Tuvalin Ardındaki Tarih'i Okumalısınız

İyi ressam için “fırçası güçlü” denilir.

İyi yazar için nitelendirme “kalemi kuvvetli” biçimindedir.

Peki, fırçası olduğu kadar kalemi de kuvvetli ressam olamaz mı?

Tabii olur ve bunun Zafer Gençaydın, Hasan Pekmezci, celal binzet gibi örnekleri vardır.

Bu örneklerimizden, Sanattan Yansımalar'ın da köşe yazarlarından Celal Binzet, bu kez “Tuvalin Ardındaki Tarih” başlıklı kitabıyla karşımızda.

Binzet, resim tarihinin 14. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan 600 yıllık sürecinden kendi öznel bakışıyla seçtiği 25 tabloyu inceleyip yorumladığı kitabında, eğitimci yanını da ortaya koyarak, rahat okunur, kolay anlaşılır, yararlı bir çalışma yapmış.

Tabloları ve ressamlarını, yaşadıkları dönemin sosyolojik, siyasal ve ekonomik koşulları içinde değerlendirirken, onların başta edebiyat olmak üzere komşu sanatlarla ilişkilerini de değerlendirme kapsamına almayı ihmal etmemiş. Bazı tablolar için bu yaklaşım zaten bir zorunluluk, çünkü konularını doğrudan bir öykü ya da romandan alan eserler de var.

Bu 25 ressamı ve tablosunu sıralayalım: Ambrogio Lorenzetti (İyi Hükümet-Kötü Hükümet), Fra Filippo Lippi (Sünnet), Leonardo da Vinci (Mona Lisa), Raffaello (Atina Okulu), Paolo Veronese (Kana'da Düğün), Pieter Bruegel (Karda Avcılar), Francisco Goya (3 Mayıs 1808, Kurşuna Dizilenler), Jean Louis Thedore Gericault (Medusa'nın Salı), Eugene Delacroix (Halka Yol Gösteren Özgürlük), Hokusai (Kanagawa'nın Büyük Dalgası), Gustave Courbert (Taş Kırıcılar), Edgar Degas (Absent İçenler), İlya Repin (Türk Sultanına Mektup Yazan Zaporojya Kazakları), Paul Emile Boutigny (Boule de Suif - Yağ Tulumu), Vasily Vereshchagin (Timur'un Mezarı), Victor Vasnetsov (Kıyametin Dört Atlısı), Vincent Van Gogh (Saint-Remy'de Yıldızlı Gece), Kathe Kollwitz (Anne ve Ölü Oğlu), Paul Cezanne (Sanit-Victorie Dağı), Emil Nolde (Son Akşam Yemeği), Amedeo Modigliani (Yatan Çıplak), Lovis Corinth (Imperia), Diego Riveda (Kavşaktaki İnsan), Picasso (Guernica), Piet Mondrian (Broadway Boogie Woogie).

Her tablonun ressamı, adı ve yapım tarihinden sonra, anlatısına “Savaşın Acımasızlığı ve Özgür Görüntü Gerisindeki Sansür Hevesi”, “Diktatörün Beğenmediği Sanatçının Resimleri Yok Edilmeli”, “Din İnsanları, İktidar ve Kadın Düşkünlüğü Üzerine” benzeri başlıklar yerleştirmiş. Tabloların birer renkli fotoğrafı da, her bölümün girişinde yer alıyor. Ancak, normal kitap boyutunda ve kitap kağıdı üzerinde, özellikle çok nesneli kalabalık tabloların anlaşılabilmesi ve Binzet'in yorumlarıyla ilişkinin tam olarak kurulabilmesi için, okuyucuya internetten tabloları bularak ekrana yansıtıp birlikte okumalarını öneririm.

Tabloların bir kısmının orijinallerini, sergilendikleri müzelerde görmüş olmam, Binzet'in kitabını okurken aldığım zevki daha da arttırdı. Üstelik yazarın seçtiği tablolardan biri (Vasily Vereshchagin-Timur'un Mezarı) Atatürk'e armağan edilmiş ve halen Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nin envanterinde kayıtlı.

“Tuvalin Ardındaki Tarih” sadece herkesin anlayabileceği dille yazılmış bir sanat tarihi kitabı değil, aynı zamanda özellikle Avrupa'da yaşanmış derebeylik döneminden günümüze yönetim biçimlerinin, diktatörlüklerin de kısa bir tarihi.

Kitabın “Sunu”sunda Işık Kansu, ne de güzel özetlemiş:

“Savaşın acımasızlığı, doğanın uçsuz bucaksız çekiciliği, insan yüzü ve bedeninin güzelliği, aklın somutu soyutlayarak anlatabilme yetisi, akan zaman içinde kötülük ve iyiliğin birlikte var oluşu, bir yanda tartışılmaz dogmalar, diğer yanda eleştirel düşünce;atılımlar, devrimler, kıyıcılar ve kıygılar, sonsuz yaşam-ölüm çelişkisi ve niceleri; sanatın hem konusu, hem arka planı, hem de öyküsü olmuş hep...”

Celal Binzet'i kısa tümcelerle oluşturduğu rahat söylemi, yerli yerine oturan yorumları ile bezediği bu çalışması için kutluyor, tüm sanat ve tarih meraklılarına, gençlere, resim ve diğer sanat dalı öğrencilerine “Tuvalin Ardındaki Tarih”i edinip okumalarını öneriyorum.

ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN

20 Nisan 2021, Ankara

Satın almak için: https://www.cumhuriyetkitap.com.tr/tuvalin-ardindaki-tarih