Sağlık teknolojilerinin gelişmesi, kişilerde sağlık bilincinin giderek artmasıyla, ölüm yaşı ortalaması yükseliyor. Doğuşta beklenen yaşam süresi milenyumda erkekler için ortalama 75, kadınlarda ise 80 yıl. Resmi istatistiklerdeki bu saptamaya bakarsak, 85 yaşına ulaşmak kutlanası bir durum.
Cumhuriyetimizin ilk konservatuvarı olan, 1980 sonrası Hacettepe Üniversitesi çatısı altında yüksek okul statüsünde etkinliğini sürdüren Ankara Devlet Konservatuvarı, besteciler, eğitimciler ve icracılarımıza vefa göstermek, onları anmak için düzenlediği toplantı ve konserlerle örnek bir kurum. Hacettepe Senfoni Orkestrası’nın genel müzik yönetmeni, şef Prof. Burak Tüzün bu vefa etkinliklerine “85. Yaş kutlama konserleri”ni de ekledi. İlkini duayen korno hocası Prof. Erol Gömürgen (d.1933) için, 2018 yılında daha konservatuvar Beytepe’ye taşınmadan M Salonu’nda düzenlemişti:
https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/sefik-kahramankaptan/nice-yaslara-erol-gomurgen/1838/
85. yaş kutlaması konserlerinin ikincisi 8 Nisan 2025 akşamı ADK konser salonunda bu kez yüksek sanatçılığı, unutulmaz hizmetleri ile müzik tarihimizin önemli isimleri arasında yer alan viyolacı, eğitimci, yeni kurumlar kurucusu Prof. Koral Çalgan (d. 1940) için düzenlendi.
Akışı, ilk kutlama kendisi için yapılan dostumuz Erol Gömürgen’le birlikte izledik. Şimdi 93 yaşında olan Gömürgen’in konservatuvara ve dostlarına olan bağlılığı çok yüksektir. Andığım bir kişi de, yaşasaydı tam 85 yaşında bulunacak olan, değerli uluslararası viyola solistimiz, gene ADK'nın mezunu Ruşen Güneş (1940-2020) oldu.
Şef Tüzün, ilkinde olduğu gibi, konservatuvarlı eski flütçü-şimdiki oyuncu Boğaçhan Sözmen’le işbirliği yapmıştı. Çalgan’ın yaşam ve hizmet basamaklarını dikkate alarak repertuar ve solistleri belirlemişler. Boğaçhan Sözmen önüne aldığı satırbaşlarından irticalen yaptığı akıcı ve esprili sunumuyla, kutlamanın müzik dışında da ilgiyle izlenmesini sağladı. Boğaçhan’ın bu niteliğini görünce rahmetli Ayhan Ahıskal’ı (1932-2015) anıyorum her seferinde. O da iyi bir kornocuyken, opera sahnelerindeki oyuncuğu ve gereğinde iyi tuluatçılığı ile tanıyor ve anıyoruz.
https://www.sanattanyansimalar.com/buyuk-sanatci-ayhan-ahiskali-yitirdik/1497/
Tüzün ve Sözmen, önce konuşmalar - ardından konser yerine, örgü sistemiyle gayet akıcı bir düzen getirmişlerdi. Her sunumdan sonra bir seslendirme yapılıyor, bunların seçiminde de öz-biçim ilişkisinin dikkate alındığı gözleniyordu.
Konuşmacılar, aynı zamanda Prof. Koral Çalgan'ın öğrencileri de olan ADK adına Prof. Bige Bediz Kınıklı, CSO adına Müdür ve flüt sanatçısı Sibel Ayhan Bayer, Anadolu Üniversitesi DK adına, rektörün ricasıyla Prof. Burak Tüzün, Bursa Uludağ Üniversitesi DK Müdürü ve Koral Çalgan'ın oğlu Prof. Görkem Çalgan’dı. Konuşmalarda, Koral Çalgan’ın ilgili kurumlara katkıları, kurduğu iki konservatuvar yanında çalışkanlığı, klasik görgü kurallarına dikkati, yazarlığı, öğrencilerine olan sevgisi de vurgulandı. Çalgan, hem Eskişehir Anadolu Üniversitesi , hem Bursa Uludağ Üniversitesi konservatuvarlarının kurucusuydu. Eskişehir’de konser salonuna adının verilmesi boşuna değildi: https://www.sanattanyansimalar.com/koral-calgan-adi-konser-salonunda-yasiyor/4778/
Prof. Burak Tüzün de, ADK keman bölümünü bitirdikten sonra yeni kurulan Eskişehir’deki konservatuvarda görev almış, bir hafta bürokratik bir sorun yüzünden Çalgan Eskişehir’e gelemeyince onun görevlendirmesiyle konservatuvar orkestrasını çalıştırmıştı. "Ben bu mesleğe (şeflik) Anadolu Üniversitesi’nde Koral hocamızın asistanı olarak başladım. Bu nedenle benim için bu konser çok anlamlı” diyordu.
