İstanbul Devlet Opera Ve Balesi 2020-21 Sezonunu Il Tabarro ile Nasıl Açtı?
İstanbul Devlet Opera ve Balesi 6 Ekim 2020 akşamı, G. Puccini’nin Il Trittico adlı üçlemesinin ilki olan tek perdelik Il Tabarro (Pelerin) operasının konser versiyonu ile 2020-21 sanat sezonunu kapalı mekânda açtı. Sağlık Bakanlığı'nın kurallarına göre yapılan düzenlemelere uyulduğu ve 65 yaş üstündekilerin de akşam etkinliklerine alınmadığı bu dönemde, temsilin Instagram üzerinden canlı olarak yayınlanması, binaya giremeyenleri bir ölçüde mutlu etti.
İDOB Müdür ve Sanat Yönetmeni Suat Arıkan’ın açılış konuşmasının ardından, orkestra şefliğini Roberto Gianola’nın üstlendiği konser başladı.
Il Trittico (The Triptych ), Giacomo Puccini'nin yazdığı üç tek perdelik opera, Il Tabarro , Suor Angelica ve Gianni Schicchi koleksiyonunun başlığıdır. Eserin dünya prömiyeri 14 Aralık 1918'de Metropolitan Opera'sında oynandı. 6 Ekim akşamı Süreyya Sahnesi'nde bu üçlemenin ilki olan Il Tabarro operasının konser versiyonu dinleyiciye sunuldu.
Orkestra şefi Roberto Gianola’nın yönetimindeki İDOB Orkestrası’nın eşlik ettiği konser versiyonunda solist olarak Michele - Murat Güney, Giorgetta - Hande Soner Ürben, Luigi - Ali Murat Erengül, Il Talpa - Ufuk Karakoç, Il Tinca - Onur Turan, La Frugola -Jaklin Çarkçı, Un Venditore - Ufuk Toker, Due Amanti - Ceren Aydın Akkoç, Berk Dalkılıç, Liman Görevlisi - Besnik Ademoğlu, Nakliyeci- Emrah Erdem Gedik, Fransız Terzi- Ceren Şahin ve Nakışçı rolünde Betül Görgülü görev aldılar.
İstanbul Operası’nda opera eserlerinin konser versiyonu olarak sahnelenmesine sık rastlanmaz. Benim hatırladığım kadarıyla, AKM döneminde 2 Ekim 2004'te AKM büyük salonda Türkiye prömiyeri, 5 Ekim’de de tekrarı yapılan Bela Bartok’un Mavi Sakalın Şatosu operası Macar Devlet Opera ve Balesi tarafından konser versiyonu olarak yapılmıştı. Bu temsil Adnan Saygun – Bela Bartok dostluğu çerçevesinde düzenlenmişti. Buna karşılık, A.Adnan Saygun’un Yunus Emre oratoryosu ise İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından Macaristan'da seslendirilmişti. Başka bir konser versiyonu da Süreyya Sahnesi’nde 2013’de sahnelenen G.Verdi’nin Giovanni d’Arco (Jan Dark) operası idi.
Il Tabarro aynı zamanda internet üzerinden de canlı yayınlandığı ve benim gibi 70 yaşını aşmış kişilerin pandemi nedeniyle salona alınmaması nedeniyle, ben de canlı yayını internet üzerinden izledim. Her şeyden önce, bu eseri repertuvara alan İDOB yönetimi, orkestra şefi Robero Gianola, İDOB Orkestrası ve solistleri kutluyorum. Bu konserde, hep acaba ne olacak, solistlerimiz bu tip operalarla fazla etkinlik yapmadıkları için acaba bir sorun çıkar mı diye duyduğumuz endişelerin gereksiz olduğunu gördüm.. Solistlerin hepsi de son derece başarılı idi. Ancak, bazı solistlerin ezber sorunlarının ortaya çıkması nedeniyle, sahnede küçük de olsa bir mizansen yapma olanağı bulunamadı.
Konser sona erince, salondan alkışlar ve bravo sesleri yükseldi. Hem seyircilerin sanata olan ilgileri, hem de sanatçıların başarıları, mutluluğu beraberinde getirmişti. Tüm ekibi candan kutluyorum.
ESER HAKKINDA:
İtalya’da 19. yüzyılın sonunda ortaya çıkan gerçekçilik akımının (verismo) operadaki ürünlerinden biri olarak değerlendirilen eser, Puccini'nin, tek perdelik üç operasından oluşan "Il Trittico" adlı serisinin ilk ve trajik olan operasıdır. Eser, karanlık drama olarak değerlendirilir, sadakatsizlik, acımasızlık, hüzün, çaresizlik gibi gerçekçi unsurlar anlatılır. Mavna sahibi Michele'nin genç eşi Giorgetta, liman işçisi Luigi ile aşk yaşamaktadır. Günlük işler bitince Giorgetta, Luigi'ye ve Tinca ile Talpa adlı diğer liman işçilerine şarap ikram eder. Ardından dans etmeye başlarlar, ancak Michele'nin araya girmesiyle eğlenceleri yarım kalır. Giorgetta, Michele'ye neden bu durumdan rahatsızlık duyduğunu sorar, ama Michele sessiz kalmayı tercih eder. Luigi, Giorgetta'yı kocasıyla birlikte görmeye dayanamadığı için, Rouen'de mavnadan ayrılmak istediğini söyler. Michele orada yapacak bir iş olmadığını belirterek Luigi'yi bu fikrinden caydırır. Giorgetta ve Luigi akşam vakti buluşmak için plan yapar; buna göre Michele uykuya daldığı vakit Giorgetta bir kibrit yakacaktır. Luigi gittikten sonra, Michele güverteye gelir ve Giorgetta'nın geçmişte kendisine duyduğu aşkı ona yeniden anımsatmak için eski güzel günlerden ve bir yıl kadar önce ölen bebeklerinden bahseder. Ancak Giorgetta ona yüz vermez. Michele yalnız başına kaldığında eşinin başka bir adamla ilişkisi olduğundan şüphe eder. Güvertede oturur ve piposunu yakar. Uzaktan kibritin ateşini gören Luigi, bunun Giorgetta'nın kendisini mavnaya çağıran işaret olduğunu düşünür. Ancak mavnaya geldiği vakit karşısında Michele'yi bulur. Michele onu yakalar ve Giorgetta'ya olan aşkını zorla itiraf ettirir. Sonra onu öldürür ve cesedini pelerininin altına saklar. Giorgetta, Michele'den özür dilemek için güverteye geldiğinde, Michele pelerini kaldırır ve ona Luigi'nin cesedini gösterir.
Il Tabarro (Pelerin) adlı operanın konser versiyonu bundan sonra 10, 13, 15 ve 17 Ekim tarihlerinde Süreyya Sahnesinde tekrarlanacak.
Eseri tanıtırken de belirttiğim gibi, bu eser Puccini’nin Il Trittico adlı üçlemesinin ilk operası. Daha öce sahnelerimizde sadece ikisi birden oynadı, Il Trittico olarak üçlemesi hiç sahnelenmedi. Eğer bu gerçekleşmiş olsaydı, bu versiyon Türkiye Prömiyeri olacaktı.
Başta İDOB olmak üzere tüm sanat kurumlarına yeni sezonda başarılar dilerim.
İsmail Hakkı Aksu
7 Ekim 2020, İstanbul
