H.Ü. Ankara Devlet Konservatuvarı, Bale Ana Sanat Dalı öğrencileri, 19 - 20 Aralık 2024 tarihlerinde, Class Concert adlı bir temsili sundular.
20 Aralık yağmurlu bir Ankara gecesi, Hacettepe Beytepe Yerleşkesi'nin Konservatuvar binasına gelindiği zaman karanlık görüntü bir elektrik kesintisi olabileceğini düşündürmüştü. O zaman temsil de olmayacaktı. Bina içine girildiği zaman, iç mekandaki loş ışık tasarımı en azından elektrik kesintisi olmadığını gösterdi. Bu sefer de bina girişindeki merdivenler bu loş ışık altında Harry Potter filmlerindeki 142 adet Hogwarts okulu merdivenlerini hatırlattı (Harry Potter 20 Mayıs 2019). Filmdeki merdivenler devamlı hareket halindedir. Konservatuvarın merdivenleri sabitti.
Bu loş ışıkta, temsil salonuna girildiği zaman salonun ışıkları izleyicileri sevindirdi. Sahnenin sol köşesindeki piyano da, perde açılınca müzik eşliğinde güzel bir programın izleyicilere sunulacağını belirtmekteydi.
Perde açıldığı zaman, loş ışıklar, merdivenler belleklerden silinivermişti. Gerçek "ışıklar" sahnedeydi.
2 Perdelik bu temsilde, 1.Perde, bir bale sanatçısının eğitiminde ne gibi dönemlerden geçtiğini görüntüye getiriyordu. Perde açıldığı zaman, bir küçük bale öğrencisi etrafındaki bale sanatçılarına imrenerek bakıyor ve onlar gibi olmak istiyor. Onların görkemli kostümlerini giymek isiyor. Onların hareketlerini yapmak istiyor. Sabırsız bir şekilde bir an evvel onlar gibi dans etmek istiyor.
İşte, bu perdede bir dans sanatçısı olabilmek için nasıl bir eğitim alındığı, hangi hareketlerin yapıldığı, hangi çalışmalar sonucu ne gibi dansların ortaya çıkabileceği hem bu küçük bale öğrencisine hem de izleyicilere sunuluyordu.
1. Perde'ye Class Concert adı verilmiş.(Korrepetitörler: Olga Trubnikova, Eren Erkilet) Bu perdede, bale öğrencileri hem bir bale dersinde hangi adımların çalışıldığını hem de ne gibi danslar için ön çalışmalar yapıldığını izleyicilere gösteriyor. Sahnedeki barlar hemen dikkati çekiyor. Barlarda, bir bale dersinin ilk hareketleri yapılıyor. Yavaş yavaş hareketler daha zorlaşıyor, daha çabuklaşıyor. Bardaki öğrenciler de değişiyor ve yavaş yavaş küçük öğrencilerin yerine büyükleri geliyor.
Bu perdede, değişik koreograflardan küçük kısa parçalar sunulmuş.
Klasik Bale’nin koreografı Gulaim Sadybakasova (Bale Bölümü Öğretim Elemanı). Dansçılar, Bale Anasanat Dalı öğrencileri. Bale sanatının, ilk adımlarını, temel hareketlerini bale öğrencilerinden izlemek ve bunların yapılışındaki titizliği, sağlamlığı görmek çok etkileyici. Bu öğrenciler geleceğin bale sanatçıları ve şimdiden profesyonel bir düzeyde, kendilerinden emin olarak hareketleri büyük bir özenle sunuyorlar.
Modern Dans parçasının koreografisi İnan Mert'e ait (Modern Dans Sanat Dalı Başkanı). Dansçılar, Bale Anasanat Dalı 10 - 11 - 12. Sınıf öğrencileri. İnan Mert'in (1975- ) çalışmaları hep başarılı olmuştur. Bu parçada da öğrencilerin vücut kullanımı, esnekliği, değişkenliği iyice vurgulanmış. Hareketler biri birini akıcı bir şekilde izliyor. Bir matematik denklemi çözülür gibi, hareketler sıralanıyor ve dansçılar bu koreografik düzeni özveriyle görüntüye getiriyorlar. Bu çalışmada, bir bale sanatçısının klasik bale eğitimi yanında modern çalışmalar da yapmasının ne kadar yararlı olabileceği kanıtlanmış oluyor.
