1993 yılında ilk temsilini veren Modern Dans Topluluğu, 11 Mayıs 2023 tarihinde 1 perdelik modern bale çalışmasıyla 30. Yılı'nı kutlamıştı (Çıkıgil 15 Mayıs 2023). Bundan önce 19 Kasım 2022 tarihinde de Çocuklar Ağladığında adlı 1 perdelik modern baleyi izleyicilerle buluşturmuştu (Çıkıgil 5 Aralık 2022).
Dünya ülkelerinde hala "ağlayan çocuklar" var. Böyle olunca, MDT'nin 5 Ekim 2023 tarihinde 2023-2024 Sezon başlangıcında tekrar sunduğu Çocuklar Ağladığında yeniden anlam kazanıyor.
MDT Sanat Yönetmeni Özgür Adam İnanç'ın koreografisini yaptığı 1 perdelik eser, ilk oynandığı tarihteki başarısını sürdürmekte. Eser başladığında hareketli bir panoda siyahlı beyazlı şekiller bu modern dans çalışmasında ne gibi görüntülerle karşılaşılacağını sunmuş oluyor. Pano gözden kaybolunca, sahnede tek bir dansçının başarılı bir solosu esere giriş yapıyor (ki bu dansçı eserdeki diğer tabloları da birbirine bağlayacak). Yavaş yavaş sahnedeki çocuk parkına gelen beyaz giysili, kırmızı, mavi başlıklı, kırmızı mavı çoraplı dansçılar bu güven verici ortamda neşeli neşeli oynayan çocukları görüntüye getiriyorlar.
Bu sahnede dans hareketleri yumuşak. Müzik neşeli ortamı destekliyor. Dansçılar biribirlerinin eşlerini buluyorlar. Bir ara halkalar halinde dans ediyorlar. Çeşitli oyunlar oynuyorlar. Bir küçük kağıttan yapılma kayık da oyuncakları arasında görülüyor. (İlerdeki tablolarda, bu kağıt kayık sonraları göçmen durumunda kalmış olanların "umut kayığı" olacak ve daha büyük bir boyutta görüntüye gelecek)
Sahne boş kaldığı zaman, bir siyahlı adam (siyah silindir şapkalı, kırmızı yelekli, siyah paltolu) bu oyun alanına gelip parmaklarını para sayar gibi hareket ettirerek bu alandan nasıl bir kazanç elde edebileceğinin planlarını yapıyor. Sahneye tekrar geldiği zaman ise elinde siyah ve beyaz balonlar vardır. Bu balonlar hemen çocukların dikkatini çekiyor ve siyahlı adam kendisine ödenen paraların keyfini çıkarırken, siyah ve beyaz balonlu çocuklar ikiye bölünmüş olarak birbirleriyle kavgaya tutuşuyorlar. Sahne zemininde kırmızı bir ip bu bölünmeyi iyice belirgin yapıyor. Müzik değişiyor. Hareketler sertleşiyor. Kaydıraklar, salıncaklar yerlerinden oynatılıyor. Bu kargaşanın ortasına bir bebek arabasıyla gelen anne iyice şakına dönüyor. Bu sevgi alanı bir savaş alanı olmuştur. Böyle bir alanda bebeğin yaşama şanşı ne kadar olabilir? Aynı alanda siren sesleri duyuluyor, bombalar patlıyor, silah sesleri yayılıyor. Bazı dansçılar yere yığılıyorlar, yerde yuvarlanıyorlar. Bir dansçı koşarak kaçmak istiyor. Ara sıra yere yığılıp kalıyor. Yine koşuyor ama cansız bedeni artık yerden kalkamıyor. Sahneye gelen siyah giysi ve siyah gaz maskeliler iyice dehşet saçıyor. Sahne değişince bavullarıyla başka yerlere göçme durumunda bırakılanlar ağır ağır hareket ederek ilerliyorlar. Sahneler değiştikçe sahne arkasındaki pano da değişiyor. Bir ara siyahlı adam bu sefer (X-Men dizilerindeki Wolverine karakterinin uzun metal pençelerini andıran) kırmızı parmaklarıyla sahneye gelip dehşet saçıyor. Ancak, beyazlı dansçılar pekala ona karşı koyabiliyorlar, direnebilyorlar. Yine de eserin sonuna doğru (ki arka panoda değişik şartlar altında hayatını kaybetmiş çocukların isimleri vardır) oyun alanına beyazlı çocuklar tekrar dönüyorlar. İki küçük çocuk yeni bir ümit kaynağı olarak tepeden inen kırmızılı beyazlı konfetiler arasında diğer dansçılara katılıyorlar.
Bu koreografik çalışmada dikkati çeken noktalar:
Güven verici ortamlarda müzik yumuşuyor, dans hareketleri devamlılık sağlayan adımlardan oluşuyor. İkili danslar anlam kazanıyor. Dansçılar birbirlerini havaya kaldırıyor. El , kol, ve baş hareketleri akıcı tablolar oluşturuyor.
Savaş ortamında, asker adımları, sert hareketler, yere yığılmalar, yerde yuvarlanmalar, kesik- kısa adımlar görüntüye geliyor. Düdük sesleri, sirenler güven verici, rahatlatıcı müziğin yerini alıyorlar.
Acıtıcı görüntüler anlamlı bir şekilde sunulurken, acı vererek sunulmuyor. Yine de farkında olunması gereken acıtıcı durumların gerçekliği görüntüye geliyor. Gerçekler acıdır ama ümit veren güvenli ortamlar da olabilir. Çocukların ağlama sesleri yerine kahkahalar da duyulabilir.
Bir saatlik modern dans diliyle MDT dansçıları hem acı gerçekleri hem de gerçekleşebilecek "sevgi" ortamını etkileyici bir şekilde görüntüye getirdiler.
Necla Çıkıgil
7 Ekim 2023, Ankara
KAYNAKLAR
Çıkıgil, Necla
"Çocuklar Ağladığında", Sanattan Yansımalar, 5 Aralık 2022
https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/necla-cikigil/cocuklar-agladiginda/2891/
Çıkıgil, Necla
"Modern dans Topluluğu'nun 30. Yılı", Sanattan Yansımalar, 15 Mayıs 2023
https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/necla-cikigil/modern-dans-toplulugu-nun-30-yili/3002/
Resimler:
MDT Çocuklar Ağladığında websitesi
https://www.operabale.gov.tr/tr-tr/Sayfalar/workdetail.aspx?EserKodu=2681
