Temelde bir kültür devrimi olma niteliği, önderi Mustafa Kemal Atatürk tarafından da vurgulanan Türk Devrimiyle, yazınımız ilk kez büyük bir olanağa kavuşmuş, Türkçe, hak ettiği değerde işlenmeye başlanmış, sonucunda da akımlar, usta işi yapıtlar yaratılmıştır.
Devrimin yetkin ozanlarından ve düşünürlerinden Ceyhun Atuf Kansu’nun dergi sayfalarında kalmış öyküleri de tutkunu olduğu Türkçenin görkemli ürünlerindendir. Bu öykülerde insan, çocuk, doğa, yurt sevgisi bambaşka çağrışımlara götürür okuru.
Amerika-batı özentili sözde okumuş “bilgisiz”in, kişiliksizin çirkinliği (Amerika Dönüşü), yaşlı ve hasta, neredeyse belleksiz mahkûmun acısı (Baba), berbere götürülen çocuğun iç yolculuğu (Berberde), apayrı, özgün şiirsel bir masal (Bir Masal Denemesi), yeni evli ablasını ziyarete giden çocuğun duygu yoğunluğu ve karmaşası (Çanta), fabrika emektarlarının sıradan yaşamları (Ekmek ve Şarap), bir fayton sürücüsün dingin tanıklıkları (Fayton), Bağımsızlık Savaşı yıllarında Haymana köylüleri (Haymana’da), gençlerin resim, sanat ve diğer konular üzerine söyleşmeleri (Kadir’in Şapkası ve Urbası), çocuğun kaplumbağaya uyguladığı şiddet, kıyım (Kaplumbağanın Ölümü), düş dünyasındaki çocuğun, karşılık bulan ilgiyle yaşadığı mutluluk (Kızılderili Olmak İstiyor), destansı bir anlatı (Kocakarı Peru), çocuk hekimiyle, koğuşundaki çocukların duygu dolu ilişkileri (Koğuşum), yurtdışındaki bir tıp öğrencisinin odağında sıradışı bir tarihsel anlatı (Kraliçe ve Çocuk), yurtseverlik üzerine bir yoğun metin (Kutlu Ağaç), Velasquez’in tablolarından yola çıkarak çocuklar üzerine içtenlikli metin (Küçük Binici), bir çırağın acılı yaşamından kesitler (Küçük Bir Aşçı Çırağı), eşrafıyla, memuruyla, sahtelikleriyle bir taşra lokantası (Lokanta), bir ozanın köy dünyası içinde saflık, duruluk, yalınlık özlemi (Şairin Rüyası), sevda, dolaylı da olsa cinsellik, tren, istasyonlar… (Ağapınar Köprüsü, Anlaşma), gerilimle, tutarsızlıkla, sabırsızlıkla sorunlu aile yaşamı (Akşam Yemeğinden Sonra), … izlekli öyküler “Baba, Yağmur Bitti” adıyla ilk kez kitaplaştırıldı, yayımlandı (Ceyhun Atuf Kansu, “Baba, Yağmur Bitti”, Telgrafhane Yayınları, 2019). Bugüne değin özellikle güçlü ozanlığı ile tanınan Ceyhun Atuf Kansu’nun öyküleri de Türkçenin görkemini yansıtır düzeyde.
Türk yazını için önemli bir kazanım olan “Baba, Yağmur Bitti” de Ceyhun Atuf Kansu’nun doğumunun 100. yıldönümü etkinlikleri kapsamında yayımlandı. Yapıtta yer alan öyküler Ceyhun Atuf Kansu’nun özverili, deyim yerindeyse halka, çocuklara, ulusa adanmış kişiliğinden izler, yoğun etkiler var.
Öyküleri üzerinden de bir kez daha anlıyoruz ki Atatürk Devriminin özünden saptırılmasına, devrim karşıtı sınıfların saldırılarına açık duruma getirilmesine eleştirisini yaşamının başat kaygısı saymış bir eşsiz aydındır, usta yazardır, düşünürdür Ceyhun Atuf Kansu.
Günay Güner
3 Aralık 2019, Ankara