Uluslararası flütist-besteci-eğitimci Halit Turgay, müzik yaşamındaki son gelişmelerle ilgili SANATTAN YANSIMALAR’ın sorularını cevaplandırdıFransa, ardından Çin Halk Cumhuriyeti, derken İstanbul’a döndünüz. Çin’de neler yaptınız? 2023 Şubat ayındaki âni emeklilik kararı sonrası farklı dünyanın faklı coğrafyalarında solist, eğitimci ve besteci olarak çalışmalarıma devam ettim. Özellikle son 1.5 yıldır Çin Halk Cumhuriyetinde, 32 farklı ülkeden öğretim üyesiyle, uluslararası bir ortamda, dünya çapında kariyer sahibi sanatçılarla beraber çalışmak ve müzik yapma şansım oldu. Hatta son zamanlarda artan kurum dışı etkinlikler nedeniyle, çok farklı kalitelerde Çinli sanatçıyla paylaşımlarda bulunduk. Ama bu arada asla Paris’den vazgeçmedim. Elimde kitaplarım, gökyüzü kütüphanemle birlikte 13 saatlik uzun uçuşlar yaparak Fransa’da konserlere ve çalışmalara devam ettim. Özellikle Paris’de çok değerli müzisyenlerle tanıştık ve onlarla harika konserler yaptık.
Çin’le ilgili izlenimleriniz neler oldu?Çin’de 2 yıla yakın süreyle yaşadım ve çalıştım. Coğrafya hakkında edindiğim bilgi, görgü ve tecrübe eşsiz. Öncelikle halk olarak sahip oldukları yaşam disiplinleri gerçekten hayranlık uyandırıyor. Bununla beraber, ülkenin eğitim sistemi, devletin, sanata, sanatçıya olan desteği ve de Çin geleneksel müziği çalan sanatçıların artistik duruşları müthiş, gerçekten çok etkilendim. Tüm çocuklar iyi düzeyde enstrüman çalıyor ve bazıları da dünya çapında işler yapıyor. Ayrıca şunu da belirtmek isterim ki, kariyer sahibi deneyimli, alanında isim yapmış neredeyse tüm kaliteli sanatçıların ve eğitimcilerin düzenli bir şekilde Çin’e gelip, ülkenin önde gelen kurumlarında eğitime katkı vermeleri muhteşem.
Hoş bir sedâ bıraktınız mı? Şöyle; son yaptığımız müthiş etkinliği sizlerle paylaşmak isterim. Ayrılmadan 1 gün önce çalıştığım kurumun yöneticilerinin benim için düzenlediği “Veda” (Farewell) konseri. 17 Ocak 2025’de gerçekleşen bu etkinlikte, konsere gösterilen ilgi gerçekten beni çok mutlu etti. Salonda hiç yer yoktu ve konseri çalarken ortamın etkisiyle nasıl gözlerim doldu ve duygulandım anlatamam! Bu ilginin başlıca nedeni çalışan, katkı sağlayan ve üreten insana gösterilen saygı diyebiliriz. Bununla beraber, konserde tüm bölüm arkadaşlarımın benim eserlerimi yorumlaması, aynı anda “Kuzey Çanları” (The Northern Bells, 2 flüt ve piyano için) adlı eserimin dünya prömiyerinin yapılması ve bunu 17 yaşındaki flüt öğrencim Nina Ma’nın yapmış olması da büyük etki yaratmıştı. Ama bence asıl büyük neden, her hafta düzenli olarak konser çaldığımız ve kurumumuzun 1200 kişilik konser salonunun adını taşıyan ve de sanatçı dostlarıma ithaf ettiğim “Şey Mu Tiyatrosunun Ruhu” (Spirit of Shui Mu Theatre) (flüt, bas klarnet, perküsyon ve piyano için) adlı eserimin de dünya prömiyerinin yapılmasıdır. 35 senelik meslek hayatımda sadece 2 yıla yakın bir zaman çalıştığım bir kurumun (Tsinghua Üniversitesine bağlı, Tsinghua International School) bana gösterdiği değer, sanatçı dostlarımın tevazusuyla da birleşince gerçekten büyük gurur yaşadım. Sanırım hoş bir seda bırakmışım diyebilirim.
