Rota: Sanat Şehri Antalya
Antalya Sanat Çalıstayı; Antalya Kent Konseyi’nde koordinasyondan sorumlu Leyla İrten'in, aralarında üniversite, yerel yönetimler, sanatla ilgili çeşitli kuruluşların, STK’ların bulunduğu 39 farklı tüzel kuruluştan toplam 67 temsilci ile 7 Şubat 2025 tarihinde düzenlediği ilk bilgilendirme toplantısı ile başlamıştı. Çalışma konuları belirlendikten sonra, “21. Yüzyılda Antalya Çalıştayları”nın ilki, “Rota: Sanat Şehri Antalya” başlığıyla Antalya Kent Konseyi Toplantı Salonu’nda yapıldı.
Çalıştay öncesi, Köy Enstitüleri’nin açılış yıldönümü kutlamalarına katkı amacıyla mandolin ağırlıklı “Bahçede Müzik Dinletisi” gerçekleştirildi.
İlk önce şef Mustafa Tügen yönetiminde Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Antalya Şubesi Mandolin Topluluğu’nun, daha sonra Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Mandolin Orkestrası’nın, Dr.Öğr.Üyesi Zhanna Aktürk yönetiminde kısa ve güzel konserini dinlendik.
Dinleti sonrası toplantı salonuna geçildi. Koordinasyon Kurulu amacı şöyle özetliyordu:
“Antalya, yüksek nüfus artışı, gelişmiş tarım ve turizm altyapısı ile Türkiye'nin önemli şehirlerinden biridir. Ancak bu hızlı gelişim süreci; kentleşme, çevresel sürdürülebilirlik, doğal kaynakların korunması, iklim değişikliği ve kültürel mirasın devamlılığı gibi zorlukları da beraberinde getirmektedir.
Bu çalıştaylar serisinin amacı, Antalya'nın mevcut durumunu çeşitli boyutlarıyla ele alarak sürdürülebilirlik odaklı bir vizyon sunmaktır. Disiplinler arası oturumlar ve atölyelerle, bilimsel analiz, yenilikçi çözümler ve yerel yönetimlerle iş birliği teşvik edilerek Antalya için bir yol haritası oluşturulması hedeflenmektedir.”
Çalıştay üç oturumla gerçekleşti. Her oturumun konu başlığı ve konuşmacıları şunlardı:
ANTALYA BİR SANAT ŞEHRİ MİDİR?(Dünü, Bugünü, Yarını)
Oturum başkanı : Tuncer Çetinkaya
*Üniversite-şehirde sanat ortamları ilişkisi
*Çalıştay çalısma grubu durum tespiti
*Kuvvetli yönler / Zayıf yönler / Fırsat ve tehditler
Konuşmacılar:
Doç.Dr. Zuhal Başbuğ, Burcu Topkaya Şeneren, Dr.Öğr.Üyesi Gizem Candan
ANTALYA’DA SANAT VE ÇEVRE KOORDİNASYONU
Oturum başkanı: Yasemin Green
*Antalya’da kent estetiği, sanat eserleri koruma ve restorasyonu
*Antalya’da görüntü kirliliği
*İklimsel değişikliklere göre sanat etkinlikleri planlaması
*Farklı ülke örneklemeleri
Konuşmacılar
Prof.Dr. Tuncay Neyişçi, Demet Ceylan, Cem Güney Çevikbaş, Gürsel Kaya, Öğr.Gör. Alev Türkan Özcan
ANTALYA SANAT POLİTİKASINA DOĞRU
*Sanat Kurulu/platformu Çalıstay Çalışma Grubu’nca gerçekleştirilen swot analizine göre kısa, orta, uzun vade geliştirme plan önerileri
Oturum başkanı: Yeşim Ertan
Konuşmacılar:
Öğr.Gör.Dr. Ebru Dikmen Varol, Doç.Dr. Ekin Kaynak Iltar, Aybüke Koçak, Prof.Dr. Nihan Yağışan
Çok konu başlığı tartışıldı. Not edebildiklerimi kısaca özetlemek gerekirse:
Antalya ulusal ve uluslararası sanat dünyası için sürdürülebilir bir cazibe merkezi haline nasıl getirilebilir?
