Çocuklar Ağladığında

Ankara Devlet Opera ve Balesi Modern Dans Topluluğu, 19 Kasım 2022 tarihinde, Çocuklar Ağladığında adlı 1 Perdelik modern baleyi izleyicilerle buluşturdu (Dünya Prömiyeri). 29 Kasım 2022 tarihinde de aynı dans gösterisi tekrarlandı. Bu başarılı çalışmayı kalabalık bir kadro gerçekleştirmiş.

Koreografi ve Reji : Özgür Adam İnanç

Müzik : Selma Mutal

Libretto : Füsün Ataman

Dekor : Aykut Öz

Kostüm : Gazal Erten

Işık : Fuat Gök

Koreografi Asistanı : Müge Güleşen

Eser Sorumlusu : İlke Sayıner

Repetitörler : Deniz Alp - Hakan Odabaşı - Yıldız Kaplan

Grup Sorumlusu : Özlem Özükan Şensoy

Kondüvit : Mert Okutan

Video tasarım : Coşku Türkel, Bersun Kılınç

Animasyon : Selen Kılınç

Dansçılar : 21 dansçı (2 çocuk balesi dansçılarıyla birlikte)

Bu düşündürücü dans çalışması çok etkileyici bir çocuk şarkısını hatırlattı.

1979 Yılı'nın "Dünya Çocuk Yılı" olması nedeniyle bir Çocuk Şarkıları Sözü Yarışması düzenlenir ve yarışmada Adnan Çakmakoğlu (1922 - 1998) Bir Dünya Bırakın adlı şiiri ile birinci olur. Besteci Salih Aydoğan da (1952-) bu şiirin bestesini yapar (The Light Millenium Charitable Global Human Advancement Organization 1) .

Çocuklar Ağladığında modern dans çalışması belki de bu dizeleri görüntüye getiriyordu

Dizeleri hatırlamakta yarar var:

Oynaya oynaya gelin çocuklar

El ele verin çocuklar

Bir vatan bırakın biz çocuklara

Islanmış olmasın göz yaşlarıyla

Bir bahçe bırakın biz çocuklara

Göklerde yer açın uçurtmalara

Bir barış bırakın biz çocuklara

Ulaşşsın şarkımız güneşe ve aya

Bir dünya bırakın biz çocuklara

Yazalım üstüne sevgili dünya

1979 yılının "Dünya Çocuk Yılı" olmasına da Birleşmiş Milletler karar veriyor. Birleşmiş Milletler'in bünyesinde 11 Aralık 1946 yılında çalışmalarına başlayan UNICEF var (United Nations International Children's Emergency Fund - Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu). UNICEF bütün çalışmalarını, etkinliklerini çocuklara adamış (Atabek 26). 2022 yılının son günlerinde dünya ülkelerine bakıldığında, en gelişmiş ülkelerde, en varlıklı ailelerde bile çocukların eğitim, sağlık, yaşama, barınma hakları hala tartışmaya açık. Hala aile içi şiddet gören, hızla ilerleyen tıbbi araştırmalara rağmen ölümcül hastalıklarla boğuşan, sağlıksız ortamlarda kalan, eğitim olanaklarına ulaşamayan, göçmen durumunda kalan, teknolojik araç-gereçlere uzaktan bakan, çeşitli şekillerde sömürülen, savunmasız ve kırılgan bırakılan ve bu nedenlerle "ağlayan" çocuklar var.

