Antalya Devlet Senfoni Orkestrası, uzun bir aradan sonra ilk kez kendi mekânı, Antalya Kültür Merkezi Aspendos Salonu’nda izleyici/dinleyicisiyle buluştu. Orkestrayı şef Hakan Şensoy yönetti, solist de piyanist Kandemir Basmacıoğlu idi. Başkemancı rahlesinde bu hafta Efdal Tekergölü oturuyordu. Programda, F. Liszt (1811-1886) 1 No. Piyano Konçertosu ve F. Schubert (1797-1828) 5. Senfonisi yer aldı.
Biraraya gelmelerdeki olmazsa olmazımız, günlük yaşamımızın önemli detayı, pandemi kuralları konser girişinde de uygulanıyor, HES kodu okutularak girilebiliyordu. Buraya kadar her şey normal ve alıştığımız uygulamalardı. İçeriye girdiğimizde, âdeta pandemi kurallarının sona erdiğini, koltuklarda yan yana oturma uygulamasına geçildiğini gördük. Bu, AKM, ya da orkestra kaynaklı bir düzenleme değil, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uygulamasıydı. Oturma düzenindeki düzensizliğin rehaveti, bazı konuklar da maskeleri ya çıkarmaya ya da indirmeye kadar taşıdığına tanık olduk.
Daha geçtiğimiz günlerde İzmir Devlet Senfoni Orkestrası, sanatçı ve idari personelden 10 civarında pozitif vak’a nedeniyle konserlerini iptal etmişlerdi. Ama Bakanlığa bağlı sanat kurumları ve senfoni konserleri için bu uygulamanın kalktığını öğreniyorduk.
Ayrıca, afişler ya ulaşmıyor ya da özensizlik nedeniyle çeşitli yanlışlar içeriyor. Konser programları, broşürleri (ya da kitapçıkları) yok. CSO salonlarından gelen, yine özensizlik haberleri can sıkıyor. GSGM’nin twitter mesajındaki hata da (meme kanseri konulu konser duyurusu) tuz-biber oldu denebilir.
Bütün olan bitene karşın biz güzel bir konser dinledik akşam. Konuk piyanist Kandemir Basmacıoğlu başarılı bir akademisyen ve yetenekli bir piyanist. Konser akşamında, büyük piyanist F. Lizst’in konçertosunu kendisini dinlemeye gelenleri mutlu edecek ölçüde seslendirdi. Hem orkestranın, hem solistin hem de şef Hakan Şensoy’un dinleyiciyle müzik yapmayı ne kadar özlemiş olduklarını da gözlemledik, müzikseverler olarak. Bizim için de aynı özlem giderilmiş oldu.
Ara vermeden programın ikinci eseri F. Schubert 5. Senfoni seslendirildi.
Oturma düzeninde anımsanmayan pandemi, sanırım (muhtemelen) program süreleri için düşünülmüş. Konserler genel olarak 1 saat kadar sürelerle sınırlı tutuluyor/tutulacak.
***
Konser öncesi fuayelerde bulamadığımız program notlarını/açıklamasını sıralıyorum:
F. Lizst 1 No.Piyano Konçertosu ( Allegro maestoso, Quasi adagio, Allegretto vivace, Allegro marziale animato)
Zamanın büyük piyanistleri arasında yer alan Liszt, bu çalgı için iki konçerto yazdı. Bunlar, genel anlamda “konçerto” tanımına uymazlar. Liszt’in önderliğini yaptığı “senfonik şiir” türü ile ilgileri, yakınlıkları vardır… Her iki konçertoda da bölümler, birbirlerine eklenerek, ara vermeksizin çalınır. Bölümlerin tümünde aynı temalar kullanılır…Liszt’in yaratıcı dehâsının en parlak örnekleri sayılmazlar ama, sevimli görünüşleri ve piyano yazılarının sağlamlığı ile, unutulmamış, bugün de konser salonlarının “demirbaş” eserleri arasındaki yerlerini korumuşlardır.
Bu konçerto 1849 yılında yazılmış, ilk olarak 17 Şubat 1855’te Weimar’da, H. Berlioz – F. Liszt ikilisince seslendirilmiş.
