J-C. Mailllot ve Monte-Carlo Bale Topluluğu

Jean-Christophe Maillot ve Monte-Carlo Bale Topluluğu

Monte-Carlo şehri önceleri akla Formula 1 yarışlarını, kumarhaneleri, kalabalık plajları, hızlı yaşamı getirir. Aslında bu renkli ve canlı şehrin bale tarihine olan katkıları şehrin sanatsal yönünü öne çıkarınca, şehrin akla gelen diğer özellikleri gölgede kalmakta.

20. Yüzyılın başlarında, 1900 larda bu şehirde bale sanatı öyle bir gelenek oluşturmuştu ki, bale sanatını inclemek gerekince bu gelenek hakkında da bilgilenmek gerekiyor. Üstelik bu gelenek hala devamlılığını korumakta.

Böyle olunca akla bale tarihinin ünlü isimleri de geliyor:

Serge Diaghilev (31 Mart 1872 - 19 Ağustos 1929), Léonide Massine (9 Ağustos 1896 - 15 Mart 1979), Rosella Hightower (10 Ocak 1920 - 4 Kasım 2008), Alicia Markova (1 Aralık 1910 - 2 Aralık 2004), Maria Tallchief (24 Ocak 1925 - 11 Nisan 2013), Geroge Balanchine (22 Ocak 1904 - 30 Nisan 1983) (Alyse 1).

1909 yılı Monaco'da koreografi sanatının iyice kendini hissetiren bir yıldır. Serge Diaghilev, Rus Balesi'ni batıya tanıtma amaçlı olarak ilk defa Paris'te baleler sergilemektedir. Monte-Carlo da yaratıcı atölye çalışmaları için merkez seçilir. Diaghilev'in Rus Balesi onun 1929’ da ölümüyle dağılır. 1951 yılına kadar çeşitli toparlanma hareketleri olsa da 1951’de topluluk artık yoktur (Les Ballets de Monte-Carlo web sitesi).

Ballets de Monte-Carlo'nun doğuş yılı 1985 olarak bilinmektedir. Hannover Prensesi (Prenses Grace Kelly'nin kızı Caroline), annesinin anısına topluluğun yeniden canlanmasını ve dans geleneğini Monako'ya iyice yerleştirmek ister. Yeni topluluk önceleri Ghislaine Thesmar (1943 - ) ve Pierre Lacotte (1932 - 2023) tarafından yönetilir. Sonra topluluk, Jean-Yves Esquerre yönetiminde çalışmalarını sürdürür (Les Ballets de Monte-Carlo web sitesi).

1993 yılında Hanover Prensesi (Prenses Caroline) topluluğun Sanat Yönetmenliği'ne Jean-Christophe Maillot'nun gelmesini ister (Alyse 1). 31 Ağustos 1960 doğumlu Jean-Christophe Maillot, "Centre Chorégraphique National de Tour" un koreografı ve sanat yönetmeni olarak deneyim kazanmıştır (Les Ballets de Monte-Carlo web sitesi). Maillot'nun sanata olan ilgisi nereden gelmektedir? Maillot'un babası dekor tasarımcısı olduğu için, Maillot'nun çocukluğu sanatla içiçe geçmiştir. Dans eğitiminde Ballet Russes de Monte-Carlo dansçısı ve ünlü dans eğitmeni Rosella Hightower onu çok etkilemiştir. Hightower, onu çok yönlü yetiştirmiş, her türlü dansla tanıştırmıştır (İspanyol danslarından Martha Graham çalışmalarına kadar). 70‘li yıllarda en hayran olduğu koreograflar Bejart ve Balanchine olmuş, John Neumeier (1939- ) ise onun "DNA" sini oluşturmuştur (Alyse 1).

Jean-Christophe Maillot, bu birikimi, deneyimi, gözlemledikleriye geniş bir vizyon sahibi olmuş, birçok gelişmeleri öngörmüş, yönlendirmiş, birçok sanatçıyı da yüreklendirmiştir. Kendisi de devamlı yenilik arayışındadır.

Topluluk için yarattığı baleler arasında en ünlüleri;

1995 Vers un pays sage

1996 Romeo et Juliette

1999 Cendrillon

2001 La Belle

2005 Le Songe

2006 Altro Canto

2007 Faust

2011 LAC

2013 CHORE

2013 Casse-Noisette Compagnie

2017 La Mégère apprivoisée (Hırçın Kız: Shakespeare'in oyunundan)

2018 Abstract/Life

2019 Core meu

2019 Coppél-i.A.

50 dansçıdan oluşan topluluk için ünlü koreografları ve geleceğin koreograflarını devamlı olarak davet ediyor. Bu konuk koreograflar arasında topluluğa katkıda bulunmuş olanların en ünlüleri: Emio Greco, Marco Goecke, Lucinda Childs, William Forsythe, Jiri Kylian, Maurice Bejart gibi bale tarihine geçmiş isimler (Ballet de Monte-Carlo web sitesi).

