Kadıköy Belediyesi’nin Süreyya Operası’nda her yıl birkaç kez düzenlenen “Bir Şölendir Opera” adlı bilgilendirme programı ile genellikle İstanbul’da oynanmamış eserler müzikseverlere sunulmaya çalışılıyor. Geçen yıl ilan edip, zorunlu sebeplerle yapılamayan, Fransız besteci Ambroise Thomas’ın Hamlet operasının tanıtımı değerli tiyatro adamı Ali Poyrazoğlu tarafından 30 Ekim 2017 akşamı seyirciye sunuldu. Söyleşiyi izlemek için Süreyya Operası’na gittiğimde, salon tamamen doluydu, zorlukla oturacak bir yer bulabildim. Seyircinin bu etkinliğe ilgisine hayran kaldım.
Deneyimli ve donanımlı bir tiyatro adamı olan Ali Poyrazoğlu, bir tiyatro sanatçısı ancak opera kültürüne de sahip. Sahneye seyircilerin arasından geçerek girdi ve herkesi selamladı. Sonra da başladı Hamlet’i anlatmaya. Hamlet'in birkaç kez Türkçe'ye çevrildiğine işaret eden Poyrazoğlu, "Fakat en güzeli bizim de okuldan beri üzerinde çalıştığımız Sabahattin Eyüboğlu'nun 'Hamlet' çevirisi. Ben de bu çeviriyi tercih ettim." dedi. Hamlet’i, konusundan tutun da, tiyatrosu, sineması, operası ve bunların arasındaki bağlantıları, farklılıkları, biri birilerinden etkileşimleri dahil olmak üzere, son derece bilgilendirici biçimde anlattı. Bu arada, örnek olması için 2003-2004 sezonu İspanyol Gran Teatre del Liceu yapımı Hamlet operasından bazı bölümleri ekrandan seyircilere gösterdi. Hem rejiyi, hem sanatçı performanslarını, hem de bestecinin, eserinin analizini de yaparak seyircileri son derece güzel bir şekilde bilgilendirdi. Bu arada, örnek olarak ekranda gösterdiği operanın dekor ve kostüm yorumlamasını da yaptı: "Kostümle yorumlamışlardır bütün oyunu, sınıfsal katmanlar arasındaki farklılığı. Kostümle yorumlayarak koroyu öyle bir hale getirmişler ki baskıcı ve hafif despot ama en önemli şey kostümcünün kişi başarısı. Oyunda acıları ruhunda taşıyan sopranoya kostümüyle, makyajıyla o duyguları yansıtmasına yardımcı olmuşlardır. Müthiş bir kostüm yorumu var. "
Dekor sade, hafif. Shakespeare zamanında olduğu gibi dekora abanmamışlar ama sese, müziğe, karakterlere abanmışlar. Poyrazoğlu, anlatırken de, bir aktör edasıyla, sanki kendisi de oynuyormuş gibi, neredeyse sahnede rol yaptı desek yeridir. Anlatımı sona erince de alkışlar kesilmedi. Bu yüksek nitelikli sahne eserinin az bilinen opera uyarlamasını Poyrazoğlu seçtiği sahnelerle lirik ve dramatik boyutlarıyla; şiirsel özellikleriyle izleyenlere yaşattı ve kendi özel üslubuyla öylesine güzel yorumladı ki, seyircilerin alkışı kesilmedi, defalarca sahneye davet edildi.
Değerli Ali Poyrazoğlu’nu gönülden kutluyorum. Ona bu olanakları veren Kadıköy Belediyesi ile başta Murat Katoğlu olmak üzere Süreyya Operası yönetimini kutluyorum.
AMBRIOS THOMAS VE HAMLET OPERASI:
Bilindiği gibi Shakespeare’in ünlü tiyatro eseri Hamlet, dünyanın çok sayıda ülkesinde birbirinden çok farklı yorumlarla yıllar boyu sahnelenmiş ve sahnelenmektedir. Defalarca sinema uyarlamaları yapıldığı gibi, televizyon filmleri şeklinde de izleyicilere ulaşmıştır. Şurası bir gerçek ki, insanların en azından adını en çok duyduğu tiyatro eseridir.
Ambroise Thomas’ın operası Dünya opera sahnelerinde az oynanan eserlerdendir. Operanın
librettosu M. Carré - J. Barbier gibi zamanının usta libretistleri tarafından yazılmıştır. Librettoyu yazan, bazı değişklikler de yapmış, ana konuya bağlı kalmakla birlikte, bazı yerlerde ekleme ve çıkartmalar da yapmıştır. Bu opera henüz ülkemizde oynanmamıştır.
İSMAIL HAKKI AKSU