İspanyol yazar Miguel de Cervantes’in 1600’lerin başında yazdığı ve Batı edebiyatının en çok okunan klasiği olan Don Kişot, yüzlerce yazar, şair ve müzisyene ilham kaynağı olmuştur. İstanbul Devlet Opera ve Balesi 2018-19 sezonunu hazırlarken belirlemiş olduğu ‘’İDEALİZM’’ temasına uygun biçimde Cervantes Çeşitlemeleri'yle Dom Kişot'u bu kez farklı bir biçimde sahne üstüne taşıdı. Bu, 2016 yılında Don Kişot Çeşitlemeleri olarak sahnelediği etkinliğin bir benzeriydi.
Sahne düzenlemesi Doğan Çelik, ışık tasarımı Taner Aydın tarafından yapılan programda İDOB sanat yönetmeni ve solisti bas Suat Arıkan bu kez anlatıcı olarak Don Kişot karakterinde sahneye çıktı. Programda solist olarak bariton Kevork Tavityan, , piyano ve klavsende Hüseyin Kaya, bale bölümünden solist dansçılar Berfu Elmas ve Batur Büklü de yer aldılar. Etkinlik projeksiyon yardımıyla ekrandaki değişik ressamların Don Kişot üzerine yaptıkları resimlerin görselleri ile desteklendi.
Programın sunumunu üstlenen Suat Arıkan, seyirci giriş kapısından salona girip, seyirci arasından geçip sahne üzerine çıkarken, Don Kişot ile açıklamalarda bulundu ve sahne üstündeki masada duran sakal, bıyık, miğfer ve zırhı da kuşanarak Don Kişot tiratlarına başladı. Hemen ardından etkinliğin ilk eseri, Alman Besteci Georg Philipp Telemann’ın Don Kişot romanı bölümlerinden esinlenerek, yaylı çalıgılar için bestelediği Burlesque de Quixotte, TWV 55:G10 süiti, müzik yönetimi ve klavsende Hüseyin Kaya ile İDOB Orkestrası ve Camerata Barok İstanbul eşliğinde seslendirildi. Eserin bölümleri şöyle: 1.Ouverture, 2.Le réveil de Quichotte, 3.Son attaque des moulins à vent, 4.Ses soupirs amoreux après la Princesse Dulcinée, 5.Le couché Quichotte.
Bu eserle Hüseyin Kaya ve Camerata Barok İstanbul güzel bir yorumla seyircilerin alkışları ile ödüllendirildiler.
Sahne düzeni değişti ve sahneye piyanist Hüseyin Kaya eşliğinde bariton Kevork Tavityan geldi. Sanatçı Ravel ve Ibert’in Don Kişot üzerine yazılmış şarkılarını söyledi.
Sanatçı önce M.Ravel’in Don Quichotte à Dulcinée adına yazılmış ve 1.Chanson ramanesque, 2.Chanson épique ve 3.Chanson à boire bölümlerinden oluşan şarkısını icra etti.
Daha sonra başka bir Fransız besteci olan J.Ibert’in Chansons de Quichotte (Don Kişot) şarkılarına yer verdi: 1.Chanson du départ, 2. Chanson à Dulcinée, 3.Chanson du Duc ve 4. Chanson de la mort de Don Quichotte şarkıları büyük beğeni topladı.
Sıradaki besteci de Fransız’dı, J. Massenet’in Don Quichotte operasından ‘’Deuxième Interlude (La Tritesse de Dulcinée) adlı bir viyolonsel solosunu İDOB Orkestrası viyolonsel sanatçısı Gözde Öcal Güvemli çok zarif bir sunumla seslendirdi.
Suat Arıkan ise daha önce de solist olarak oynamış olduğu M.Leigh’in Man of Mancha müzikalinden ‘’The Impossible Dream (The Quest)’’ şarkısını söyledi.
Konu Don Kişot olunca balesi de unutulmadı. L. Minkus’un Don Kişot balesinden, koreografisi M. Petipa'ya ait , sahne uyarlaması da Ayşem Sunal Savaşkurt tarafından yapılan ‘’Grand Pas de Deux’’ bölümü Berfu Elmas ve Batur Büklü tarafından çok güzel bir yorumlama ile izleyenlerin alkışları ile karşılık buldu.
Piyanist Hüseyin Kaya topluluk ve etkinlikle ilgili olarak şunlar ısöyledi :
‘’Camerata Barok İstanbul, Opera Orkestramızın Barok müziğe gönül vermiş çok yetenekli hanımlarının kurduğu bir topluluk. Uzun zamandır değişik mekanlarda keyifli konserler veriyorlar. Onlarla bu kolaj projede Telemann’ın Don Kişot orkestra süitini yorumlama şansını oldu. 1. Uvertür (matrak Kişot), 2. Don Kişot'un farkındalığı 3.Yeldeğirmenine saldırı, 4. Dulcinea'ya özlem, 5. Sancho Panza taklidi, 6. Rosinante ile dört nala / Sancho'nun eşeği, 7. Don Kisot'un hayalden uyanması. Tekstleri, projenin sahne düzenlemesini yapan Doğan Çelik ile birlikte yaptılar.
Bu eserde, Picasso’nun muhteşem Don Kişot resimleri eşliğinde müziğin parodik özelliklerini ortaya çıkarmaya özen gösterdim. Suat Arıkan'ın Man of la Mancha müzikalindeki tekslerden yararlanarak yapmış olduğu Cervantes oyunculuğu, bu projenin oluşmasında başlıca etken oldu. Kevork'un o güzel bariton sesiyle önce Ravel, sonra da J.İbert'in derinlikli Don Kişot sözleri üzerine yazmış oldukları müthiş müziklerini çok keyif alarak yorumladık. İki bestecinin de kendi üsluplari içine İspanyol geleneksel müziğinin kokusunu yerleştirdiklerini hissettik. Daha sonra bu sene ilk kez sergilediğimiz Massenet'nin Don Kisot operasındaki (La tristesse Dulcinea) "Dulcina 'nın gözyaşları"nı görselleyen dans üzerine, çello solo (Gözde Öcal Güvemli) ile seslendirdik. Finalde ise S.Arıkan yine Man of la Mancha müzikalindeki meşhur ‘’Impossible Dream’’ şarkısını Türkçe sözlerle söyledi. Önümüzdeki Mayıs ayı sonunda Zorlu PSM de Man of la Mancha müzikalini "Mancha'lı Şövalye" olarak temsil yapacağız ve Orkestrayı yöneteceğim.’’
Cervantes Çeşitlemeleri 5 Nisan 2019 Cuma akşamı saat 20.00’de Süreyya Sahnesinde tekrarlanacak.
İsmail Hakkı Aksu