Her ulusun iftihar ettiği birkaç edebiyatçısı, bestecisi vardır. İngilizler için, William Shakespeare (1564- 1616) en öncelikli sanatsal kişiliktir. İnsan tabiatını kavrayışı, yaşadığı dönemdeki sınıfsal ilişkileri algılayışı ve bunları bazen mizahî, bazen ciddi bir üslupla eleştirişiyle seçkinleşmiştir ve günümüzde hâla özellikle tiyatro yapıtları birer “kültür” olarak varlıklarını korumaktadır. Bunların kiminin operaları , kiminin baleleri bestelenmiştir.
İngiltere Büyükelçiliği, William Shakespeare’in 461’nci yaş gününü kutlamak amacıyla, iki yıldır Türkiye’de bulunan Büyükelçi Jill Morris’in deyimiyle “Birleşik Krallık ve Türkiye’nin yaratıcı mükemmelliğini bir araya getiren çok özel bir İngiliz klasik müzik akşamını”, H.Ü. Ankara Devlet Konservatuvarı’yla birlikte düzenledi. 17 Nisan 2025 akşamı görkemli Büyükelçi Evi’nde düzenlenen bu etkinliğin programını İngiliz tarihçi ve orkestra şefi Dr. James Ross hazırlayıp yönetti.
İngilizce ve Türkçe ayrı ayrı hazırlanmış kitapçıkta yer alan programa baktığımızda Burcu Zorlu başkemancılığında 19 HSO müzisyeninin sütunlar arasında hayli yanaşık biçimde sığıştığını gördük. Bir yanda, timpani, diğer yanda piyano yerleştirilmişti.
Gösteri, Henry Purcel’in (1659-1695) Shakespeare’in ünlü Bir Yazdönümü Gecesi Rüyası tiyatro oyunundaki Periler Kraliçesi için yazdığı uvertürle başladı. Gösterinin büyük bölümünde kısa tiyatro sunumları ile Ralp Vaughan Williams’ın (1872-1958), gene Shakespeare oyunları için yazdığı sahne müziklerinin aranjmanları, dönüşümlü olarak seslendirilip küçük mizansenlerle sunuldu.
HSO’nun müzik direktörü Burak Tüzün yönetimde ulaştığı düzeyi, temel üyelerinin becerilerini biliyoruz. Lise ve lisanstan gelenlerle büyüdüğünde profesyonel senfoni orkestralarıyla yarışacak seslendirmeler yapışına defalarca tanıklık ettik. Ama tiyatro bölümünde ne cevher öğrenciler bulunduğunu doğrusu bilmiyordum. Bu gösteri sayesinde öğrenmiş oldum.
Hem seçilen yapıtlar, hem de oyuncuların özendirilmesi bakımından bu isimleri sizlerle paylaşmak istiyorum:
İlayda Elmacı - Dadı, Romeo Juliet perde 1 sahne 3
Alper Bayraktutar - 3. Richard, perde 5 sahne 4
Yunus Emre Taşkın - 2. Richard, Bolingbroke, perde 3 sahne 1
Cansın Ilgın Güngör, sone 149
Nehir Dumlupınar, sone 41
İlayda Elmacı, sone 66
Cansın Ilgın Güngör ve Nehir Dumlupınar, 4. Henry-2 (giriş) Dedikodu
Alper Bayraktutar, Can Erdoğan, Yunus Emre Taşkın, Cansın Ilgın Güngör, Nehir Dumlupınar: 4. Henry-2 perde 2 sahne 1
Alper Bayraktutar, 4. Henry-2, perde 4 sahne 1
Can Erdoğan, 4. Henry-2, perde 5 sahne 2
Özellikle Cansın, Nehir ve Alper'in metinlerini İngilizce olarak oynamaları, yaptıkları işin değerini arttırdı. Bu üç oyuncu ile İlayda Elmacı, dramatik anlamda da iyi birer oyun gücüne sahip olduklarını gösterdiler.
Konservatuvarın Tiyatro artistik direktörü, rejisör Murat Atak, çocuklarının hepsinin ikinci sınıf öğrencileri olduğunu söyledi.
Gösterinin önemli bir parçası da mezzo soprano olarak listede bulunan Büte Noyanalpan’ın, Aksel Başaran’ın piyanosu eşliğinde seslendirdiği Shakespeare şarkılarıydı. Daha önce adını hiç duymadığım bu şan solistinin aslında veteriner hekim ve Sınır Tanımayan Hayvanseverler Derneği’nin de Başkanı olduğunu, şan alanında ise Ankara Üniversitesi DK’da yüksek lisans yapmakta olduğunu internet araştırmasıyla öğrendim. Sesi soprano ile mezzo arasında değerlendirilebilecek Büte Hanım, şarkıları güzelce seslendirdi.
Şef James Ross, kitapçıkta verilen bilgiye göre, “ 2024 yılında Ralph Vaughan Williams'ın daha önce kaydedilmemiş müzikleriyle Albion Records için Royal Throne of Kings: Vaughan Williams and Shakespeare albümünü” hazırlamış. Konserde dinlediklerimiz de bu albümdeki müziklermiş. Ross’un Kent Sinfonia ile kaydettiği albümü dijital platformlardan dinlemek mümkün. 2024 sonbaharında çıkmış piyasaya...
İngiltere’nin bildiğim kadarıyla Türkiye’deki ilk kadın büyükelçisi olan Jill Morris, etkinlik sonunda bir konuşma yaparak “Bard”dan ilham alan İngiliz klasik müzik eserlerinin seslendirildiği bu konser için, müzisyen ve oyuncularıyla katılan Ankara Devlet Konservatuvarı ve Müdürü Metin Munzur’a teşekkür etti. Katkıda bulunan sponsorlarını da- ki bunlar Türkiye’de çalışan İngiliz firmaları ile British Counsil’di- unutmadı.
“Bard”ın ne olduğunu bilmeyenler için, kısaca belirtelim, Shakespeare’in lakabı. Eski Britanya tarihinde halk ozanlarına verilen ad. Shakespeare de bir numaralı baş ozan kabul ediliyor doğal olarak…
Hacettepe Senfoni Orkestrası’nın sezon programında 16 Nisan 2025’de yer alan “Türk Viyolonsel Konçertoları” konserinin iptali pahasına da olsa, İngilizler açısından Shakespeare için anlamlı bir doğum günü kutlaması ve öz kültürlerinin tanıtımı oldu. Ama sanmayın ki Ralph Vaughan Williams’ın müzikleri bunlardan ibaret. Bestecinin dinlenesi büyük senfonik yapıtları vardır. Büyükelçilik, bunların Türk orkestralarınca dikkate alınması yönünde girişimlerde de bulunabilir.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
18 Nisan 2025, Ankara
