Librettosu ve müziğini Tevfik Akbaşlı'nın yazarak bestelemiş olduğu, Samsun Devlet Opera ve Balesi yapımı olan Yeniden Doğuş operasının Dünya prömiyeri, Atatürk’ün Bandırma Vapuru ile yola çıkarak, Kurtuluş Savaşını başlatmasının 100. Yılı olan 16 Mayıs 2019 gününe denk gelen akşam İstanbul Haliç Kongre Merkezi’nde yaklaşık 130 kişilik ekip tarafından sahnelendi.
Projeyi ortaya çıkaran DOBGM Murat Karahan'ın sanat yönetmenliğini de yaptığı operanın orkestra şefliğini Serdar Yalçın üstlendi, Şahan Gürkan ise eseri sahneye koydu. Operadaki dansların koreografisini İ.Görkem Cengi hazırladı, dekor tasarımı Özgür Usta, kostüm tasarımı Gülnur Çağlayan Tuluk, ışık tasarımıOğuz Murat Yılmaz, video projeksiyon Ahmet Şeren ve proje danışmanı Cennet Türker. Koroyu şefi Raushan Baigolakova hazırladı.
Halkın kurtuluşu için, Atatürk’ün Bandırma Vapuru ile Samsun’a gitmek için yola çıkarak başlatmış olduğu mücadelenin 100. Yılı nedeniyle, Tevfik Akbaşlı’nın bestelemiş olduğu operada, 1. Dünya Savaşı yılları, Çanakkale Savaşı, işgal yıllarındaki Samsun yolculuğu ardından Amasya, Erzurum ve Sivas kongreleri, Büyük Taarruz, Kurtuluş Savaşı ve cumhuriyetin ilan edilme süreci, dramaturjik bir anlayış içinde aryalar, düetler, koro parçaları ve danslarla anlatılıyor. Türk opera tarihinde bir ilk olan ve belgesel nitelikteki eserde, Mustafa Kemal Atatürk de ilk kez opera sahnesinde canlandırılıyor.
Atatürk rolünü, İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçısı Ali Murat Erengül üstlenirken, Zübeyde Hanım'ı Hatice Zeliha Kökcek, Fikriye Hanım'ı Eda Bingöl Gürkan, Makbule Hanım'ı Sezgi Elhüseyni, İsmet İnönü'yü Gürkan Sezgin, Rauf Orbay'ı Murat Göçken, Refet Bele'yi Cüneyt Erdoğan, Kazım Karabekir'i ise Hasan Çelik canlandırdı. Eserde ayrıca Yunus Emre Kemal Sönmez, Bilal Doğan, Eray Dönmez, Hakkı Balkaş, Metin Bayram da değişik karakterlerde rol aldılar.
Geçen yıl Dünya Truva Yılı olması nedeniyle Troia adlı bir opera besteleyerek, olayın geçtiği topraklar olan Çanakkale’de Dünya prömiyerini gerçekleştiren besteci Tevfik Akbaşlı, bu yıl da yine tarihi bir konudan hareketle bu güzel eseri besteledi. Konu Atatürk ve Ulusal Egemenlik olduğu için, oyun gereği her söylem, her hareket seyirci üzerinde çok büyük etkiler yaptı. Atatürk ve vatan sevgisi nedeniyle, zaten gönüllerinde yer etmiş olan Atatürk’e sevgisi olan seyirci için coşmak ve heyecanlanmak için her türlü unsur hazırdı.
Atatürk’ü canlandıran İDOB opera sanatçısı tenor Ali Murat Erengül başta olmak üzere, Zübeyde Hanım'da Hatice Zeliha Kökcek, Fikriye Hanım'da Eda Bingöl Gürkan, Makbule Hanım'da Sezgi Elhüseyni ve İsmet İnönü'yü oynayan Gürkan Sezgin güzel bir oyun sergilediler. Oyundaki koro, danslar ve video gösterimi de başarılı bulduğum çalışmalardı. Dekor, kostüm ve ışık da son derece iyi çalışılmıştı. Tenor Ali Murat Erengül’ün güçlü sesiyle söylediği “Soylu ve yüce millet, istiklalden vazgeçmez / Mukaddes bayrağını yere düşürmez” söylemine koronun “Ufukta belirmiş kara bulutlar / felaketi izleriz yaşlı gözlerle / Sadece izleriz, çaresizlikle.” Mustafa Kemal: “Fakat asla unutmam, soylu ecdadımın, kan yerine büyük bir kudret akar damarlarında” daha sonra Çanakkale Savaşı, İstanbul’daki “Geldikleri gibi gidecekler” sözü, İzmir’in işgali, Türklere “soysuz” diyen Yunanın öldürülmesi, Bandırma vapuruyla yola çıkışı, Samsun’da karaya çıkması gibi belgesel nitelikte dramatize güzel bir opera ortaya çıkmış.