Eski öğrencilerinizi izlemek gibi bir alışkanlığınız olduğunu biliyoruz. Fransa’dakilerden ve Çin’dekilerden ne gibi haberler var?Fransa’da ki öğrencilerim artık tam olarak ülkemizin kültür elçisi oldular diyebiliriz. Deniz Ünel müthiş bir profesyonel oldu. Ortaya çıkardığı muhteşem projelerle dünya çapında turneler yapmakta. Hata dünya küçük misali Çin’deki bir konserinde karşılaştık. Sadece öğrencim olduğu için değil, kaliteli bir meslektaşım olarak da kendisiyle gurur duyuyorum.Ece Selin Yüksel ise, École Normale de Musique de Paris’de en üst dereceyle bitirdiği “Konser Sanatçısı” eğitiminin sonrasında Paris’te PSPBB/ Sorbonne Üniversitesi/ CRR Paris’i, 80 kişi arasından tek başına kazanarak bu üst düzey kuruma kabul edildi. Şu anda Paris Filarmoni Orkestrası’nın 1. Flütisti Vincent Lucas ile çalışmaktadır. Ayrıca Paris’te, 3 farklı müzik okulunda, 30’u aşkın öğrencisiyle, flüt ve oda müziği öğretmeni olarak eğitmenlik görevine devam etmektedir. Ece aynı zamanda çağdaş oda müziği grubuyla da birçok eserin Paris’te ilk seslendirilişini yapmakta ve Fransa’nın en köklü orkestralarıdan biri olan Orchestre le Palais-royal’de, birinci flüt olarak farklı projelerde yer almakta.
Ya Çin’dekiler?Çin’de ise durum şöyle idi; Tsinghua International School’daki en başarılı öğrencilerimden olan Nina Ma, orada çalıştığım sürede boyunca 3 uluslararası yarışmada, 1 birincilik, 1 ikincilik ve 1 üçüncülük ödüllü kazanmıştı. Bununla beraber üniversite için oluşturduğumuz kariyer planıyla, öncelikle İngiltere’de katıldığı seçmeleri (Audition) benim de okuduğum okul olan Royal Academy of Music London’a hatırı sayılır (maddi boyutta) bir bursla, sonrasında da Royal College of Music’e de yine aynı şekilde iyi bir burs ile kazandı. Ancak bu işin bir de Amerika ayağı vardı. Mart ayının ilk haftasında katıldığı seçmeler neticesinde, çok daha büyük bir bursu Amerika’dan aldığını gururla öğrendik. Kısacası, Nina’ya uluslararası platformda kariyer sahibi pek çok flüt öğretmeninden ve kurumdan teklif var. Bunlar arasında en önde gelenleri de The Juilliard School, Curtis Institute of Music, Royal Academy of Music London ve Royal College of Music London gelmekte. Tüm bunlar benim için gurur ve onur verici gelişmeler. Tüm bunların sonucunda, Asya kıtasında da böyle bir parlak öğrenci yetiştirmiş olmak benim açımdan çok değerli.
Kendi solistlik etkinlikleriniz nasıl gidiyor? Önümüzdeki günler için belli bir programınız oluştu mu?Öncelikleri 2024 yılında Amerikan Flüt Derneğinin düzenlediği yeni bestecilik yarışmasında Yeni Yayımlanan Eserler kategorisinde 2 eserim onursal mansiyon ödliülü kazandı. Bunlar, Apollon ve Marsyas (solo flüt için) Akdeniz Trio (flüt, çello ve piyano için)dir. Bildiğiniz üzere ben hem yazıyorum hem de yazdıklarımı çalmaya gayret ediyorum. Ve bu yol gerçekten çok keyifli. Geçen yıl sonunda Scherzo Yayınevi (Scherzo Publication) ile yaptığımız kontrat neticesinde 5 eserimin daha basılmasına karar verdik. Bunlar, Kapadokya (flüt ve piyano için) The Northern Bells (2 flüt ve piyano için) Mythos of Cilicia (flüt ve piyano için) Akdeniz Rapsodisi (flüt, piyano ve yaylı çalgılar orkestrası, 4 perküsyon için) Secret of Montmartre (flüt ve alto flüt için). Bu eserlerin bir kısmı Hollanda, Amerika, İngiltere ve Çin’de zaten çalınıyor idi ama artık ilgililerin ve meraklıların notalara ulaşması mümkün olacak. En yakın tarihte (15 Mart 2025’)de İstanbul Atatürk Kültür Merkezinde Kapadokya (flüt ve piyano için) adlı eserimin Türkiye prömiyerini gerçekleştirdik. Konser ortamı dolu idi ve konser sonunda uzun süre ayakta alkışlandık. (Sanatçının ilacı tam olarak tedarik edildi diyelim!) Bu konserde genç yetenekler Rüzgar Turgay (keman) ve Deniz Akalın (piyano) ile muhteşem bir uyum yakaladık. Önümüzdeki bir kaç ay içerisinde eser tanıtım konserleri devam edecek. Biraz özetlersek 2 İstanbul daha, 2 Paris, 1 Yunanistan ve 1 İngiltere konseri olacak.İngiltere’de flüt açısından önemli bir festivalde çalacağım.