Konserin açılış parçası, Çalgan’ın kurduğu lise orkestrasının 1986’daki ilk konserinde çaldırdığı Mozart’ın Saraydan Kız Kaçırma Operası uvertürüydü. O gün İkinci keman grubunda yer alan öğrencilerden biri de Burak Tüzün’dü.
Ardından orkestra ilk konserin solistlerinden günümüzün profesörlerinden kemancı Ebru Karaağaç’a Camille Saint-Saens'in "Havanaise" başlıklı keman ve orkestra için yapıtında eşlik etti.
CSO viyola sanatçısı Murat Cangal ise bir Türkiye’de ilk seslendirmeye imza atarak Herbert Howells'in 15 No’lu "Elegy" başlıklı yapıtını orkestra eşliğinde icra etti.
Anadolu Üniversitesi DK’ndan viyolonsel sanatçıları Aslı Beller ve Nur Ayday, Antonio Vivaldi'nin "İki Viyolonsel Konçertosu" ile Dimitri Şostakoviç'in orkestrasyonunu Yusuf Gençay'ın yaptığı 87 numaralı “Prelüd"ünü çaldılar.
Boğaçhan Sözmen de sahnenin sunucu köşesinden, solist bölümüne gelerek bu konseri boş geçmedi. Turgay Erdener'in düzenlemelerini yaptığı "Sabahın Seherinde" ve "Aman Avcı" başlıklı şarkıları söyledi.
Son yapıt olarak Béla Bartók’un (1881-1945) 1 No’lu Piyano Konçertosu’nun birinci bölümü seçilmişti. Solist, Gazili ressam-eğitimci İhsan Çakıcı’nın kızı olan, halen Uludağ Üniversitesi’nde profesör ünvanıyla eğitimcilik yapan Aylin Çakıcı Uzar’dı.
Piyanonun ortaya çekilmesi için hazırlık yapılırken, vurmalı çalgıların da sahnenin ön tarafında konuşlandırıldığını gördük. Timpaniler viyolonsellerin önüne, piyanonun arkasına, trampet ve benzeri çalgılar da keman grubunun arkasına taşındı. Böylece hem seslendirmeye görsellik katılırken, hem de ses dengelerinin iyi sağlanması ve dinleyiciye daha bütüncül ulaşması sağlandı.
Çalgan’ın emeğinin geçtiği her kurum adına kendisine plaketler sunuldu. Plaketleri takdim edenler, aynı zamanda etkinliğin konuşmacılarıydı. Eskişehir’in plaketini de, HSO’nun müzik yönetmeni Burak Tüzün görevli olarak sunmuş oldu.
Bu anlamlı, güzel tören-konsere Konservatuvar Müdür Vekili Metin Munzur’un o gün okulda olduğu halde katılmaması, yönetimi müdür yardımcısı Cenk Güray’ın temsil etmesi de dikkatimi çekti.
Önümüzdeki sezon 85. Yaş konseri, töreni yapılacak biri var mı diye soruşturduğumda, yaş dönemi atlamış olsa da çok sayıda iyi viyolonselci yetiştirmiş olan Prof. Doğan Cangal’ın 2025-26 sezon programında yer alabileceğini öğrendim.
Başta Koral Çalgan olmak üzere, günümüz orkestralarındaki çok sayıda müzisyeni yetiştiren, onları eğiten, eğitildikleri yeni kurumları açan ve katkıda bulunan tüm emek sahiplerine ve onları unutmayanlara sonsuz teşekkürler.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
9 Nisan 2025, Ankara
Fotoğraflar. Ş. Kahramankaptan
Editörün notu: Bu etkinliği basından sadece AA Kültür Sanat Servisi izledi ve Çalgan'la bir kısa röportaj da yaptı.