Peruka ve makyaj bölümünün tenor Ali Murat Erengül’e uygun yüz hatları, başarılı kaş ve saç makyajı ile Atatürk’le büyük benzerlik göstermesi de başarıdır. Sadece, Atatürk’ün Ali Murat’tan daha kısa boylu olması nedeniyle, görsel olarak uzun boylu bir Atatürk’ü sahnede görmek ilginçti. Haliç Kongre Merkezi gibi büyük bir salonun tamamen dolu olması, seyircinin de beğenisi olumlu gelişmelerdi. Bestecinin kompozisyon ve armonik yapı olarak, eserin konusu gereği anıtsallığı vurgulamak için Wagnerian ve romantizm için de yer yer Puccini benzeri melodileri duyduk.
Tevfik Akbaşlı eseri hakkında sosyal medyada şu görüşlere yer verdi:
‘’Dün gece (16 Mayıs 2019), "Yeniden Doğuş"un dünya prömiyerinde tam bir duygu seli yaşadık. Tam 100 yıl önce Milli Mücadele'de bu vatanı ne şartlarda ve nasıl koruduğumuzu bir kez daha hatırladık. Başta, opera besteciliğinin tüm güçlüklerini ve zorunlu sosyal izolasyonunu benimle birlikte bire bir yaşayan canım ailem, çok sabırlı eşime ve kızıma, Yeniden Doğuş’u, tüm programların dolu olmasına rağmen, tam da sezon sonunda büyük bir kararlılıkla repertuvara alan ve çok değerli fikirleriyle eserin yaratılma sürecini sürekli yönlendiren, uluslararası gururumuz olması yanında Sanat Kurumu Yöneticiliğinde de çoktan bir marka olmuş sevgili Murat Karahan'a, çok değerli desteklerinden ötürü Kültür Bakanımız sayın Mehmet Ersoy'a, her türlü sorunumuzu gece, gündüz demeden anında çözen Samsun Operası Müdürü sevgili Özgür Aslan'a, Mustafa Kemal aşkıyla, vizyonuyla ve akıcı rejisiyle eseri bir solukta izlememizi sağlayan sevgili yönetmenim Şahan Gürkan'a, Türk Operasında ilk kez, inanılmaz bir performansla Mustafa Kemal'e sahnede hayat veren sevgili Ali Murat Erengül'e genç ve enerjik orkestramızla çok az provaya karşın harikalar yaratan sevgili maestromuz Serdar Yalçın'a, dinamik koreografisiyle geceyi ateşleyen Gorkem Cengiz'e ve dansçılarına, başta Hatice Zeliha Kökçek, Eda Bingöl Gürkan, Sezgi Elhüseyni olmak üzere tüm solistlere, iki haftada o çok güç partileri ezberleyen inanılmaz koroya, yumuşak ve olgun tınısıyla müziğimi başka bir seviyeye taşıyan o harika orkestraya, tüm teknik personele, kısacası emeği geçen herkese ve nihayet, bizi bu çok özel gecede yalnız bırakmayan o harika seyircimize sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. En başından beri çok kuvvetle hissettiğim inancınız, sahiplenmeniz ve motivasyonunuz olmasaydı asla başaramazdık. İşte bu yüzden, Türk milleti dünyada eşi benzeri olmayan Mustafa Kemal'inden aldığı güçle, gerektiğinde ve daima yeniden doğacaktır.’’
Yeniden Doğuş ile operamız yeni bir eser kazanmış oldu. Bu operanın libretto ve bestesini yapan Tevfik Akbaşlı, yapımı gerçekleştiren Samsun DOB, proje ve sanat yönetmedi DOBGM Murat Karahan ile tüm yaratıcı ve sanatçı kadronun emeklerine sağlık.
18 Mayıs 2019, İstanbul