Şu pandemi günlerinde bile rahat yok insana! Hani biraz bilgisayarı geç açayım, telefonu geç sessizden çıkarayım dediniz mi, bir yığın gelişmeden geç haberdar olabiliyorsunuz. 7 Mayıs 2020 günü başıma geldiği gibi! Dükkânı biraz geç açtım, ki telefonda mesajlar yığılmış, bilgisayara bir yığın ileti gelmiş. Pek çok kişi, Antalya Devlet Opera ve Balesi Orkestrası'nın 14 Mayıs 2020 günü Denizli'nin Hierapolis'inde (Pamukkale) bir bant kaydı yapacağı ve bunun da Bayramda televizyonlarda yayınlanacağı haberini iletmiş. Kimi ses kayıtları yollamış, kimi de Birgün Gazetesi'nde yer alan konuya ilişkin verilen soru önergesi haberinin linkini yollamış. Duruma bakınca, doğal olarak sıvadık kolları...
Önce, konuyla ilgili Antalya Opera Orkestrası üyelerine gönderilen ve bir başka kanaldan bana da iletilen üç adet sesli whatsap mesajını dinledik. Ardından Antalya Milletvekili Aydın Özer tarafından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un cevaplandırılması istemiyle verilen soru önergesi haberini okuduk. Sonra da üst düzey bir ilgiliyi arayıp “Nedir bu haberler?” diye sorduk.
ÖNERGEDEKİ İDDİALAR:
Önce Birgün Gazetesi'nin haberinde yer alan soru önergesinden başlayalım.
Habere göre, soru önergesindeki “iddialar” şöyle:
♦ Herhangi bir provanın olmayacağı konserin televizyon çekimleri yapılarak bayramın ilk günü bir TV kanalında yayınlanacaktır.
♦ Müzisyen, ses sanatçısı ve teknik ekipten oluşan yaklaşık 80 kişilik topluluk 7-8 otobüsle “sosyal mesafe kuralları gözetilerek” ve pandemi tedbirleri kapsamında “maske, dezenfektan ve ateş ölçer” ile Pamukkale’ye götürülecektir.
♦ Zeki Müren şarkılarından oluşacak konserde kendisi de önemli bir ses sanatçısı olan Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Murat Karahan solist olarak bulunacaktır.
♦ Konser sırasında sanatçıların müzikleri icra ederken birbirlerinden en az 1 metre mesafede oturmaları mümkün olmayacağı için riskli bir durum oluşacaktır.
♦ Sosyal mesafe kurallarına uyulamayacağı itirazlarına “Maskelerinizi takar çalarsınız” yanıtı alındığı söylenmektedir.
♦ Pandemi nedeniyle turneye gitmek istemeyenler maaş kesintisi ve sözleşme yenilenmemesi tehdidine maruz bırakılmıştır.
♦ Ayrıca sosyal medyada konsere ilişkin negatif paylaşımlarda bulunulması halinde de soruşturma ile karşı karşıya kalınacağı ifade edilmiştir.
VE SORULAR:
Antalya Milletvekili Özer’in yönelttiği sorular da Birgün'ün haberinde şöyle aktarılıyor:
1. Cumhurbaşkanlığı tarafından, pandemi sürecinde olunmasına karşın, sanatçıların hayatını riske atmayı göze alarak böyle bir konser görevlendirmesi yapıldığı doğru mudur? Yapıldıysa bunun nedeni nedir? Sanatçıların hayatı neden riske edilmiştir?
2. Antalya Opera ve Balesi’nin konser için Pamukkale’ye gideceği doğru mudur? Bu konserin planlaması kim tarafından yapılmıştır?
3. Bayramda televizyondan yayınlanacak olan ve Antalya topluluğu tarafından verilmesi planlanan bir konserin çekimleri için neden Antalya tercih edilmemiştir? Neden 304 kilometre uzaklıktaki Pamukkale seçilmiştir?
4. Söz konusu konser, koronavirüs nedeniyle sıkıntılı günler geçiren halkın psikolojisini olumlamak için bir bayram hediyesi olarak sunulmak istendiyse bile, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın arşivinde başka bir konser görüntüsü yok mudur?
5. Söz konusu konser için öncelikle İzmir Opera ve Balesi’yle görüşüldüğü sonrasında ise genç bir kadrosu olduğu bilinen Antalya topluluğunun görevlendirildiği doğru mudur? Neden Antalya topluluğu seçilmiştir?
