Ankara Ato Conresium'da "The Imperial Russian Ballet Company”, 25 - 26 Ocak 2025 tarihlerinde, 2 Perdelik Kuğu Gölü Balesi'ni izleyicilere sundu.
Bu topluluk, 1994 yılında, Bolşoy Tiyatrosu solisti Gediminas Taranda tarafından kurulmuş. Türkiye de dahil olmak üzere 41 ülkeye turneler düzenlemiş olan bu topluluk dansçıları Bolşoy Bale Akademisi, Vaganova Bale Akademisi, Perm Devlet Bale Olkulu gibi ünlü bale okullarından mezun olup topluluğa katılmışlar (World Bale Class, Imperial Russian Ballet web sitesi 1). Gittikleri ülkelerde, Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel, Fındıkıran, Don Kişot gibi klasik bale tarihinin çok bilinen eserlerini devamlı olarak izleyicilerle buluşturmuşlar (Ankara'da da 29 - 30 Nisan tarihlerinde Congresium'da Don Kişot, 21 Haziran'da da ORAN Açık Hava Sahnesi'nde Kuğu Gölü baleleri bir erteleme, iptal olmaz ise izleyicilere sunulacak)
Ankara'daki 25 Ocak 2025 tarihinde, 16:00 temsili için ATO Congresium'a gelindiğinde, binanın cephesindeki dev afişler arasında nedense Kuğu Gölü balesine ait bir bilgilendirici görsel yoktu. Güvenlikten geçince izleyicilere, minik bir yönlendirici levha Kuğu Gölü balesinin hangi katta olduğunu gösteriyordu. Temsile ait kısa bir yazılı açıklama kağıtçığı salondaki koltuklara yerleştirilmişti. Yine de hangi dansçının hangi rolde dans edeceğine ait bir bilgi yoktu.
Bale başlamadan önce, Gediminas Taranda kısa bir konuşma yaparak Odette ve Prens Siegfried karakterlerinin, Natalia Kleymenova ve Ivan Oskorbin tarafından dans edileceğini bildirdi. Rusça konuşma Türkçe'ye çevrildi.
Bale başladığı zaman, sahnenin yanlarındaki iki büyük duvarda temsilin iki boyutlu videosu da sahnedeki ana temsili yansıtıyor, zaman zaman dansçıları yakınlaştırarak da gösteriyordu. Sahne dansçılarını mı izlemek yoksa duvardaki görüntülere mi bakmak daha iyiydi? Üstelik salondaki izleyicilerin bazıları da akıllı telefon ekranlarını tercih etmişlerdi.
Aslında 4 perdelik olan Kuğu Gölü balesini birçok bale topluluğu da kısaltarak sergiler. Ancak, 1965 yılında Ankara Devlet Opera ve Balesi Kuğu Gölü'nü, Türkiye'de ilk olarak sahnelediği zaman, eser 4 perde olarak izleyicilere başarıyla sunulmuştu. Giselle rolüyle Rusya'da da başarılı temsiller vermiş olan, Türk Bale Tarihi'nin ilk kuğusu Devlet Sanatçımız Meriç Sümen'in Odette/Odile rollerindeki başarısı belleklerden hiç çıkmamıştır.
Perde açıldığı zaman, sahnenin arka kısmındaki bir gravürü andıran panoda iki kuğu figürü diğer şekillerin arasından seçiliyordu. Birçok Kuğu Gölü balesinde (her balede olmasa da) "soytarı" vardır. Bu temsilde kırmızı kostümleriyle iki soytarı (ikiz gibi) etkileyici zıplamaları ve dönme hareketleriyle, enerji dolu bir dansçılık sergilediler.
8 nedimesi ile sahneye gelen Kraliçe nedimelerinden pek farklı görünmüyordu ve oğlu Prens'e (yazılı açıklamada olduğu gibi) bir gelin seçmesi gerektiğini tam olarak anlatabildi mi? Bu sahnedeki danslar, neşeli bir şekilde devam etti ve "Göl" sahnesine geçildiği zaman sahne arkasındaki "göl" panosu önünde yavaş yavaş kuğular belirdiler. "Corps de ballet" (bale topluluğu) 20 dansçıdan oluşurken, 4 küçük kuğu, 3 büyük kuğu ile birlikte Odette hariç 27 kuğu sahnede yerlerini aldılar. Dansçıların birlikte dansları, özellikle kol ve baş hareketleri etkileyici idi. 4 Küçük Kuğu hiç zorlama ve aksama göstermeden tek bir dansçı gibi danslarını sergilediler.
