Ağıt, Şiir, Kadın
Mahmut Temizyürek
Edebi Şeyler, 2019, 199s. 13.5x21cm, İnternette 11,40TL ile 20TL arasında
Şair, yazar ve denemeci mahmut temizyürek “Hikâyemizin sonunu bilsek de başını bilmiyoruz” cümlesi ile başladığı yeni kitabında “ağıt” odağından yola çıkarak şiir ve kadın tarihinin perdelerini aralıyor, ortak kaderlerini ortaya çıkarıp belgeliyor. “Her halk kendisinin en eski halk olduğuna, her dil bütün dünya bilgisini kendisinin barındırdığına inanır… Kültürler çoğunlukla ötekini tanımadan yaşamıştır yüzyıllarca” diye devam ediyor.
Söz ölüme gelince “Ağıta neden olan acı her yerde her çağda benzerdir oysa” diyor. Belki de bu yüzden “Bütün dünya dillerinde şiir biçimlerinin en eski formu ağıttır” diye ekliyor. Örneğin “Requiem” veya “Ode” gibi müzik-şiir formlarının bazı farklarla bir tür ağıt olduğunu belirtiyor.
Temizyürek bu girişin ardından “Şiirin en ilksel biçimi saydığımız ağıt, istisnalar dışında, neden yalnızca kadının dilinde yaşamak zorunda kaldı, bugüne kadar asıl kadına özgü bir sanat olageldi?” sorusunu soruyor ve “Erkek dışarıda yani uzamsal alanda; kadın mağaranın loşluğunda, sığınılan kapalı çevrede üstün; görme, duyma, algılama ve bunlarla bir sonuç çıkarma açısından” diyerek kadının neden ağıtın anası olduğunu açıklıyor. Kadının sesinden ağıt örneklerini Homeros, Manas, Gılgamış destanlarından bulup çıkarıyor. Hekabe, Sappho, Gülten Akın, Çiyo-ni, Mihri Hatun, Zeynep Hatun’a ve daha nice kadın şairlere, hatta Homeros çevirileriyle destana katkıda bulunmuş olan Emily Wilson’a can veriyor. Ursula Le Guin ve benzeri birçok değerli kadın yazarı hak ettikleri saygın yere yerleştiriyor. Mahmut Temizyürek böylece Sirenlerden Suriyeli kadınlara sağlam bir köprü yaratıp, ağıt-şiir ışığında sağlam bir kadın tarihi kaynağını okurlarına sunuyor.
2017 Yılın Homeros Ozanı Ödülü sahibi şair, denemeci Mahmut Temizyürek ve eserleri hakkında bilgiye http://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/pinar-aydin-o-dwyer/yilin-homeros-ozani-mahmut-temizyurek/1440/ adresinden ulaşılabilir.
Pınar Aydın O'Dwyer
Her yas geçtir; bir de pişmanlık olmasa, Psikeart Dergisi sayı 62, Mart-Nisan 2019