6. Pamukkale’ye gitmek istemeyenlerin maaştan kesinti ve sözleşme yenilememeyle tehdit edildiği, konserle ilgili sosyal medyada negatif paylaşım yapılması halinde ise soruşturma açılacağının ifade edildiği doğru mudur?
7. Sanatçılara “Maskelerinizi takar çalarsınız” denildiği doğru mudur? Bu yeterli bir pandemi tedbiri midir? Nefesli çalgıları çalan sanatçılar için ne düşünülmektedir?
8. 80 kişinin aralarına en az 1 metrelik sosyal mesafeyi koymaları mümkün olmazsa, sanatçılar için bir risk söz konusu değil midir?
9. Bilim Kurulu pandemi tedbirleri arasında sosyal mesafenin altını özellikle çizmesine karşın bir konser için sanatçıların hayatı neden riske atılmaktadır?
10. Bu konser programı sürecinde birine virüs bulaşırsa bundan kim sorumlu olacaktır?
.jpg)
11. Görevlendirme ile Pamukkale konserine çıkacak olan Antalya Opera ve Balesi topluluğu gibi, solist olarak çıkacak sanatçı ve aynı zamanda Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü olan Murat Karahan’a da mı görevlendirme yapılmıştır?
OPERADAN ALDIĞIM CEVAP VE BİLGİLER
Günümüzde, bu tür soru önergelerine aylar geçtikten sonra cevap verildiği ya da hiç verilmediği herkesin malûmu. Bu nedenle en azından iddiaların neye dayandığı, doğru olup olmadığını tahkik etmek için Opera'dan bir yetkiliyle görüştüm. Onların görüş ve cevaplarını da aşağıda özetliyorum:
Herhangi bir resmî görevlendirme henüz sözkonusu değildir. Bu bir projedir. Cumhurbaşkanlığı ile fikir teatileri sırasında, Cumhurbaşkanlığı'nın düzenlediği sürpriz konserler çerçevesinde fikir alışverişi yapılırken ortaya çıkmıştır. Operanın böyle bir projede yer almaktan mutlu olacağı belirtilmiştir. Hiçbir dayatma sözkonusu değildir.
Artık normalleşme sürecine girilmiştir. AVM'ler, berberler belli kurallar dahilinde açılmaktadır. Normale dönüşmeye başlıyoruz. Biz de her türlü tedbiri alarak, alanımızda normalleşmenin nasıl olacağını, bu projede yapılacak çekimlerle örneklendirmeye çalışıyoruz.
Antalya Opera Orkestrası gönüllülük esasına göre projede yer almaktadır. İzmir Opera Orkestrası'nda bazı üyelerin gönüllü olmaması üzerine, daha genç olan Antalya Orkestrası düşünülmüştür.
Orkestradan 60 yaş altında, kronik rahatsızlığı raporla belgeli olmayan, gönüllük esasına göre yer almayı kabul etmiş 46 müzisyenimiz , her otobüste 8-9 kişi olmak üzere, her türlü dezenfekte işlemi yapılarak, çok sayıda maske kendilerine dağıtılarak operadan, çekimin yapılacağı 220 kilometre mesafedeki alana götürülecek, çekimin ardından tekrar otobüslere alınarak geriye Antalya'ya getirileceklerdir.
Bu çekime katılacak orkestra üyelerimize, 14 Mayıs tarihinden üç-dört gün önce Covid-19 testi yapılacaktır. Test sonucu çekimden önce alınmış olacak, testi pozitif çıkan olursa, projeye dahil edilmeyecektir. Dolayisiyle diğer müzisyenlerle bir teması sözkonusu olmayacaktır.
Orkestra 1 dönümün (1000 metrekare) üzerinde bir alanda, aralarında en az 1.5 metre mesafe bulunmak kaydıyla yerleştirilecek, rahle yerleşimi yapılmayacak, her müzisyenin önünde ayrı kendine ait nota sehpası bulunacaktır. Müzisyenlerin birbirlerini duyması kurulacak ses tertibatı ile sağlanacaktır. Alanda çekimleri izlemek üzere hiç kimse bulunmayacaktır.
Programın Zeki Müren Şarkıları'ndan oluşacağı iddiası yanlıştır. Bu bir Türk Sanat Müziği konseri olacak, Murat Karahan ve orkestra tarafından Münir Nureddin Selçuk, Hacı Arif Bey, Tatyos Ağa, Itrî gibi büyük bestekârlarımızın eserleri seslendirilecektir. Programda belki birkaç tane de Zeki Müren şarkısı yer alabilir. Pamukkale'deki çekimlerle yapılacak bu yayın, Türkiye'nin dış tanıtımına da önemli katkıda bulunacaktır.
