Bağlama ile gitar iki akraba çalgıdır. Bağlama, kendi gelişimi içinde Orta Asya'dan Anadolu'ya ulaşmış ve bu topraklarda serpilip yaygınlaşmıştır. Gitar ise İspanya'da evrilerek günümüzdeki modern yapısına kavuşmuş bir halk çalgısıdır.
Tek tek bakıldığında her ikisiyle de çok değişik seslendirmeler yapma olanağı vardır. Ama ikisi bir araya gelince, düzenleri farklı olduğu için, buna göre iyi yapılmış düzenlemelere, her parça için ayrı akorta gereksinim vardır, ki kolay iş değildir.
Bu yönde en olumlu çalışmayı sekiz yıl kadar önce çalgılarında iki virtüoz olan bağlama sanatçısı Ali Kazım Akdağ (d.1978) ile klasik gitar sanatçısı Efgan Rende (d.1976) başlattılar ve Kağan Korad'ın sanat yönetmenliğinde Bilkent'te düzenlenen 9. Türkiye Gitar Buluşması'nda “Proje Kendim” başlığı altında geliştirdikleri müzikal projelerle katılan 18 yarışmacı arasında yer aldılar. 2015 yılında “Firez” başlıklı albümleriyle , jüriden en çok oyu alarak ipi göğüslediklerine bizzat tanıklık etmiş, yaptıkları işi de hayranlıkla karşılamıştım.
Bu “gitar-bağlama düo” çalışmalarını Asya-Anadolu-Balkanlar coğrafyasından seçip çıkardıkları müzikler üzerinden sürdürüp yeni parçalar yaratırken, bir süredir aralarına vokal sanatçı Ayşegül Aykaç'ı (d.1987) da alarak trio olarak programlarını renklendirdiler.
İşte bu trio, 21 Ağustos 2022 gecesi Kaş'ta Antiphellos Antik Tiyatrosu sahnesinde 2. Kaş Klasik Müzik Festivali'nin kapanış konserinde sahnedeydi. İTÜ-TMDK mezunu ve halen Yıldız Teknik'te lisansüstü çalışması yapan Ayşegül Aykaç'ı ilk kez dinledim ve özellikle halk müziklerine getirdiği oda müziği tarzı yorumu çok beğendim. Keşke kendisini gerçek akustik bir ortamda dinleme olanağı olsaydı. Çünkü ses yükseltme özgün yaklaşımı ister istemez yer yer deforme ediyor. Bu, özellikle metal telli bağlama için de söz konusu.
Ayşegül Aykaç, Azerbaycan yöresinin mugam denilen doğaçlama türündeki müziklerinde de, Anadolu'nun yöresel türkülerinin aktarımında da başarılıydı.
Hep klasik gitar kullanan Efgan Rende'yi ilk kez bir elektroakustik gitarla gördüm. Belli ki açıkhava etkinliklerini düşünerek bu Godin yapımı enstrümanı edinmişti. Özellikle bağlama-gitar düo olarak çaldıkları üçlemedeki Eric Satie Gymnopedie No 1'de el yapımı bir klasik gitar tınısından hiç farkı yoktu.
Ali Kazım Akdağ, genellikle altı farklı bağlama ile giderdi konserlere. Parmak curasından divan sazına altı farklı türü aynı zamanda tanıtmış olurdu. Baktım, artık bağlama türü sayısını dörde indirmiş. Bu sazları, yaptıkları düzenlemelerde bazen mandolin, bazen tar, bazen buzuki gibi çalışı, gövdenin yanısıra sazın klavyesi üzerindeki cambazlıklarının dinleyiciyi hayli etkilediği aldıkları alkıştan anlaşılıyordu. Kendi duygularını ve yaşamından izleri yansıttığı “Hüzün” başlıklı bestesi de dinleyici tarafından çok benimsendi.
Parça aralarındaki akort boşluklarında dinleyiciye verdikleri bilgiler, yaptıkları esprilerle de beğeni kazanan trio, üç etkinlikli festivalin en uzun konser gecesini yaşattı.
Konser sonunda, sanatçılara ve bazı destekçilere plaketleri verilirken, gelecek yıl gene buluşulabilmesi dileği de alkışlarla karşılandı. Geçen yıl yitirdiğimiz ve başından itibaren en içtenlikli destekçisi olan Nesrin Çağlar anısına düzenlenen bu yılki festival için Çağlar'ın kızkardeşi Hale Aktürel, eşi Evren Aktürel, yeğeni gitarist Toprak Aktürel, sahada el broşürü dağıtmak da dahil canla başla çalıştılar, Kaş Turizm ve Tanıtma Derneği adına organizatörlüğü büyük özveriyle yapan Zümrüt Kaçar'a yardımcı oldular. Ama finans gereksiniminin büyük kısmını, Kaş'a gelememekle birlikte rahmetli Nesrin Çağlar'ın Amerika'daki oğlu Levent Çağlar karşıladı. Tüm emeği geçenlere, maddi katkı sahiplerine, gelen sanatçılar için yatak, yemek gibi ayni katkılarda bulunan Kaş turizm esnafına teşekkürler.
İlk yılın enstrümanı piyanoydu. Pandemi arasından sonra bu yıl gitar ortak paydasında üç konserle düzenlenen festival için gelecek yıla önerim, viyolonsel ortak paydasında bir program. Umarım yeniden pandemi ya da başka güçlükler çıkmaz ve 3. Kaş Klasik Müzik Festivali düzenlenebilir.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
22 Ağustos 2022, Kaş
