisi Nisan 2015 sayısındaki başarılı Yaşar Kemal dosyasının ardından Mayıs 2015 sayısında da birbirinden bilgilendirici yazılar içeriyor.
Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel’in Aydınlar ve Derneklerimiz başlıklı yazısı önemli eleştiriler getiriyor. Hüseyin Atabaş’ın “Desem mi?” ana başlığı altında ilginç denemelerini sürdürdüğü dergide, Ömer Demircan’ın yeni yayımlanan Sait Faik Nasıl Yazar? adlı kitabı üzerine Ahmet Kocaman’ın Sait Faik’i Yeniden Düşünürken başlıklı yazısı; Muratgelgi Söyegov’un Slavlaşmış Olan Torklar (Kazaklar) başlıklı yazısı; birçok deneme, Türkçeye büyük emek vermiş Oğuz Tansel’i anma yazıları, şiirler, çeviriler, öyküler Çağdaş Türk Dili sayfalarından okura ulaşıyor. Unutmadan, Işık Kansu’nun yazdığı, Murat Sayın’ın çizdiği Ankara Kedisi Misket’in de yeri Çağdaş Türk Dili… Dergi yetkin özel sayılar yayımlama hazırlığı içindedir.
Sincan istasyonu
Sincan istasyonu Ankara özekli bir diğer başarılı dergi. Ozan Abdulkadir Budak yönetiminde uzun zamandır çıkıyor. Emin Özdemir her yıl Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü bağlamında, Değerli Ozan Ceyhun Atuf Kansu’ya mektup yazıyor; törende okuyor. Sincan istasyonu’nun Mayıs-Haziran 2015 sayısında yayımlanan Arzu Karadağ’ın Dervişâne / Gün Sonu Şiirleri adlı dosyasının ödüle değer görüldüğü 2015 Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü için yazdığı mektup da çok incelikli, ayrıntılı, toplumbilimsel, yazınsal, dilbilimsel çözümlemeler, tepkiler iletiyor. Türkçeye karşı saldırılara da ayrı bir bölüm ayırmış Özdemir.
Yetkin şiirleri değin, şiir üzerine, Türk şiiri üzerine düşünce ve eleştiri yazılarıyla da yazınımıza değerli katkılar sağlayan Veysel Çolak, dergideki “Şiirin dışındayız! Bu yüzden şiir eleştirisinin dışındayız!” başlıklı yazısıyla yeni yaklaşımlar getiriyor. (Çolak’ın yerinde savlarına şunlar da eklenebilir, bu ülkede “Şiir eleştirisi gereksizdir, şiirde eleştiri olmaz” diyenler bile çıktı. Başka boyutuyla, incelikli yazmak yerine eleştiriyi “kırıp dökmek” biçiminde anlayıp uygulayanlar da ayrı sorun. Sanırsınız ki eleştiriye değil savaşa girişiyor.) Metin Dikeç’in “Drina’dan Mostari’ye yapanlar, yıkanlar, yazanlar” başlıklı yazısı, Nuray Salman’ın Eray Canberk’le söyleşisi de (röportaj denmiş ama bu yazı söyleşidir) kesinlikle okunmalı. Toplumcu şiir geleneğimizin usta ve özgün ozanı Sevgili Ruşen Hakkı “Bağbozumu” başlıklı şiiriyle anılmış.
Berfin Bahar
İsmet Arslan’ın özveriyle yönettiği (bu özverinin boyutunu yakınları bilirler) Berfin Bahar, Usta Ozan Ataol Behramoğlu’nun da belirttiği gibi, kalıcılığını kanıtlamış bir yazın dergisi. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın son dönemlerindeki şiirlerini Berfin Bahar’da yayımlamayı “yeğlediğini” anımsatmak isterim.
Berfin Bahar’ın Mayıs 2015 sayısı Yaşar Kemal özel sayısı olarak yayımlanmış. Yaşar Kemal özel sayısında Öner Yağcı’nın “Türkçenin Büyük Ustası Yaşar Kemal”, Ali Ozanemre’nin “Türkçenin Çavlanı Yaşar Kemal’de Halk Dili Öğeleri”, Halit Payza’nın “Türkiye’nin Homeros’u Yaşar Kemal’dir”, Zeki Sarıhan’ın “Yaşar Kemal’in Devrim Teorisi”, H. Hüseyin Yalvaç’ın “Yaşar Kemal’e Yolculuk”, Cazim Gürbüz’ün “Yaşar Kemal’in Az Bilinenleri”, M. Demirel Babacanoğlu’nun “Binbir Renk Binbir Çiçek” başlıklı yazıları; ayrıca Yaşar Kemal’in 1965 seçimleri öncesinde Türkiye İşçi Partisi (TİP) adına yaptığı radyo konuşmasının tam metni yer alıyor. Sait Faik Tuncay Aksaraylı’nın yazısıyla anılmış. Arif Tekin’in İslam üzerine ilginç bilgiler, ayrıntılar içeren yazıları sürüyor. Günay Güner’in Yazar-Gazeteci Abdullah Gürgün’le, Türk-İsveç dili, yazını, ilişkileri üzerine yaptığı söyleşi ilginç güncel ve tarihsel bilgiler, belirlemeler sunuyor.
