Tüm dünyada eski müziklerin dönem çalgılarıyla icra edilmesine yönelik çabalar ilgi görüyor. Eski müzik denilince de akla öncelikle barok dönem geliyor. 1600'lerde başlayıp Bach'ın ölümüne kadar kendi iç gelişimini sürdürerek devam eden bir dönem bu. Barok, Portekizce olarak düzgün olmayan inci anlamındaki “ barroco” sözcüğünden geliyor. Fransızların bir kuyumculuk terimi olarak öğrendiği bu sözcük, özellikle mimarlık ve müzikte bir döneme damgasını vurmuştur. Fransız düşünür Jean Jacques Rousseau barok müziği, “ armoninin açık seçik olmadığı, modülasyonlar ve uyumsuzlukla dolu, entonasyonları güç ve hareketi zor” diye tanımlamıştır. En belirgin özelliği “karşıtlıkların” güçlüce vurgulanması ve süslemelerle bezeli olmasıdır.
Türkiye'de barok icracılıkla genellikle kısıtlı bir müzisyen çevresi ilgilenmiştir. İstanbul'da klavsenci Leyla Pınar, İzmir'de viyola de gamba sanatçısı Bülent Oral bu alanda öne çıkan, gruplar kurup yaşatan isimler olmuştur. Senfoni orkestraları ise bazı konser haftalarını sadece yaylılarla sahneye çıkarak daha çok geç barok dönemin müziklerini dinleyiciye sunar, böylece o haftalarda üflemeli gruplarını da dinlendirirler.
Ankara'da Orkestra Akademik Başkent, şefi Orhun Orhon öncülüğünde bu sezonda iki önemli barok programla dinleyicisini bu kültür ve değişik çalgılarıyla tanıştırmayı amaçlıyor.
7 Aralık 2018 akşamı, Bağlıca Yerleşkesi'ndeki İhsan Doğramacı Konferans Salonu'na girildiğinde, sahne düzeni dinleyiciye değişik bir durum olduğu mesajını veriyordu. Nota sehpaları keman ve viyolacıların ayakta çalacağı şekilde yerleştirilmiş, klavsen arkilut'un(archilute) hemen yan arkasında konuçlandırılmıştı. Şef Orhun Orhon, dinleyiciye amaçları ve çalınacak eserlerle ilgili kısa bilgi verdi.
Arasız 50 dakikalık programın ilk üç eseri İtalyan barok döneminin en tanınmış bestecisi “Kızıl papaz” lakaplı Antonin Vivaldi'nin (1678-1741) Do Majör ve Sol Majör üç “Concerto Grosso”suydu.. Eserlerde, arkilut sanatçısı olarak, Başkent Konservatuvarı'nın klasik gitar hocası Cem Çeliksırt yer alıyordu. Elinde, ud, kanun ve lavta yapımcısı emekli albay Sadettin Sandı yapımı, kendine ait arkilut bulunuyordu. Klavsenin başında ise baroktan çağdaşa geniş bir yelpazede orkestralarla çalma deneyimi çok yüksek olan Elif Önal vardı. Yaylılar olarak dört birinci, dört ikinci keman ile ikişer viyola ve viyolonsel ile bir kontrbastan oluşan topluluk, alışık olmadıkları ayakta çalma düzeninde eserlerin altından kalkmayı bildi.
Programın ikinci bölümündeki eser, İtalyan barok dönem bestecisi Giovanni B. Pergolesi'nin (1710-1736) dinsel bir form olan Stabat Mater'iydi. Latince dinsel sözlerin şarkılaması soprano ile messosoprano ya da alto için yazılmış bu eseri daha önce defalarca seslendirmiş olan kardeşler Feryal Türkoğlu ile Ferda Yetişer, Ankara'da ilk kez söyleyecekti.
Ankara Devlet Operası'nın solist sanatçıları olan, deneyimli iki kardeş, kış mevsiminin yaygın virütik engellerine karşın, dikkatli ve temiz bir seslendirmeyi, Orhun Orhon'un özenli yönetimindeki orkestra eşliğinde ortaya koydular.
Tıp ve Mühendislik Fakültesi yeni binaları nedeniyle bir türlü tamamlanma sırasının gelmediği, kaba inşaatta bekleyen salonda olsaydı bu seslendirme, mutlaka çok daha iyi yansıyacaktı kulaklara... Gene de konferans salonu büyük ölçüde doluydu ve özellikle Çayyolu-Ümitköy bölgesinde oturan müziksever dostları dinleyiciler arasında gördük.
Başkent Üniversitesi 25. yılında ve 10. Kültür Haftası'nda değişik sanat etkinlikleri düzenliyor. Konser sonunda orkestra solist ve üyelerine de birer anı plaketini sunması için Kdnservatuvar Müdürü Ertuğrul Bayraktarkatal sahneye davet edildi. Dinleyicilerin alkışları gönüldendi.
Orkestra Akademik Başkent, 21 Aralık'ta da bu kez geç Barok dönemden, bu dönemi kapatan isim olan Johann Sebastian Bach'ın ( 1685-1750) Brandenburg Konçertolarından ikisi ile Orkestra Süiti'ni seslendirecek. 4. Brandenburg konçertosunda solist olarak kemanda Burcu Marlalı, flütçü Cem Önertürk ile öğrencisi Elif Özgür ile çembaloda gene Elif Önal yer alacak. Değişik kombinasyonlarla seslendirdilecek eserleri topluluklar, döneminde olduğu gibi şefsiz olarak seslendirecek. Hazırlıklar ise gene şef Orhun Orhun'un gözetiminde yapılacak.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
8 Aralık 2018