Koreograf Özgür Adam İnanç, dans diliyle bu "ağlayan" çocukların durumlarını görüntüye getirmiş. Eser başladığı zaman bir çocuk bahçesinde neşe içinde oyunlar oynayan sevgi, sevinç dolu çocuklar var. Bu çocuklar ip bile atlıyor, "birdirbir" oynuyor, oradan oraya koşuşuyor, tahtaravalliye biniyor, salıncakta sallanıyor, hatta bir çocuk salıncakta önce oyuncak ayısını sallandırıyor. Bazı çocuklar "el çırpma" oyunları oynamakta. Bir çocuğun elinde çember var. Güven verici, korumalı bir ortamda bu çocuklar. Işıl ışıl sahneye pırıl pırıl müzik eşlik ederken, koreografik düzenlemede yer alan hareketler de akıcı, temiz, berrak. Ancak, siyahlı baloncu siyah ve beyaz balonlarla gelince bütün çocuklar ona doğru koşuşup bu balonları elde ediyorlar. Baloncu da aldığı paralarla kesesini doldurup izleyicilerin arasında pişkin pişkin gezinerek gözden kayboluyor. Sahnedeki mutluluk ise sona ermiştir. Siyah balonlular ile beyaz balonlular ayrılmış, savaşan, dövüşen gruplar oluşmuştur. Müzik değişmiş, hareketler çabuklaşmış, neşe kaybolmuştur. Sahnenin arkasındaki panodaki görüntüler de değişmiştir. Bir başka sahnede, ellerinde bavullarla bulundukları yerleri terk etme durumunda kalanlar vardır. Bir bavulla nerelere göç etmeleri gerekmiştir? Geldikleri yerlerde acımasız davranışlarla karşılaşırlar. Yine müzik değişmiştir. Siren sesleri duyulur. Gaz maskeli siyahlı askerler korku yaymaktadırlar. Bombalar patlamaktadır. Birisi can havlıyla koşmaktadır. Ne kadar koşabilecektir? Ne kadar kaçabilecektir? Ne kadar dayanabilecektir? Öylesine yere yığılır ve bir kırmızı balonu vardır. Bu kırmızı balon da, 1956 yılında, Albert Lamorisse (1922 - 1970) tarafından yapılmış bir filmi hatırlattı. 1956 yılında Cannes Film Festivali'nde en iyi kısa film ödülünü almış olan Le Ballon Rouge (Kırmızı Balon) aynı zamanda en iyi özgün senaryo dalında da Oscar ödülüne layık görülmüş 34 dakikalık içinde sözcükler olmayan kısa bir film.

Filmdeki "kırmızı balon" başlı başına bir karakterdir. Evlerden, otobüslerden, okullardan kovulur. Büyük bir sadakatla can yoldaşı ve küçük arkadaşı Pascal'ı izler. Pascal ile "kırmızı balon" un dostluğu, birbirlerine olan bağlılıkları, dayanışmaları , aralarındaki sevgi ibret vericidir. Bu masum sevgi dolu ilişki, balona musallat olan etraftaki yırtıcı ve saldırgan çocuklar tarafından parçalanır. Pascal yapayalnız "ağlayan bir çocuk" tur artık. Yine de balonsuz kalmayacaktır.

Etraftaki bütün balonlar (sarı, mavi, pembe, yeşil, beyaz, kırmızı renkli) Pascal'ın yanına gelip onu havaya uçururlar. Yok olan yok olmuştur ama yine de bir "umut" vardır (Tezgiden 13).

Çocuklar Ağladığında eserinde de acılar, korkular, kopmalar, ayrılıklar var. O güvenli "çocuk bahçesi" bir savaş alanına dönüşebiliyor. Sahnenin arkasındaki panoda da görüntüler, eserin müziği de ürkütücü olabiliyor. Çocuklar ağlıyor ama sahneye gelen iki küçük çocuk, panodaki anıtın (ki bu anıtta çeşitli nedenlerle yaşamları sonlandırılmış çocukların adları var) önünde geleceğe umutla da bakılabileceğini göstermek istiyorlar.

Bu modern dans çalışması da bir bakıma başarılı bir ekip çalışması sonucunda ne kadar anlamlı, tutarlı, dengeli bir sanat eseri ortaya çıkarılabileceğini kanıtlıyor. Dekor, kostüm, ışık, müzik,, video kullanımı ve koreografik dans düzeni (solo danslar, ikili danslar, toplu danslar) hep birlikte 1 Perdelik modern balenin etkileyici bir şekilde ortaya çıkmasını sağlamışlar. Bu şekilde de "sihirli bir eser" yaratılmış. Dans dilinin gücü ve büyüsü de kanıtlanmış.

NECLA ÇIKIGİL

1 Aralık 2022, Ankara

KAYNAKLAR

Atabek, Erdal (Dr.),

"1979 Dünya Çocuk Yılı", Toplum ve Hekim, Cilt 1, Sayı 4, Nisan 1978, 26 -28.

(belgelik.dr.tr/ToplumHekim/kayit_goster.php?ld=39)

Kullanım tarihi: 1 Aralık 2022

Tezgiden, Mine,

"Kırmızı Balonun Peşinde", SEKANS Sinema Kültür Dergisi, Sayı e7, Nisan 2018, 7-18.

(sekans.org/docs/e-sayilar/2018-e7/SEKANS_e7_ola-Elestiri-KirmiziBalon%20(Tezgiden).pdf)

Kullanım Tarihi: 1 Aralık 2022

The Light Millenium Charitable Global Human Advancement Organization, "Bir Dünya Bırakın Biz Çocuklara", 2021.