Bu temsilde, 3 Büyük Kuğu (Genellikle 2 Büyük Kuğu) ayrıca değerlendirilmemiş.
Odette ve Prens Siegfried ""pas de deux" leri ("ikili dans") teknik olarak hiç aksama göstermedi ama bu ikilinin hikayesini tam olarak dans dili ile görüntüye getiremediler.
Odette'in etkileyici kol ve baş hareketleri hemen dikkati çekiyordu.
Aradan sonra, bale başlamadan önce konuşmasını yapan Gediminas Taranda'nın belirttiği gibi izleyicileri bir "sürpriz" bekliyordu. Pırıltılı kostümü ile sahneye salınarak gelen sanatçı, Borodin'in (1833 - 1887) Prens Igor operası'ndan "Poloveç Dansları"na eşlik eden ünlü koro parçasından bir bölümü etkileyici sesiyle sundu.
2. perde asıl Kuğu Gölü balesinin 3.ve 4. Perdelerini birleştirmiş. İlk önce, saraydaki kutlamalar ve Prens'in "gelin adayı"nı seçmek için yaşadığı kararsızlıklar görüntüye geldiler. Yine 2 soytarı espirili bir şekilde ve canlı canlı dans ettiler, danslar arasındaki geçişleri muzip muzip belirlediler. 8 nedimeli Kraliçe bu sahnede de bir "Kraliçe görkemi" yaratmadı. İspanyol dansında kırmızılı beyazlı eteklerıyle dansçılar dans ederken, sahnenin yan dekorları kırmızı renk alıyordu, Çardaş dansında ise dekorlar maviye büründü. Dansçılar enerji dolu bir şekilde dans ettiler. Bu sahnede "Mazurka" dansının yokluğu hemen hissediliyordu.
Gelin adayları genel olarak 6 kızdır ama bu temsilde 4 dansçı kararsız Prens'i etkilemek için danslarını sergilediler. Prens, ancak Büyücü ve Kızı sahneye geldikleri zaman kararını verdi ve Odile'in etkisi ile Kraliçe'ye onu seçtiğini belirtti.
Odile ve Prens Siegfried bu sahnede daha başarılı bir ikili oluşturmuşlardı. Odile'nin solo dansı gerçekten başarılıydı. Hareketlerde hiçbir aksama göze çarpmadı.
Prens, Odile'i seçince Odette de sahneden geçerek (genelde sahne arkasında bir platformda belirir) Prens'in ne kadar yanlış bir karar verdiğini görüntüye getirdi.
Son sahneye geçildiği zaman yine bir göl manzarası önünde kuğular yerlerini aldılar ve Odette üzgün bir şekilde düş kırıklığını belirtti. Prens geldiği zaman yine başarılı bir "pas de deux" ile birlikteliklerini sunarak Büyücü'nün büyüsünü bozdular. Bazı yorumlarda Odette ölür ve arkasından Prens de kendini göle atar. Bazı yorumlarda da Prens, Büyücü'nün etkisini Odette'e duyduğu güçlü aşk ile yok eder ve Odette - Siegfried ikilisi ve diğer kuğu-kızlar da büyüden kurtulurlar.
25 Ocak 2025 tarihinde, 16:00 temsilinden sonra 20:00 temsili de olduğu için sanki dansçılar bütün enerjilerini kullanmadılar. İzleyiciler de dansçılar uzun uzun selam verdikleri halde, alkışlarını esirger gibiydiler. Ancak temsil sonunda sanatçılar bol bol alkış alabildiler. Bazı izleyiciler de telaş içinde salondan çıkarak her halde arabalarına koştular. Araba park yerine inmek için asansör beklemek, kapalı park yerinden çıkmak bir saati aldı. Yavaş yavaş da akşam temsili için izleyiciler araba park yerine geliyorlardı. Bir Kuğu Gölü balesi de sona ermişti ve akşam temsili için de hazırlıklar başlamak üzereydi.
Necla Çıkıgil
Ankara, 27 Ocak 2025
KAYNAKLAR
World Ballet Class: Imperial Russian Ballet web sitesi
https://worldballetclass.com/imperial-russian-ballet/
Kullanım tarihi: 27 Ocak 2025
RESİMLERİN KAYNAKLARI
Selam fotoları: Necla Çıkıgil
Diğer fotolar: Anadolu Images
https://www.anadoluimages.com/p/swan-lake-by-the-imperial-russian-ballet-company-in-ankara/29330870