Bir bale eğitiminde modern danslar yanında "karakter" dansların da çalışılması gerekmektedir. Karakter adlı parçada, La Romanesca, ünlü koreograf Marius Petipa'ya (1818 - 1910) ait. Alexander Glauzonov'un (1865 -1936) müziğiyle dansçılar: Tuana Akyıldız, İpek Hamurcu, Beril Ada Özdemir, Tuana Çetin, Hira Aksoy, Duru Ayza Aydız, Demir Yüksel, Umut Şimşek, Egemen Kunt, Doruk Baydar, Mertali Ünal, Civan Kutluay çoşkuyla dans ediyorlar.
Birlikte Uygulama'da ise Pascual Marguino Narro'nun (1873 - 1948) müziğiyle, İspanyol adlı parça, Bale Anasanat Dalı 6 -7- 8 - 9. Sınıf öğrencileri tarafından sunuluyor.Koreografi, Gulaim Sadybakasova'ya ait.
Bale harektleri ilerledikçe, öğrenciler güçlendikçe ve geliştikçe eğitimlerinde de sorumlulukları artmakta. Böylece, daha başka çalışmalar da yapmaları gerekiyor.
"İkili danslar"ın balede çok önemli bir yeri var. Her dansçı bu dansları öğrenmek zorunda. Programın bu kısmında Pas de Deux adı altında Les Sylphides (Program notlarında "SHYLPIDES olarak basılmış) balesinden parçalar sunulurken bale öğrencileri de ikili danslardaki becerilerini sergilemiş oluyorlar.
Bu ünlü balenin koreografı Michail Fokine (1880 - 1942). Çok bilinen müziğin bestecisi Frédéric Chopin (1810 - 1849). Dansçılar ise: Duru Duygu Usta, Batucan Şimşir, Devrimnaz Ermiş, Gökdağ Kurnaz, Neva Ürtiş, Çınar Deniz Alkan.
Bu Perde'nin sonunda Sahne Çalışması adı altında La Bayadère'den "Gölgeler" kısmı sunuluyor. Uzun çalışmalar, bar hareketleri, orta hareketleri, karakter dansları, modern danslar, ikili danslar devam eder ve artık dansçılar sahne sanatçıları olacaklardır. Sahne deneyimi belki de bir dansçı için en vaz geçilmez bir çalışmadır. Sahnede olmak stüdyoda olmaktan farklıdır. Artık stüdyo aynaları yoktur. Sahneden izleyicilerle bir etkileşim yaratılacaktır. Dansçılar ve izleyiciler biribirlerini tamamlıyacaklardır. Geleceğin dansçıları eğitimleri sırasında bu deneyimi de kazanmak zorundadırlar.
La Bayadère balesinin "Gölgeler" sahnesi dansçılar için her zaman bir sınav gibi olmuştur. Bu sahnede, bütün dansçılar aynı düzeyde, hiç aksamadan, hiç değişiklik göstermeden bir arada dans etmelidirler. Bale bölümü öğrencileri, bu parçayı büyük bir başarıyla sundular. Artık iyice "profesyonel dansçı" düzeyine geldiklerini kanıtladılar. Aynı sahnede solistler de başarıyla dans ettiler. "Okul temsili" olduğu için solistler arasında erkek dansçılar da vardı ve onlar da üst düzey dansçılıklarını sergilediler. Balenin koreografı, Marius Petipa. Müzik, Ludwig Minkus'a (1826 - 1917) ait. Bu parçadaki solistleri; Doğa Deniz Usta, Devrimnaz Ermiş, Duru Duygu Usta, Neva Ürtiş, Gökdağ Kurnaz, Alen Altuğ, Çınar Deniz Alkan, Bartucan Şimşir, Hüseyin Safa Korkmaz, Demir Yüksel adlı öğrenciler canlandırmıştı. "Corps de Ballet" yi de Bale Anasanat Dalı Lise ve Lisans öğrencileri oluşturmuştu.
1.Perde'de hemen dikkati çeken en önemli özellikler dansçıların tertemiz hareketleri, kendilerine olan güvenleri, dimdik duruşları, esnek vücutları, vücut kontrolleri, müziği içlerinde hissetmeleri.
Bir bale öğrencisinin de ne gibi çalışmaları yapması gerektiğini bu perdedeki parçalar açık bir şekilde izleyicilere sunmuş oluyordu. Üstelik bu öğrenciler, geleceğin profesyonel bale sanatçıları olmak üzere çalışıyorlar ve şimdiden bu düzeyi yakalamış durumdalar.
2. Perde'de artık dans öğrencileri, profesyonel düzeye gelmişlerdir, yarışmalarda ödüller bile kazanmışlardır ve ünlü bale eserlerinden dans parçaları sunabileceklerdir. Bu nedenle bu perdeye Divertissement denmiş.
