Cumhuriyetimizin 98. Yılı kutlamaları çerçevesinde Antalya’da düzenlenen konserlerden birincisi, AKM Aspendos Salonu’nda, Antalya Devlet Senfoni Orkestrası’nca gerçekleştirildi. Orkestrayı piyanist ve şef Murat Cem Orhan yönetti, başkemancı Efdal Tekergölü idi.
Konserde şef, piyanist ve besteci M.C.Orhan’ın “Kuvâ-yi Milliye’nin İnsan Manzaraları” adlı eseri seslendirildi. Bir süredir konserlerde yer alan, besteci, şef, solist ve eserler hakkında bilgi barındıran konser kitapçıkları dağıtılmıyor orkestralarda. İlgili bakanlığın, “tasarruf tedbirleri” gerekçesi var bunun için. Hal böyle olunca, program için başka kaynaklardan bilgi toplamak gerekiyor*
Salona ilk girişte ortamın havası (ambiyansı) dikkat çekiyordu. Dinleyici oturuşuna göre, sahnenin solunda dev bir Türk Bayrağı, sağında dev bir Atatürk posteri vardı. Ortada, akışa göre görselleri izleyeceğimiz perde/ekran, salonda da neredeyse tamamını dolduran dinleyici/izleyici vardı.
Büyük ozanımız Nazım Hikmet’in Kuvayi Milliye Destanı’ndan, Kurtuluş Savaşımızın baplar halinde anlatımıdır programdaki esere kaynaklık eden. Orkestraya; anlatıcı Özgür Özaslan, çellist Burak Ayrancı, klarinette Arda Serindağ, soprano Evrim Özkaynak, bariton Utku Bayburt eşlik ettiler.
Orkestra dizilişi de akşamın eserine göre düzenlenmiş, nefesli çalgıların(solist hariç) yer almadığı dizilişde, onların yerlerini kontrbaslar almıştı.
Altı bölümlük oratoryo kıvamındaki eser için besteci M.C. Orhan şöyle söylemiş sayfa komşum İ.Hakkı Aksu’ya: “Kuvayi-Milliye bir ihtiyaçtan doğdu, Kuvayi-Milliye’ye ihtiyacımız var. Bizi biz yapan, birleştiren değerler, Kurtuluş Savaşı’nı kazandıran ruh; Nazım bunu dizelere dökerek, o zamanın, Anadolu’daki gizli ve isimsiz kahramanlarını mükemmel anlatmış. Kurtuluş Savaşını kronolojik bir şekilde anlatırken, ayrıca insan manzaralarına da yer vermiş, ben de bu isimsiz kahramanları bir bariton ses için bestelemek istedim ve bu eser böylece doğdu. Eserimde bunlardan 6 tanesini 3 ay içinde, bariton ses, piyano, viyolonsel, piyano ve bir anlatıcı için besteledim… Çok mutluyum, müthiş insanlarla çalıştım. Utku Bayburt, bariton solistimiz, Özgür Özaslan anlatıcımız, kadınlarımızı kadınlarımızdan duyurmak için, Evrim Özkaynak kadın solistimiz. Viyolonsel sanatçımız Burak Ayrancı, klarnet sanatçımız Arda Serindağ, illüstrasyonu Kutay Can Doğan yaptı. Dramartujide, seste ve kostüm tasarımında da yardımlar aldık.”
Çellist Burak Ayrancı konserde en çok dikkatimi çeken kişilerden birisi oldu. Çalgısıyla hem sözlere eşlik ediyor, hem de adeta an’ı yaşıyordu mimikleriyle. Eserde, zaman zaman kendileri dahil herkesi duygulandıran bölümler vardı, o duyguyu yaşattılar salondaki sanatseverlere. Bir bakıma hem coşkuyu hem de duygu dolu anları bir arada yaşadık, Kuvayi Milliye’nin İnsan Manzaraları’nda.
Eserin bölüm başlıkları:
1. Karayılan Hikâyesi
2. Kambur Kerim’in Hikâyesi
3. Arhavili İsmail’in Hikâyesi
4. Manastırlı Hamdi Efendi ve Reşadiyeli Veli Oğlu Mehmet’in Hikâyesi
5. Kadınlarımız
6. İzmir Rıhtımından Akdeniz’e Bakan Nefer
***
Cumhuriyet Konserleri’nin ikincisini Antalya Devlet Opera ve Balesi gerçekleştirdi.