Flüt için yaptığınız besteler ilgi gördü. Türkiye’de albümü yapıldı. Yurt dışında da benzer ilgiyi yakalayabildiniz mi?Yurtdışında son 2 yılda kısacası “Emeklilik Sonrası” başlığı altında yaptığım konserlerle solist olarak ve Masterclass’lar ile de eğitimci olarak farkındalık yarattığımı düşünüyorum. Çünkü yaptığımız konserler hep dolu idi. Ama şunu da eklemek isterim, sadece flütist ve eğitimci olarak değil, besteci olarak da yaptıklarımın farkındalık yaratması ve her konser sonrası farkında olanların da sayısının artması beni yüreklendirdi. Bu duruma küçücük bir örnek vermek gerekirse; Kapadokya’yı (flüt ve piyano için) Paris’de ilk kez (Mayıs 2023) çaldığımızda büyük beğeniyle karşılanmıştı. Konser sonrası eserin notalarına büyük talep oldu. Ancak eser henüz yayımlanmamıştı. İşte bu talep beni öylesine mutlu etti ki, hemen fikirlerimi Avrupalı bir yayınevi ile paylaştım ve bu paylaşımı güzel bir kontrat ile taçlandırdık. Bu yıl (2025) başından beri firma aracılığıyla eserlerim hem yayımlanıyor ve dağıtılıyor.Yolda yeni kayıtlar var mı?Her besteci eserlerini kalıcı hale getirmek ister. Ben de mütevazı bütçemle sponsorsuz olarak çok yakında Fransa’da muhteşem müzisyenlerle beraber flüt, piyano için yazdığım tüm eserleri ve bununla beraber neredeyse tüm oda müziği eserlerimi kayıt altına alacağız. Ama daha büyük hayallerim var ve umuyorum adım adım ilerleyecek. Bugüne kadar hep sponsorlu çalışmalar yaptık. Ancak bundan sonra gerçekten büyük bir olgunlukla ilerleyip kendim var edeceğim! Bunun için daha fazla sayıda konser çalmam gerekiyor gibi. Umuyorum en kısa zamanda bu konser trafiği içerisinde güzel başkentimizde sizlerle buluşma imkanımız olur.2025-2026 öğretim yılında herhangi bir üniversite veya konservatuvarda ders verecek misiniz?Aileme olan düşkünlüğüm hayatıma hep yön vermiştir. 90 yaşındaki annem ve ailem için kısa bir zaman önce kariyerimle ilgili yine keskin bir dönüş yaptım. Bu dönüş bana yeni kapılar araladı. Bu gelişmeler ışığında Şubat ayı itibariyle, Maltepe Üniversitesi Konservatuvarında Profesör Dr. olarak göreve başladım. Gelişmeleri hep birlikte izleyelim.
Çin’le ilgili izlenimleriniz neler oldu?Çin’de 2 yıla yakın süreyle yaşadım ve çalıştım. Coğrafya hakkında edindiğim bilgi, görgü ve tecrübe eşsiz. Öncelikle halk olarak sahip oldukları yaşam disiplinleri gerçekten hayranlık uyandırıyor. Bununla beraber, ülkenin eğitim sistemi, devletin, sanata, sanatçıya olan desteği ve de Çin geleneksel müziği çalan sanatçıların artistik duruşları müthiş, gerçekten çok etkilendim. Tüm çocuklar iyi düzeyde enstrüman çalıyor ve bazıları da dünya çapında işler yapıyor. Ayrıca şunu da belirtmek isterim ki, kariyer sahibi deneyimli, alanında isim yapmış neredeyse tüm kaliteli sanatçıların ve eğitimcilerin düzenli bir şekilde Çin’e gelip, ülkenin önde gelen kurumlarında eğitime katkı vermeleri muhteşem.Hoş bir sedâ bıraktınız mı? Şöyle; son yaptığımız müthiş etkinliği sizlerle paylaşmak isterim. Ayrılmadan 1 gün önce çalıştığım kurumun yöneticilerinin benim için düzenlediği “Veda” (Farewell) konseri. 