Şehri sanat galerisine dönüştürmek, festivaller ve bienaller ile Antalya’nın marka değerini artırmak; Antalya Uluslararası Akdeniz Sanat Bienali, Antalya Uluslararası Çağdaş Sanat Festivali gibi.
Antalya’yı bir kültür destinasyonuna dönüştürmek, dijital sanat ve teknoloji ile sanatsal deneyimleri çeşitliliği sağlamak; Tokyo ve Los Angeles örneğinde olduğu gibi
Kültürel çeşitliliğin sanatla desteklenmesi konusunda Montreal ve Londra örnekleri…
Kültürel sanat etkinlikleri ile Antalya’nın marka değerinin artırılması:
Sanat mahallesi, açık hava sanat parkları ile; Kaleiçi’nde sanat atölyeleri, konakların sanat galerilerine dönüştürülmesi, Hıdırlık Kulesi’nde performans sanatları düzenlemesi. Karaalioğlu Parkı, Lara, Konyaaltı Sahili boyunca dev heykeller, interaktif sanat enstalasyonları, duvar resimleriyle süslenmiş yürüyüş yolları, Yat Limanı çevresinde akustik konserler, Antalya Devlet Senfoni Orkestrası ve Opera ve Balesi’nin olabilecek temsillerinin açık havada sahnelenmesi.
*Uluslararası işbirlikleri ve kültürel diplomasi: Kültürel değişim projeleri, yabancı sanatçılar için üretim teşvik programları, Unesco gibi uluslararası örgütlerle kültürel miras tanıtımında işbirliği.
*Özel sektör, sponsor destekleri, STK’lar ve akademi işbirliği: Sanat sponsorluğu, sanat destek fonu, sanayi ve sanat projeleri, üniversite danışmanlığı ve eğitim programları.
*Kentsel planlamaya dahil olması, sanat-turizm entegrasyonu: Phaselis Festivali, Termesos, Perge gibi tarihi ve sanatsal alanlar. Uzun vadede şehrimizin bir nevi tanıtım strajesine önemli katkı sağlayacaktır.
*Toplumsal katılım ve erişim: Kırsala sanat projeleri, çocuk ve dezavantajlı gruplara özel sanat eğitimi.
*Devlet ve yerel yönetim desteği: Sanat master planı, bütçe artışı, teşvik ve hibeler.
*Sürdürülebilirlik ölçütleri: Sanatçılar, kültürel kurumlar, akademisyenler ve halkın sürece dahil edilmesi. Çeşitli sanat dallarını kapsayan ve farklı sosyo-kültürel, sosyo ekonomik gruplara hitap eden politikalar izlenmesi.
ÖNGÖRÜLENLERİN GERÇEKLEŞMESİ HALİNDE
Akdeniz Üniversitesi ile işbirliği:
*Antalya’daki sanat ortamı Akdeniz Üniversitesi’nin bilgi birikimiyle güçlendirilecektir.
*Sanat ve Kültürel Miras Araştırmaları Merkezi kurulması için girişimlerde bulunulacak, sanatsal ve bilimsel çalışmalar desteklenecektir.
*Öğrencilerin şehirle buluştuğu kamusal sanat projeleri ve her yıl “Üniversite-Kent Sanat Buluşması” gibi etkinlikler düzenlenecektir.
*Sanat yönetimi, kültürel miras ve girişimcilik üzerine eğitim programları açılacak, sanat profesyonelleri yetiştirilecektir.
*Sanat ve iklim değişikliği üzerine akademik projeler geliştirilecek; kampüs içinde sergiler, performanslar ve açık hava sanat etkinlikleri teşvik edilecektir.
*Akeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü ile de çeşitli işbirlikleri gerçekleştirilecektir.