Türk Dili Dergisi
Türk Dili Dergisi de Çağdaş Türk Dili dergisiyle birlikte Türkçenin, Dil Devrimi kazanımlarının korunup geliştirilmesi yönünde büyük emekle yayımlanıyor. Türk Dili Dergisi’nin Mart-Nisan 2015 sayısında da Ali Dündar, kaynaklarla beslediği dil yazılarını sürdürüyor. Türk Dili Dergisi Yönetmeni Ahmet Miskioğlu’nun güncesi belgelik niteliğinde. Ahmet Kocaman’ın Okuma Üzerine Notlar başlıklı denemsi özellikle gençlere dersler içeriyor. Mehmet Yalçın, aydın olmanın sorumluluğunu bilinçle, özveriyle, hiç ikileme düşmeden yerine getiren bir öğretmenimiz. Türk Dili Dergisi’nin bu sayısındaki Bitiremediğim Bir Yazı başlıklı yazısı değerli eleştiriler, güncel, yakıcı belirlemeler iletiyor. İnci Ponat’ın Tuhaf Bir Yazar! Leyla Erbil başlıklı yazısı da önemli bir yazı. Yazın zaman önce yitirdiğimiz Leyla Erbil’in yapıtları üzerine önemli bilgiler sunuyor.
Patika
Patika, her sayısı kitap birikiminde yayımlanan, kendinden söz ettiren bir yazın dergisi. Patika’nın Nisan-Mayıs-Haziran 2015 sayısı “Niçin Çocuk Edebiyatı?” başlıklı dosyasıyla yayımlandı. Dosyada alanın uzmanlarından Sedat Sever, Dilek Kocayanak, Melda Karagöz, Serhat Adem Körkuyu, Emine Akyüz, Gürbüz Çalışkan, Bilge Nur Doğan Güldenoğlu inceleme yazılarıyla başvuru kaynağı oluşturmuşlar. Safiye Karababa’nın “Arap Harfleriyle Yazılan Türkçe: Osmanlıca” başlıklı yazısı (başlıktaki yanlış / eksik bir yana bırakılırsa) aydınlatıcı bir çalışma olmuş. Daver Darende, büyük bir değerbilirlikte ekin adalarımızı, değerlerimizi yazıyor; Patika’nın bu sayısında da Prof. Akşit Göktürk’ü anmış: “Kültür Emekçisi Prof. Akşit Göktürk’ü Anarken”. Ayşe Yakut’un “Moskhos Kimdir?” başlıklı yazısı hem Moskhos’u tanıtıyor hem de şiirini Türkçemize kazandırıyor. Patika günce, öykü, şiir türünde daha birçok yetkin ürün sunuyor.
Afrodisyas Sanat
Başarıyla yayımlanan Afrodisyas Sanat dergisi 50. sayısına ulaştı; yürekten kutlarız.
Afrodisyas Sanat’ın Mart-Nisan 2015, 50. sayısında “Edebiyatı Besleyen Mitoloji” başlığıyla, söylenbilim-yazın ilişkisini işlenmiş. Dosya için Şadan Gökovalı, Yaşar Atan, A. Semih Tulay, Tahsin Şimşek, Müşerref Saatli, A. Murat Özhan gibi yetkin adların yazıları buluşturulmuş. Nerginin adına da çok uyan bir konu söylenbilim. Ayrıca “Gizli Suları Uyandırma Peşinde” başlığı altında Usta Yazar Yaşar Atan tanıtılmış. Söylenbilimsel öyküler de yazan Yaşar Atan’ın sanatı, söylenbilim-yazın ilişkisi ana konusunu tamamlamış. (Kendisinden söz etmeyi sevemeyen Taşar Atan gibi yazarların tanıtılması, okura ulaştırılması çok yerinde bir çaba). Şiirlerle, öykülerle, kitap yazılarıyla okurun beklentilerini karşılayan bir dergi Afrodisyas Sanat. Biliyorsunuz, Ara Güler’in biraz da rastlantıyla keşfettiği, dünyanın en önemli tarihsel kentlerindendir; yontu sanatının özeklerindendir Afrodisyas…
Cazkedisi
Cazkedisi yeni bir dergi; daha ilk sayısı (Nisan-Mayıs-Haziran 2015 yayımlandı. Yolu açık olsun, uzun soluklu olsun. Alt başlığında “mevsimlik şiir dergisi” tümcesi yazılı. (Sevgili Tuncer Uçarol görse nasıl sevinirdi). Boşluğu, eksikliği duyumsanan şiir dergisi alanına önemli bir katkı olduğu, Hüseyin Yurttaş, Hüseyin Alemdar, Tarık Günersel, Gültekin Emre, Fergun Özelli, Ahmet Günbaş, Yusuf Alper, Engin Turgut, Hüseyin Peker, Oğuz Tümbaş, Arzu K. Ayçiçek… gibi yetkin adların / ozanların şiirlerinin, yazılarının yer almasının yanı sıra şiir izlek ve biçemleri yönünden dengeli bir tutum sunmasından da belli. Tarık Günersel’in “Müteferrika, Atatürk…” başlıklı şiirini yetkinlik ve izlek yönünden kesin vurgulamak isterim. Anlaşılmazlığın girdabına kapılmayacağını sezdiriyor Cazkedisi. Ne güzel ad; hem caz hem kedi…
Ekenek
Ekenek yeni dergilerden. Bir eğitim dergisi; ekin, yazın yanı da var. Alt başlığı eğitim-kültür-sanat dergisi. Adından başlamalı, çok güzel bir ad ekenek; tarlaya karşılık. Ekini de çağrıştırıyor… Ekenek değerli, saygın savaşımını sürdüren Eğitimiş sendikasının yayın organı. Ekenek’in 3. sayısı Bahar-2015 olarak dönemselleştirilerek yayımlanmış. Özel dosya konusu olarak belirlenen laiklik-laik eğitim üzerine yetkin bilim insanlarının, öğretmenlerin, aydınların yazıları yayımlanmış: Prof. Dr. Bedia Akarsu, Prof. Dr. Mehmet Ali Kaya, Prof. Dr. Filiz Şahin, Veli Demir, Prof. Dr. Bozkurt Güvenç, Erdal Atıcı, Doç. Dr. Henri Pena Ruiz.