17 Ocak 2025’de gerçekleşen bu etkinlikte, konsere gösterilen ilgi gerçekten beni çok mutlu etti. Salonda hiç yer yoktu ve konseri çalarken ortamın etkisiyle nasıl gözlerim doldu ve duygulandım anlatamam! Bu ilginin başlıca nedeni çalışan, katkı sağlayan ve üreten insana gösterilen saygı diyebiliriz. Bununla beraber, konserde tüm bölüm arkadaşlarımın benim eserlerimi yorumlaması, aynı anda “Kuzey Çanları” (The Northern Bells, 2 flüt ve piyano için) adlı eserimin dünya prömiyerinin yapılması ve bunu 17 yaşındaki flüt öğrencim Nina Ma’nın yapmış olması da büyük etki yaratmıştı. Ama bence asıl büyük neden, her hafta düzenli olarak konser çaldığımız ve kurumumuzun 1200 kişilik konser salonunun adını taşıyan ve de sanatçı dostlarıma ithaf ettiğim “Şey Mu Tiyatrosunun Ruhu” (Spirit of Shui Mu Theatre) (flüt, bas klarnet, perküsyon ve piyano için) adlı eserimin de dünya prömiyerinin yapılmasıdır. 35 senelik meslek hayatımda sadece 2 yıla yakın bir zaman çalıştığım bir kurumun (Tsinghua Üniversitesine bağlı, Tsinghua International School) bana gösterdiği değer, sanatçı dostlarımın tevazusuyla da birleşince gerçekten büyük gurur yaşadım. Sanırım hoş bir seda bırakmışım diyebilirim. Eski öğrencilerinizi izlemek gibi bir alışkanlığınız olduğunu biliyoruz. Fransa’dakilerden ve Çin’dekilerden ne gibi haberler var?Fransa’da ki öğrencilerim artık tam olarak ülkemizin kültür elçisi oldular diyebiliriz. Deniz Ünel müthiş bir profesyonel oldu. Ortaya çıkardığı muhteşem projelerle dünya çapında turneler yapmakta. Hata dünya küçük misali Çin’deki bir konserinde karşılaştık. Sadece öğrencim olduğu için değil, kaliteli bir meslektaşım olarak da kendisiyle gurur duyuyorum.Ece Selin Yüksel ise, École Normale de Musique de Paris’de en üst dereceyle bitirdiği “Konser Sanatçısı” eğitiminin sonrasında Paris’te PSPBB/ Sorbonne Üniversitesi/ CRR Paris’i, 80 kişi arasından tek başına kazanarak bu üst düzey kuruma kabul edildi. Şu anda Paris Filarmoni Orkestrası’nın 1. Flütisti Vincent Lucas ile çalışmaktadır. Ayrıca Paris’te, 3 farklı müzik okulunda, 30’u aşkın öğrencisiyle, flüt ve oda müziği öğretmeni olarak eğitmenlik görevine devam etmektedir. Ece aynı zamanda çağdaş oda müziği grubuyla da birçok eserin Paris’te ilk seslendirilişini yapmakta ve Fransa’nın en köklü orkestralarıdan biri olan Orchestre le Palais-royal’de, birinci flüt olarak farklı projelerde yer almakta.Ya Çin’dekiler?Çin’de ise durum şöyle idi; Tsinghua International School’daki en başarılı öğrencilerimden olan Nina Ma, orada çalıştığım sürede boyunca 3 uluslararası yarışmada, 1 birincilik, 1 ikincilik ve 1 üçüncülük ödüllü kazanmıştı. Bununla beraber üniversite için oluşturduğumuz kariyer planıyla, öncelikle İngiltere’de katıldığı seçmeleri (Audition) benim de okuduğum okul olan Royal Academy of Music London’a hatırı sayılır (maddi boyutta) bir bursla, sonrasında da Royal College of Music’e de yine aynı şekilde iyi bir burs ile kazandı. Ancak bu işin bir de Amerika ayağı vardı. Mart ayının ilk haftasında katıldığı seçmeler neticesinde, çok daha büyük bir bursu Amerika’dan aldığını gururla öğrendik. Kısacası, Nina’ya uluslararası platformda kariyer sahibi pek çok flüt öğretmeninden ve kurumdan teklif var. Bunlar arasında en önde gelenleri de The Juilliard School, Curtis Institute of Music, Royal Academy of Music London ve Royal College of Music London gelmekte. Tüm bunlar benim için gurur ve onur verici gelişmeler. Tüm bunların sonucunda, Asya kıtasında da böyle bir parlak öğrenci yetiştirmiş olmak benim açımdan çok değerli.Kendi solistlik etkinlikleriniz nasıl gidiyor? Önümüzdeki günler için belli bir programınız oluştu mu?