Envanter çalışmaları ve koruma stratejileri:
Sanat ve kültürel mirasın korunması için kapsamlı bir envanter oluşturulacaktır. Tüm sanat eserleri, açık hava heykelleri ve etkinlikler dijital ortamda belgelenecek, koruma ve bakım planları hazırlanacaktır. Hadrian Kapısı gibi tarihi sanat dokuları düzenli onarımlarla korunacak, restorasyon süreçlerinde uzmanlarla işbirliği yapılacaktır.
Sanat platformu ve paydaş işbirlikleri:
Sanat ekosisteminin güçlenmesi için yerel sanatçılar, akademisyenler ve kültür profesyonellerinin katılımıyla bağımsız bir Antalya Sanat Platformu kurulacaktır. Platform, kamu ve özel sektör işbirliği ile şeffaf ve katılımcı bir yönetim modeli benimseyecektir. Ayrıca, genç sanatçılara yönelik fonlar ve “sanat kültür yönetimi eğitim programları” geliştirilecektir.
Şehrin güçlü yönleri özellikle belirtildi:
*Antalya Devlet Opera ve Balesi, Antalya Devlet Senfoni Orkestrası ve Antalya Devlet Tiyatrosu ile şehrin üniversiteleri…
*STK desteği, sanatla ilişkili aktif STK’ların varlığı…
*Mevcut festivaller; Altın Portakal, Oldtown, Kültür Yolu, Piyano Festivali, Tiyatro Günleri gibi…
Sosyo-kültürel mekanlar: Antalya Kütüphanesi, Dokumapark vb…
Şehrin sanat ve kültür etkinlikleri adına düzenleme ve yenilik önerileri:
*Kente geniş bir mekân algısıyla bakmak gerek.
*Geçmişten günümüze içeriği gözden geçirilerek, “sözde uluslararası” olan birçok etkinliğin, “gerçekte” nasıl uluslararası olabileceği üzerine değerlendirme komisyonları kurulmalıdır.
Bir başka konuşmacının kentin zayıf ve güçlü yönleri değerlendirmesi:
Zayıf Yönler;
*Şehrin veya yöneten kurumların sanatla ilgili genel bir stratejisinin olmaması.
*Popülist yaklaşımlar
*Sanat eğitiminin yeterli olmaması
*Kültür-sanat mekanlarının fiziksel, niteliksel yetersizlikleri
*Halkın kent kültürüne yeterince sahip çıkmaması.
*Paydaşlar arasındaki iletişim ve koordinasyon eksikliği
*Sanata ayrılacak alanların ranta yenik düşmesi
*Kent estetiğinde yaşanan eksiklikler
*Turizmdeki “her şey dahil” sistem
Güçlü Yönler;
*Tarihi ve kültürel zenginlik
*İklim
*Turizm kenti oluşu
*Uluslararası havalimanı ve limanı
*Var olan festivaller, fuarlar, sanatsal etkinlikler
*Kültür ve sanat aktivitelerine uygun mekânlar
*Üniversiteler şehri olması
*AntDOB,ADSO ve ADT’nin aktif olarak sanat yaşamlarını sürdürüyor olmaları
*Yerel yönetimlerin desteği
*Sanatla ilgili pek çok STK’nın varlığı
Çalıştayda bir konuşmacının kentte Resim Heykel Müzesi’nin olmamasına vurgu yapması doğru ve ilginç idi..
Konuşmacılar içinde sanat tarihçisi ve arkeolog olmamasının eksikliği hissediliyordu. Çünkü Antalya, yeryüzünde belki en fazla (yaklaşık 150) antik kent bulunduran bir dünya mirasıydı.
Çok iyi niyetle hazırlanmış bir çalışmalar dizisi. Zaman içinde her şeyin yerli yerine oturacağını, bu etkinliklerin de kente büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum.
HASAN HÜSEYİN DULUN
21 Nisan 2025, Antalya