Bu kısa parçalardan ilki Paris Ateşi, "Jeanne Varyasyon" , daha 19 yaşındayken bile koreografik çalışmalar yapan koreograf Vasili Vainonen'e (1901 - 1964) ait. Müzik ise Boris Asafyev'in (1884 - 1949). Dansçı Doğa Deniz Usta, Bologna Bale Yarışması Büyükler Klasik Bale Kategorisi'nde 1.lik Ödülü almış ve bu varyasyonda da üstün yeteneğini sergileyerek dans eden geleceği çok parlak olan bir dansçı.
Paquita, "Lucien Varyasyon"'un koreografı Petipa. Müzik, Ludwig Minkus'a ait. Dansçı ise, 6. İstanbul Uluslararası Bale Yarışması Küçükler Kategorisinde Erkekler 1.lik ödülü almış olan Hüseyin Safa Korkmaz. Bu ödüllü genç dansçı etkileyici bir teknik ve dansçılık sundu.
Klasik Varyasyonlar arasına modern dans çalışmaları da eklenmiş. Böylece, dansçıların yeteneklerinin kısıtlı olmadığı, değişik stillerde de dans edebilecekleri kanıtlanmış oluyor. Zaman-sız adlı çalışma 1974 doğumlu başarılı modern dansçılık ve koreografik çalışmalar sergilemiş olan Deniz Alp'a ait. Deniz Alp, Galip Emre Dance Company Yönetmeni, 1974 doğumlu Galip Emre'nin müziğini kullanmış ve bu çalışmayı genç dansçılar Duru Duygu Usta ile Bartucan Şimşir sunuyorlar. Duru Duygu Usta, 6. İstanbul Uluslararası Bale Yarışması Küçükler Kategorisinde Kızlar 3.lük ödülü; Bartucan Şimşir de aynı yarışmada, Küçükler Kategorisinde Erkekler 3.lük ödülü almış yetenekli genç dansçılar. Her iki dansçı da çok başarılı bir dansçılık sergilediler.
Giselle Varyasyon da Neva Ürtiş, bu çok ünlü varyasyonu daha şimdiden profesyonel bir balerin gibi sundu. Parmak ucundaki hareketlerinde zorlanmadan, vücudunu germeden, yumuşak, akıcı, dengeli bir dansçılık sunarken, sağlam bir teknik de sergiledi. Gisele balesi koreografları Jean Coralli (1779 - 1854) ve Jules Perrot (1810 - 1892). Müzik ise Adolphe Adam'a (1803 - 1854) ait.
Bale tarihinde, Koreograf August Bournonville'in (1805 - 1879) yarattığı "Bournonville Tekniği" ile bale sanatçıları zaman zaman çalışmalar yaparlar ve bu değişik teknik ile kendilerini geliştirirler. Bournonville'in yarattığı baleler arasında La Sylphide bale topluluklarının repertuvarlarında devamlı olarak yer alır. Aslında, bale ilk olarak 1832 yılında Flippo Taglioni ( 1778 - 1871) tarafından yaratılmış ve romantik bale akımını en iyi şekilde yansıtan bale olmuştur (Lawson 55). Türkiye'de de bu bale ilk defa Ankara Devlet Opera ve Balesi tarafından 17 Aralık 1992 tarihinde sahnelenmiş (Çıkıgil 47). Balenin en ünlü "varyasyonu", "James Varyasyonu" nu da, La Sylphide "James Varyasyonu" olarak programda yer almış. Müzik, Herman Severin Løvenskiold'a (1815 - 1870) ait. Dansçı Alen Altuğ, gerçekten hem bu ünlü tekniği yansıtıyordu hem de üstün bir dansçılık sergiliyordu.
Ah Aşk...'ın koreografisi İnan Mert'e ait. İnan Mert bu sefer Mercan Dede'nin (1966 - ) müziğini kullanmış. Dansçılar, Modern Dans Sanat Dalı öğrencileri, büyük bir enerji ile bu başarılı koreografik çalışmayı izleyicilere sundular.
Direnç adlı parçada Emre Kesim'in müziği kullanılmış ve koreografi Deniz Alp'a (1974 - ) ait. Bu modern çalışmada Demir Yüksel etkileyici bir dansçılık sergiledi.
Power Play de ise koreograf Beste Erdem, Baran Doğaç Ünal'ın müziğini kullanmış. Bu enerji dolu koreografik çalışmayı, Çınar Deniz Alkan, Egemen Kunt, Gökdağ Kurnaz, Doruk Baydar, Ali Canberk Soykök, Atacan Doğan, Oğulcan Türkmen, Muhammed Kemal Oruç, Yiğit Kıraklı sundular.