Öncelikleri 2024 yılında Amerikan Flüt Derneğinin düzenlediği yeni bestecilik yarışmasında Yeni Yayımlanan Eserler kategorisinde 2 eserim onursal mansiyon ödliülü kazandı. Bunlar, Apollon ve Marsyas (solo flüt için) Akdeniz Trio (flüt, çello ve piyano için)dir. Bildiğiniz üzere ben hem yazıyorum hem de yazdıklarımı çalmaya gayret ediyorum. Ve bu yol gerçekten çok keyifli. Geçen yıl sonunda Scherzo Yayınevi (Scherzo Publication) ile yaptığımız kontrat neticesinde 5 eserimin daha basılmasına karar verdik. Bunlar, Kapadokya (flüt ve piyano için) The Northern Bells (2 flüt ve piyano için) Mythos of Cilicia (flüt ve piyano için) Akdeniz Rapsodisi (flüt, piyano ve yaylı çalgılar orkestrası, 4 perküsyon için) Secret of Montmartre (flüt ve alto flüt için). Bu eserlerin bir kısmı Hollanda, Amerika, İngiltere ve Çin’de zaten çalınıyor idi ama artık ilgililerin ve meraklıların notalara ulaşması mümkün olacak. En yakın tarihte (15 Mart 2025’)de İstanbul Atatürk Kültür Merkezinde Kapadokya (flüt ve piyano için) adlı eserimin Türkiye prömiyerini gerçekleştirdik. Konser ortamı dolu idi ve konser sonunda uzun süre ayakta alkışlandık. (Sanatçının ilacı tam olarak tedarik edildi diyelim!) Bu konserde genç yetenekler Rüzgar Turgay (keman) ve Deniz Akalın (piyano) ile muhteşem bir uyum yakaladık. Önümüzdeki bir kaç ay içerisinde eser tanıtım konserleri devam edecek. Biraz özetlersek 2 İstanbul daha, 2 Paris, 1 Yunanistan ve 1 İngiltere konseri olacak.İngiltere’de flüt açısından önemli bir festivalde çalacağım. Flüt için yaptığınız besteler ilgi gördü. Türkiye’de albümü yapıldı. Yurt dışında da benzer ilgiyi yakalayabildiniz mi?Yurtdışında son 2 yılda kısacası “Emeklilik Sonrası” başlığı altında yaptığım konserlerle solist olarak ve Masterclass’lar ile de eğitimci olarak farkındalık yarattığımı düşünüyorum. Çünkü yaptığımız konserler hep dolu idi. Ama şunu da eklemek isterim, sadece flütist ve eğitimci olarak değil, besteci olarak da yaptıklarımın farkındalık yaratması ve her konser sonrası farkında olanların da sayısının artması beni yüreklendirdi. Bu duruma küçücük bir örnek vermek gerekirse; Kapadokya’yı (flüt ve piyano için) Paris’de ilk kez (Mayıs 2023) çaldığımızda büyük beğeniyle karşılanmıştı. Konser sonrası eserin notalarına büyük talep oldu. Ancak eser henüz yayımlanmamıştı. İşte bu talep beni öylesine mutlu etti ki, hemen fikirlerimi Avrupalı bir yayınevi ile paylaştım ve bu paylaşımı güzel bir kontrat ile taçlandırdık. Bu yıl (2025) başından beri firma aracılığıyla eserlerim hem yayımlanıyor ve dağıtılıyor.Yolda yeni kayıtlar var mı?Her besteci eserlerini kalıcı hale getirmek ister. Ben de mütevazı bütçemle sponsorsuz olarak çok yakında Fransa’da muhteşem müzisyenlerle beraber flüt, piyano için yazdığım tüm eserleri ve bununla beraber neredeyse tüm oda müziği eserlerimi kayıt altına alacağız. Ama daha büyük hayallerim var ve umuyorum adım adım ilerleyecek. Bugüne kadar hep sponsorlu çalışmalar yaptık. Ancak bundan sonra gerçekten büyük bir olgunlukla ilerleyip kendim var edeceğim! Bunun için daha fazla sayıda konser çalmam gerekiyor gibi. Umuyorum en kısa zamanda bu konser trafiği içerisinde güzel başkentimizde sizlerle buluşma imkanımız olur.2025-2026 öğretim yılında herhangi bir üniversite veya konservatuvarda ders verecek misiniz?Aileme olan düşkünlüğüm hayatıma hep yön vermiştir. 90 yaşındaki annem ve ailem için kısa bir zaman önce kariyerimle ilgili yine keskin bir dönüş yaptım. Bu dönüş bana yeni kapılar araladı. Bu gelişmeler ışığında Şubat ayı itibariyle, Maltepe Üniversitesi Konservatuvarında Profesör Dr. olarak göreve başladım. Gelişmeleri hep birlikte izleyelim.ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
16 Nisan 2026