Daha önce duyurusu yapılan, “Cumhuriyet Bayramı Coşkusu Antalya Dob’da Yaşanacak” spotlu ‘Kurtuluş ve Cumhuriyet Film Müzikleri’ konseri** “teknik nedenlerden” dolayı iptal edilip, yerine, “Cumhuriyet Bayramı Konseri” başlıklı “Piyanolu Konser” konulmuştu.
Konser öncesi basın bürosundan, Muammer Sun besteleri olan orkestral konserin iptaline neden olan “teknik sebebleri” öğrenmeye çalıştım, “bilgilerinin bu kadar” olduğu belirtildi bürodan. Makul tek sebeb, orkestra üyelerinde “pozitif vak’a” görülmüş olabileceğidir diye düşündüm. Başka insani nedenler de olabilir. Bir olasılık da telif hakları. Belki bu konuda bir olumsuzluk yaşanmış olabilir. Ancak, bunca deneyimli bir kurumun “teknik nedenlerle” konser iptal etmeyeceğine inanan bir izleyici/dinleyiciyim.
Opera Salonu’nda Cumhuriyet Bayramı havası yoktu açıkçası. Alışılageldiği gibi, salonda ne bir Atatürk posteri ne de bayrak vardı. Sadece konser sırasında sahnedeki perdeye yansıyan görseller vardı. Salonda dikkat çekici bir başka durum da, dinleyici/izleyici sayısıydı. Benim şimdiye kadar gördüğüm en az sayıda katılımcı vardı, 802 kişilik Opera Salonu’nda. Program değişikliği nedeniyle bilinçli bir gelmeyiş miydi, başka bir neden mi oldu, bilmiyorum.
Konserde, operamızın değerli sanatçıları, programda yer alan eserleri çok güzel seslendirdiler. Konserin adı “Cumhuriyet Bayramı Konseri” değil de, örneğin “Opera Sanatçıları Konseri” olsaydı, çok başarılı bir konserdi diyeceğim bir performans vardı sahnede. Zaten O Sole Mio ile birlikte başladı sahne ve salondaki coşku da. Bana hayal kırıklığı yaşatan bir cumhuriyet kutlaması oldu bu akşam. Konserin niteliği ile kutlama değerlendirmesini özellikle ayırıyorum. Yani, “Cumhuriyet Bayramı Coşkusu Antalya Dob’da Yaşanacak” spotunun çok iddialı bir kavram olduğunu; seçilen eserler, süre ve ortam açısından yaşayarak gördük.
Sopranolar, Aslı Ayan ve Serap Demirhan Işık, tenor Burak Pektaş ve bariton Mehmet Ali Tutar’la birlikte piyanistler; Metin Kiper ve A.Sait Karabulut konserde görev alan sanatçılardı.
Cumhuriyet Bayramı Konseri programı:
G.Verdi-I Lombardi, La Mia Letizia Infondere
G.Verdi-Ernani, Elvira’nın Aryası
A.Zeynallı, Ülkem
İ.Baran, Köroğlu
Y.Tuğra-Karacaoğlan, Elif’in Düşü
İ.Baran, Kolbaşı
S.Akdil, Efem
R.Hacıyev, Gülebilmez Gülüm
E.Capua, O Sole Mio
*G.Verdi-La Traviata, Brindisi
C.R.Rey, 10.Yıl Marşı
*İzmir Marşı
***
*Geçen haftaki “Çiçero Süiti'ne İlk Seslendiriliş...” başlıklı yazımda, konser salonlarında bir dolu, bir boş uygulamasına geçildiği kanımı vurgulamıştım, yanılmışım. Beni iyimserliğe ve hataya sürükleyen, “Lütfen sağlığınız için boş bırakınız, oturmayınız” çıkartmalarını, salonun esas sahibi Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin kendi etkinlikleri için takmış olduğunu ne yazık ki çok sonra öğrenebildim.
Bu gelişmelerin olduğu ülkemizde, açık alandaki stadyumlara %50 kapasite ile seyirci alınması uygulaması sürdürülüyordu, 9 Kasım’dan sonra stadyumlarda da %100 doluluğa onay verildi.
Bakanlık bir genelge ile, operalar, tiyatrolar ve senfonilerde tüm koltukların satılmasını istemiş. Ayrıca, haftalık konser broşürü, afiş ve yıllık programların basımını da Cumhurbaşkanlığı tasarruf tedbirleri kapsamında iptal etmiş.
H.HÜSEYİN DULUN
31 Ekim 2021, Antalya
* Basılı programda yer almayan eserler.
** https://www.sanattanyansimalar.com/antalya-da-muammer-sun-ile-cumhuriyet-kutlamasi/6323/