Köy enstitüleri üzerine Yrd. Doç. Dr. Ali İhsan Turcan, uzay bilimleri üzerine Prof. Dr. Ömer Lütfi Değirmenci yazarken, Orhan Taylan’dan Gezi resimleri, Kadri İkbal Kayacılar ile Yüksel Taş’ın fotoğrafları, Aşkın Ayrancıoğlu’nun düşünçizisi Ekenek’e apayrı güzellik katmış. Ekenek’in yolu açık olsun. Çok güzel bir dergi; gönülden salık veririz.
Öğretmen Dünyası
Onyılların köklü eğitim dergisi Öğretmen Dünyası’nın Mayıs 2015 sayısı Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın (yalnızca Öğretmen Dünyası’nda yayımlanan) son dönem görkemli şiirleriyle okurlarını selamlamayı sürdürüyor: “Kalabalığın Ardında”, “Yolcu”. Öğretmen Dünyası’nın ana izleği “Öğretmensiz Bir mecliste Eğitimimiz Ne Olacak?” başlığıyla belirlenmiş. Prof. Dr. Cahit Kavcar’ın “Eğitimci Tevfik Fikret” başlıklı yazısı büyük şairin pek üzerinde durulmamış eğitimci yanını açıklıyor, aydınlatıyor. Prof. Dr. Ayşe Çakır İlhan’ın “Sanatçı Tevfik Fikret” başlıklı yazısı ise Fikret’in yine pek işlenmemiş ressam yanı üzerinde ayrıntılara yer vererek Kavcar’ın yazısını tamamlıyor. Çok önemli bir sorun olan okul ve özgürlük sorunu Mehmet Yapıcı ile Seydi Aktuğ’un yazdığı incelemeyle işlenmiş. Gerçekten de okul, geçmişte olmadığı değin, bir “kapatma” yerine dönüştürüldü; katlanılır gibi değil. Hem de insanın en devinim içinde bulunduğu çocukluk ve gençlik çağında… Mutahhar Aksarı bu kez Yunan öğrencilerin açıklamalarını çevirmiş. Çok yararlı olmuş. Okur, Yunan halkının, dolayısıyla gençliğinin, Yunanistan AB üyesi olmasına karşın) ne güç koşullara sokulduğunu yakından görüyor. Prof. Dr. Emrullah Güney’in, Milli Eğitim Bakanlığının köy enstitülerini yok sayan bir yayınına yönelik eleştirisi gerçekleri bir kez daha kanıtlıyor. Çocuk yazını üzerine yararlı yazılarla, yetkin şiirlerle daha da güzelleşen Öğretmen Dünyası her sayısıyla birikim dolu.
Şu açıktır ki önlenememesi durumunda, gelecek onyılların en yakıcı sorunu, günümüzde “yetiştirilen”, eleştiriden, bilgiden, çevren genişliğinden yoksun tek tip kuşağın yaratacağı yıkım olacaktır.
Kıyıdili
Kıyıdili de yeni dergilerimizden. Kıyıdili’nin Mart-Nisan 2015, 2. sayısında, sanat türleri arasında ilişkilere değinen yazılara da yer verilmiş. Ahmet Say’ın “Edebiyattan Müziğe Dokunmak” başlıklı yazısı konunun uzmanı olan Say’ın yine bilgilendirici bir çalışması. Turan Ödemir’le söyleşi doğallıkla sinema üzerine… Birsen Başaran’ın “Derisi İnsanlığa Kalkan Olan Bir Ozan: Seyyid Nesimi” başlıklı, Özge Sönmez’in “Emile Zola ve Aydın Tavrı”, Tacim Çiçek’in “Dünyanın Masal Devi Samed Behrengi”, Aslıhan Tüylüoğlu’nun Behçet Necatigil’de Doğanın Dönüşümü” yazıları okunmalı.
Esenlikle, dergili, kitaplı günler.
Günay GÜNER