Müzikseverlerin bilmem dikkatini çekiyor mu? Son yıllarda oda müziğine olan ilgi, hem çalgıcılar, hem dinleyiciler yönünden artıyor. Genel anlamda kültür yaşamında toplum ve eğitim sistemi geleneksele yönelmeye zorlanırken, teşvikler geleneksel sanatlara verilirken, evrensel müzik alanında bu ilgi artışının ardında acaba neler yatıyor?
Oda müziğine ilgideki artış, üç büyük kent İstanbul, Ankara, İzmir ile Eskişehir'de yoğunlaşıyor. Bu yoğunlaşmayı sağlayan pek çok etken bulunuyor. Bunlara bir göz atalım:
Mekân sayısında artış: Oda müziği içinde değerlendirilebilecek, solo resitalden baz oda orkestralarına kadar toplulukların sahneye çıkabileceği mekân sayısında giderek artış yaşanıyor.
Düzenli program sayısında artış: Yıllık, aylık ya da haftalık oda müziği gruplarının, resitallerin yer aldığı düzenli program ya da konser dizisi sayısı giderek artıyor.
Müzik yapma isteği: Orkestracılar, hocalar ve öğrenciler arasında, günlük işleri ve çalışmalarınınnin yanında, topluluk oluşturma, müzik yapma, bunu dinleyiciyle paylaşma arzusunun artması...
Besteci sayısının artması: Kompozisyon öğrencisi ve mezunlarının sayısında artış var. Besteciler, eserlerinin daha kolay seslendirilebilmesi için sayıca küçük topluluklar için yazmayı önemsiyorlar.
Dinleyicinin yetişmesi: Genelde orkestra konserlerine giden klasik müzik dinleyicisinin bir bölümünün, oda müziğinden zevk alarak bu alana da yönelmesi.
Müzisyen işsizliği: Konservatuvar mezunu ancak işsiz durumda olan gençlerin, piyasadaki işlerin dışında, müzik yapma isteğiyle bir araya gelip program çıkarıp mekân aramaya başlaması.
***
Bu beş ana saptama ışığında bazı örnekler vermekte yarar var.
Mekân sayısındaki artış büyük ölçüde lâik, evrensel sanatlara önem veren Belediyelerin yaptıkları yatırım ve eski mekânlardaki dönüşümleriyle sağlandı. İstanbul'da Kadıköy, Şişli, Bakırköy, Ankara'da Çankaya, Yenimahalle, İzmir'de Büyükşehir, Karşıyaka, Konak belediyeleri başta olmak üzere böyle mekânlar çoğalıyor.
Belediyelerin yanında kimi Müze ve Vakıflar ile özel okulların çabası da dikkati çekiyor. Ya mekânlarını bazı oda müziği programlarına tahsis ediyor, ya da kendileri düzenliyorlar. Örneğin Ankara'da Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi'ndeki “Müzede Müzik/Salı Konserleri” bu yıl üçüncü sezonunu sürdürüyor. Müze, Klasik Keyifler Derneği'ne de ustalık sınıfları ve bazı konserler için yer tahsis etmeye başladı. Ankara'da işletme olarak etkinlik gösteren 30 kişilik Mozarthaus ve 80 kişilik The Podium Hall, özellikle yeni mezun, öğrenci ve mekân arayan kimi orkestra üyeleri için seçenek oluşturdu.
İstanbul'da, oda müziği etkinliklerinin artmasında, flütist ve organizasyon işini kendine meslek edinen Mehmet Mestçi'nin önemli katkıları oldu Opus Amadeus Festivali kentin iki yakasındaki değişik salonlarda 7. yılında kendine özgü bir dinleyici yaratmayı başardı. Kadıköy Belediyesi'nin Süreyya'daki fuaye konserleri ile eski kiliseyi elden geçirerek kurduğu Yeldeğirmeni Sanat, pek çok oda müziği sanatçısının etkinliğine ev sahipliği yapıyor. İşSanat, sayısını azaltmakla birlikte özellikle yurtdışından bazı oda müziği topluluklarına yer veriyor. Akbank Sanat'ın gitar günleri de bu alana katkılardan biri.
İzmir'de Büyükşehir Belediyesi'nin Ahmet Adnan Saygun Sanat merkezi'ndeki değişik salonlarda düzenlediği oda müziği programları büyük ilgi görürken, Karşıyaka Belediyesi de Hikmet Şimşek Sanat Merkezi'nde, KODA konserlerinin yanı sıra, ayda iki oda müziği etkinliğiyle salonunu dolduruyor.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, kendi senfoni orkestrasının etkinliklerinin yanı sıra, bir salonu tümüyle oda müziğine ayırmış durumda. Ayda en az iki topluluk bu salonda çalıyor. Toplulukların bazıları konuk, bazıları orkestra üyelerinin kurdukları...
Özellikle konservatuvarların lise ve lisans bölümlerindeki öğrencileri oda müziğine yönlendirme bakımından yarışma açılması da yeni kazanımlara yol açabiliyor. Geçen yaz Beyşehir Belediyesi'nin desteğiyle bu alanda aktif bir solist ve hoca olan flütist Doç. Cem Önertürk'ün girişimiyle düzenlenen yarışma, bu alanda etkinliğini sürdürecek iki topluluğun ortaya çıkmasını sağladı.
Oda müziği alanındaki gelişmeler, olumsuz koşullar karşısında umutsuzluğa kapılmak yerine, güçleri birleştirmek, sivil toplum-müzisyen-dinleyici-belediler arasında yapıcı işbirliğini geliştirmenin gerekliliğini ortaya koyuyor.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
Andante Dergisi'nin Mart 2018 sayısında yayımlanmıştır.