Uyuyan Güzel "Aurora Varyasyon" un koreografı, Marius Petipa. Müzik, Tchaikovsky'e ait. Bu varyasyon, bir balerin için gerçekten zorlayıcı dans adımları içerir. Dansçı, özellikle parmak ucunda dans ederken çok güçlü olmak zorundadır. Ancak, aynı zamanda vücudunun üst kısmını, başını, kollarını, yüz ifadesini hiç zorlanmıyormuş gibi göstermek durumundadır. Bologna Bale Yarışması Büyükler Klasik Bale Kategorisinde 2.lik ödülü almış olan Devrimnaz Ermiş, bu varyasyonu profesyonel bir dansçı düzeyinde izleyici alkışları arasında sergiledi.
Mystery of Strength adlı parçanın koreografı Anna Akabalı (1985 - ). Müzik Tchaikovsky'e ait (Fındıkkıran balesinden "Arap Dansı" parçası). Dansçılar Neva Ürtiş, Başak Selen, Oya Dora Gökbaş, Ayze Nil Çetin, Nida Ateş, Miray Akşahin, Göksu Gürsoy, Tuana Akyıldız, Zeynep Pamir, Eliflal Ergin aynı anda hareketleri muntazam ve etkileyici bir şekilde sundular.
Programdaki en son parça, Le Carnaval de Venise 'in koreografisi Petipa'ya, müziği Cesare Pugni'ye (1802 - 1870) ait. Dansçılar Doğa Deniz Usta, Alen Altuğ, Yağmur Kıran, Hüseyin Safa Korkmaz, Derin Yazıcı, Demir Yüksel bu canlı ve espri dolu parçayı, temiz dans adımları, başarılı ikili danslarla sergilediler.
H.Ü. Ankara Devlet Konservatuvarı, Bale Anasanat Dalı Class Concert temsili geleceğin profesyonel dansçılarının daha şimdiden üstün bir teknik ve dansçılık sergileyebilecek düzeyde olduğunu kanıtladı. En küçük öğrenciler ve en ileri sınıflarda olan öğrenciler hem yetenekliler hem donanımlılar. Bu öğrenciler sahnedeki disiplinlerini temsil sonunda sahne arkasında tebrikler sırasında bile kaybetmediler. Başarılarını neşe içinde kutladılar. Bu kutlama bile bir gösteri gibiydi.
Bu başarılı programın hazırlanmasında büyük emekleri geçmiş olan öğretim elemanlarını da tanıtmak lazım:
Bale Anasanat Dalı Başkanı: San.Öğr.El. Özlem Mert
Bale Dansçılığı Sanat Dalı Başkanı: San.Öğr.El. Özlem Mert
Modern Dans Sanat Dalı Başkanı: Öğr.Gör. İnan Mert
Koreoloji Sanat Dalı Başkanı: Öğr.Gör.Zeynep Özbulut
Öğretim Elemanları: Öğr.Gör. Göksu Coşkunlar, Arş.Gör. Beste Erdem, Yab.Uzm. Aysulu Tokombayeva, Gulaim Sadybakasova, Dhzamalia Maasieva, Anna Jadwiga Akabalı, Cansın Alpan, Serkan Tahsin Ceylan, Deniz Alp, Meram Ölçmen, Eray Mert
Korrepetitörler: San.Öğr.El. Banu Manap, Ebru Tangut, Öğr.Gör. H.Serkan Ayıtkan
Yab.Uzm. Olga Trubnikova, Serklana Gani, İzabel Bilgin, Eren Erkilet
Bu başarılı çalışmaların ve geleceğin dansçılarının üstün yeteneklerini kanıtladıkları temsillerin devamlı olmasını dilerken, bütün öğretim elemanlarını kutlamak gerekir.
NECLA ÇIKIGİL
23 Aralık 2024, Ankara
Fotoğraflar: N. Çıkıgil
KAYNAKLAR
Çıkıgil, Necla,
Ankara'da Dans: 1984 - 1994,
T.C.Kültür Bakanlığı Yayınları/126, Yayımlar DairesiBaşkanlığı, Sanat Eserleri Dizisi, 137, Ankara, 1997.
Hacettepe Üniversitesi, Ankara Devlet Konservatuvarı Bale Anasanat Dalı, Class Concert Program Notları, 19 - 20 Aralık 2024.
Harry Potter, 20 Mayıs 2019, "The Most Magnificent Ways Hogwarts Failed at Health and Safety",
harrypotter.com/features/the-most-magnificent-ways-hogwarts-failed-at-health-and-safety (Kullanım Tarihi: 23 Aralık 2024)
Lawson, Joan,
A History of Ballet and Its Makers, Dance Books, London, 1976.