Yeni normale geçiş döneminde sanat kurumlarının nasıl davranacağına ilişkin, alınacak güvenlik tedbirleri ve uygulaması bakımından örnek bir proje olacaktır. Konserin kaydının yanı sıra, tüm seyahat, tedbirlerin alınışı, çekimlerin yapılışı ile ilgili sürecin de çekimlerinin bir belgesel biçiminde yapılması düşünülmektedir.
Berlin Filarmoni Orkestrası, benzeri bir çekimi kendi kapalı salonunda 20 müzisyen ve bir soprano solistle yaparak yayımlamıştır. Normale dönüş sürecindeki Almanya'da kapalı alanda yapılanı biz geniş tedbirlerle açık alanda yapmayı planlıyoruz.
Henüz resmi bir görevlendirme yapılmamıştır. Ancak mevcut genelgelere göre, Opera yönetiminin resmi görevlendirme yapma yetkisi bulunmaktadır.
DURUMUN ANALİZİ:
Objektif olarak, elimdeki önerge ile Opera ilgilisinden aldığım bilgileri yukarda paylaştım. Çeşitli kaynaklardan edindiğim bilgiye göre, bu kayıt için İzmir Opera orkestrasından sonra Antalya Devlet Senfoni Orkestrası'na da teklif götürülmüş, "Resmi yazı ile bildirilirse memnuniyetle yaparız" cevabı alınmış, ardından DOB'un kendine ait Antalya DOB Orkestrasında karar kılınmıştır. Bu kupon proje kaydında orkestrayı da AntalyaDSO'nun şefi Oğuzhan Kavruk'un yönetmesi sözkonusudur.
Elime ulaşan üç ses kaydında orkestra üyelerine neler söylendiğini ise aktarmıyorum çünkü bu “kulaktan kulağa telefon oyunu” gibi... Ankara'dan biri silsile-i meratip içerisinde Antalya'da birini aramış, o da üyeleri araması için bir başkasını görevlendirmiştir. Bu arada sözler yorumlanmış, etkisi iyi olsun diye güçlendirilmiş olabilir!
Çıkardığım sonuç şudur:
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, 23 Nisan 2020'de bir “Cumhurbşkanlığı Sürpriz Yayını” olarak “7 Tepenin Şehrinden 7 Kıtaya” başlıklı bir video hazırlatmış, saat 19.00'da başta TRT kanalları olmak üzere pek çok kanalda eş zamanlı olarak yayımlanmış, aynı saatte İletişim Başkanlığı You Tube kanalına da yüklenerek tüm dünyanın izlemesine açılmıştı.
Tahminim, benzeri bir sürprizin Ramazan (Şeker) Bayramı'nda da yapılması planlandı, bu sürpriz konusu gündeme gelince de Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Murat Karahan böyle bir konser kaydının gerçekleştirilmesine tâlip olarak organizasyonun hazırlıklarına başladı. Bu hazırlıklar dışarı sızınca da, bir soru önergesi ve bunun basında yayımlanmasıyla konu kamuya açılmış oldu.
Sanırım, eğer tahminim doğru ise, bu proje gerçekleştirilme yoluna girerse, çekimleri gene Cumhurbaşkanlığı, öncekinde olduğu gibi kendi kiraladığı ya da tuttuğu özel bir firmaya yaptıracaktır. Opera, sadece seçilen mahaldeki icrayı yapacaktır.
Önerim, eğer tahminlerim doğru ise ve bu proje gerçekleşirse, elde edilecek kaydın internette İletişim Başkanlığı'nın You Tube kanalına yüklenmesi ve TV'lerde yayımlanması saatinin özenle seçilmesi, Cumhurbaşkanı'nın TV'de yapacağı bir konuşmayla aynı dakikalara mücavir olarak planlanmaması ve böylece ortaya çıkacak bazı “teknik arıza”ların önüne geçilebilmesidir.
Herkes, Bilim Kurulu üyelerinin görüşlerini, Sayın Cumhurbaşkanının ve Sağlık Bakanı'nın yaptığı açıklamaları izliyor. Dolayisiyle, olabildiğince objektif olarak sizlere sunduğum bu tablo ve tahminlerimi içeren yazıyı herkes, kendi bilgi ve görüşleri doğrultusunda yorumlayabilir.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
7 Mayıs 2020, Ankara