Maillot, 2000 yılında Monaco Dans Forumu'nu kurar. Bu şekilde, çeşitli konferanslar, sergiler, atölye çalışmaları, gösteriler düzenlenir. Bu forum yenilikçi koreografik çalışmaları da desteklemektedir. Bu arada şehir dinamiği de güçlenmekte, birbirleriyle kaynaşan sanat dallarının da devamlılığı sağlanmaktadır. Bir "hayat okulu" olarak görülen Prenses Grace Akademisi de bu çalışmalara katılır (Ballet de Monte-Carlo web sitesi: Forum).

Böyle olunca, 2011 yılında Hanover Prensesi (Prenses Caroline)'nin de girişimiyle ve Maillot'nun da yönlendirmesiyle, 3 kurum aynı çatı altında toplanarak Les Ballet de Monte-Carlo yeniden yapılanır ve Monte Carlo Balesi, Monaco Dans Forumu, Prenses Grace Akademisi tek yönetim altında yaratıcı çalışmalarına biribirleriyle etkileşim ve iletişim halinde iyice kenetlenmiş olarak devam ederler. Yönetmen de Jean-Christophe Maillot olur.

Jean-Christophe Maillot'nun yarattığı ilginç baleler, Türkiye'ye de gelmişler.

2005 yılında, eski Atatürk Kültür Merkezi'nde , 33. İstanbul Müzik Festivali programında , 1 - 2 Temmuz 2005 tarihlerinde Külkedisi adlı bale sahnelenmiş (CNN Türk web sitesi 2005).

2017 yılında, Zorlu PSM de 16 -17 Mayıs 2017 tarihlerinde LAC balesi izleyicilerle buluşurken, alışılmış Kuğu Gölü balesine Maillot, çok değişik bir yaklaşım getirmiş. Baleyi izlemiş olan Tan Sağtürk baleyi ayrıntılı bir şekllde değerlendirirken bale için "Klasik versiyondan farklı olarak her an bir aksiyon var" demiş (Sağtürk 1).

2023 yılında ise, Zorlu PSM de 3 - 4 Şubat 2023 tarihlerinde Romeo ve Juliet Balesi izleyicilerle buluşmuş (Habertürk web sitesi).

Maillot'nun çeşitli balelerinde çarpıcı yenilikler hemen dikkati çekiyor. Ancak, Maillot birikimini, etkisi altında kaldığı koreografların ve eğitimcilerin onun dans hayatına olan katkılarını, kendi gözlemlediklerini devamlı olarak değerlendiriyor. Bale tarihinde önemli yeri olan "Ballets Russes" ve Diaghilev geleneğini kenara atmıyor. Klasik baleye ve bale tarihine yerleşmiş klasik balelere yeni bir bakış açışı getiriken, dans dilinin ve dansçının vücut dilinin önemini iyice ortaya çıkararak baleler yaratıyor ve devamlı arayış içinde olduğu için ileriye dönük çalışmalar yapıyor.

24 - 25 Ağustos 2024 tarihlerinde, Bodrum Kale Kuzey Hendeği sahnesinde sergilenecek olan Gala Gecesinde, Maillot'nun eserlerinden de parçalar sunulacak ve izleyicler bu yenilikçi, girişimci, yaratıcı çok yönlü koreografın çalışmalarıyla tanışmış olacaklar.

Necla Çıkıgil

15 Ağustos 2024, Ankara

KAYNAKLAR

Alyse, Alice,

"Les Ballets de Monte-Carlo's Jean Christophe Maillot and his Evolution of Classical Ballet", La Dance Chronicle, 11 Nisan 2022, 1-2.

ladancechronicle.com/les-ballets-de-monte-carlos-jean-christophe-maillot-and-his-evolution-of-classical-ballet/. Kullanım tarihi: 15 Ağustos 2024

Külkedisi, 2005, CNN Türk web sitesi

cnnturk.com/kultur-sanat/sahne/monte-carlo-balesinden-kulkedisi-222892

Kullanım tarihi: 15 Ağustos 2024

Les Ballets de Monte Carlo web sitesi

balletsdemontecarlo.com/en. Kullanım tarihi: 15 Ağustos 2024

Les Ballets de Monte Carlo web sitesi:Forum