Konçertoda dört tema, sürekli olarak serbest biçimde kullanılır. Bunların en önemlisi, hemen başlangıçta yaylı çalgılardan duyulur; yürekli, gözüpek bir temadır bu. Daha ince, daha narin ve lirik olan ikinci temayı ilkin viyolonseller ile kontrabaslardan işitiriz. Temayı sonra da solo çalgı ele alır ve işler. Üçüncü tema, konçertonun “scherzo”su yerine geçmektedir. Eser, çabuk ritimli bir bölümle sona erer.
Konçerto ilk çalınışında eleştirmenlerce çok hırpalanmış. Orkestra partisindeki vurmalı çalgılar arasındaki “üçgen”in varlığı da bu ağır eleştirinin birincil sebebi olmuş. Hatta, dönemin ünlü eleştirmeni E.Hanslick eseri, “üçgen konçertosu” diye alaya almış.
AKM Aspendos Salonu’ndaki müzikseverler de Liszt’in bu çok sevilen konçertosunu “üçgen”li dinlediler
F. Schubert 5. Senfoni (Allegro, Andante con moto, Menuetto, Allegro vivace)
Bu yaratı 1816 Ekiminde tamamlanmış, 17 Ekim 1841 günü de Viyana’da Michael Leitermeyer’in yönetiminde seslendirilmiştir. Eserde, bestecinin Mozart’a öykündüğü söylenebilir. Gençlik dönemi senfonisi bu eseri için “başyapıt” tanımlaması rahatlıkla yapılabilir diyor, Ü. Birkan.
Birinci bölümde, ilk tema, üfleme çalgılardan duyulan üç akor ve kemanların alçalan bir motifinden oluşan, dört ölçülük, çok kısa bir girişten sonra ortaya çıkar. Bu sevimli tema, orkestranın güçlü biçimde araya girmesine kadar, yaylı ve üfleme çalgılar arasında paylaşılır. Kısa bir sessizliğin ardından, yaylı çalgılar ikinci temayı sunarlar. Bu arada, tahta üflemelilerin baştaki kısa motifi yineledikleri duyulur.
İkinci bölümün pastoral havadaki temasını yaylı çalgılardan dinleriz. Temanın ikinci kesimi, tatlı bir duygululuk yüklüdür. Bölüm boyunca, yaylı ve üflemeliler arasında tatlı bir “ikili konuşma” duyulmaktadır.
Üçüncü bölüm, Sol minör tonunda bir menuettodur. Bölümün triosu ise Sol majör tonundadır. Bir halk dansı melodisini yansıtan bölümün müziği, Mozart’ın K 550 Sol minör Senfonisi ile yakınlık gösterir.
2/4 zamanlı final, Si bemol majör tondadır. Telaşsız, akıcı, sürükleyici havası ile Schubert’in bu gençlik dönemi senfonisine son noktayı koyar.
H. HÜSEYİN DULUN
16 Ekim 2021, Antalya
***
Not: 17.10.2021 Pazar akşamı, Kaleiçi Festivali kapsamında Antalya Devlet Senfoni Orkestrası, Karaalioğlu Parkı 1. Mirador’da, saat 20.00’de halka açık ve ücretsiz bir konser verecek.
18.10.2021 Pazartesi günü Antalya Müzesi’nde iki konser birden var. İlkin, saat 15.00’de ADSO viyolonsel sanatçısı ve Klasik Keyifler’in sanat yönetmeni M.Gökhan Bağcı J.S.Bach BWV 1007 No.1 Süitini açıklamalı olarak çalacak.
İkinci olarak, 14 Ekim için planlanan ancak hava muhalefeti nedeniyle 18 Ekim’e ertelenen, Antdob-Müze Konseri de saat 20.00 de gerçekleştirilecek.
ADSO, periyodik konserlerinin 22 Ekim programını da açıkladı. Şef Rengim Gökmen yönetecek orkestrayı. Solist olarak Görkem Ezgi Yıldırım’ın yer alacağı konserde; W.A.Mozart, Don Giovanni Uvertürü, O.Özmen-Çiçero Süiti ve R.Gliere-Soprano ve Orkestra için Konçerto seslendirilecek.
