Tarih ve tarihî aslında çok derin kavramlar ama günümüzde pek çok kavram gibi, tahrif ediliyor, sahte bilgilerle donatılmaya, pek çok yalan tarih diye yutturulmaya çalışılıyor. Bir bakıyorsunuz ömründe ilk defa lokanta açan adam, tabelasına “tarihî” nitelendirmesini yapıştırıvermiş!
Bu girizgâh, gerçek anlamda “tarihî” nitelendirmesini hak eden bir müzik albümü elime ulaştığında aklıma geliverdi. Çünkü ortalıkta o denli çok, “mış-miş gibi” yapılan iş var ki,... Yakın siyasal ve müzik tarihimize önemli bir katkı sağlayacak, CSO'da ve İDSO'da iz bırakan önemli arpistimiz Sevin Berk'in (1941-2006) canlı kayıtlarını içeren CD gibi, özenle hazırlanmış, doğru bilgileri içeren albüm, gerçekten “tarihî” ve bu gerçek mutlaka yıllar sonra müzik arşivini tarayanlar tarafından çok daha iyi anlaşılacak.
Böylece belki de son söylenecek sözü başta söyledikten sonra gelelim albümün içeriğine:
İnönü Vakfı ve Lila Müzik işbirliğiyle, TRT arşiv kayıtlarından çıkarılarak hazırlanan albümde orkestra eşlikli üç, solo olarak da iki eser yer alıyor:
İlhan Usmanbaş: Arp ve Yaylı Çalgılar için Konser Aryası
Andre Jovilet: Arp ve Oda Orkestrası için Konçerto
Reinhold Gliere: Op 74. Mi bemol Majör Arp Konçertosu
Gabriel Pierne: Impromtu-Caprice
Albert Zabel: Op. 26, Margarita'nın Çıkrığı
İlhan Usmanbaş'ın Arp ve Yaylı Çalgılar için Konser Aryası'nın ilk kez bir albümde yer alması ve sayısal platformlarda dinlenebilecek olması önemli. İnönü Vakfı tarafından İlhan Usmanbaş’a (d. 1921) ısmarlanmış ve Sevin Berk’e adanmıştı. Konser Aryası, Berk’in solistliğinde, Gürer Aykal’ın yönettiği TRT Ankara Oda Orkestrası tarafından seslendirilmişti. (Ankara Radyosu Oda Orkestrası olarak bilinen bu orkestrayı sonraki yıllarda TRT finanse etmekten vazgeçince adı Ankara Oda Orkestrası'na dönüşmüştü).
İlk kez arp için bir yapıt hazırlayacak olan Usmanbaş, bu “gizemli” bulduğu çalgının özellikleri ile kafasında oluşanların bağdaşıp bağdaşmayacağı konusunda Sevin Berk'le çalışmış, tavsiyelerini almıştı. Hep “öncü” olarak nitelendirilebilecek, yenilikçi işlere imza atmış olan Usmanbaş'ın yapıtının kaydını Sevin Berk, Gürer Aykal yönetimindeki TRT Oda Orkestrası eşliğinde bizzat Usmanbaş'ın da bulunduğu seansta canlı olarak 22 Ocak 1985'de yapmış.
Sağlam bir ritmik yapı ile raslamsal bir özgür yapının bir arada kullanıldığı, arp sanki bir şancı gibi arya söylerken, yaylıların bu arya etrafında kendi içinde uyumlu dokular oluşturduğu yapıt, dünya standartlarında... Birkaç kez üst üste zevkle dinledim ve tüm genç bestecilerimize de, yeni müzikle uğraşanlara da dinlemelerini öneriyorum.
İsmet İnönü arpist Sevin Berk ile
İnönü Vakfı, siparişin Lozan Antlaşması'nın 77. yılı nedeniyle verildiğini belirtiyor. Yapıtın yazılış tarihi ise 1983. Sevin Berk'in öğrencisi İpek Mine Sonakın'a göre ise, sipariş İsmet İnönü'nün 100. doğum yılı nedeniyle 1983'te verilmiş. Hangisi doğru olursa olsun, yapıt 1983'te yazılıp 1985'te seslendirilmiş ve İnönü'nün anısına yazılmış.
Albümdeki ikinci eser Andre Jolivét'in Arp ve Oda Orkestrası için Konçerto'su , 1973’te CSO'da seslendirilirken, ben de salonda dinleyiciler arasındaydım. Şef Jean Perison'du, eserin sonunda salonda bulunan besteciyi de sahneye davet etmişti. Sevin Berk, besteci ve orkestra büyük alkış almıştı. Arp için müzik dağarında yeri olan, arpistlerin üzerine eğildiği ve orkestralara birlikte çalma önerisi götürdüğü bu yapıtın bestecisi, Ankara seslendirmesinden bir yıl sonra 69 yaşında ölmüştü.
Reinhold Gliére’in Arp Konçertosu’nu da Sevin Berk, eşi Mükerrem Berk'in kurucu müdürlük görevine getirildiği İstanbul DSO ile, Mircea Basarab şefliğinde 1976'da kaydetmiş. Arp dağarında hayli popüler olan, genç Türk arpistlerin de çaldığı bu konçertoyu son olarak geçtiğimiz Nisan ayında CSO eşliğinde Anneleen Lenaerts'den dinlemiştik.
Albüm, solo maharetlerin gösterilebildiği, Fransız besteci Gabriel Pierne ile Alman besteci-arpist Albert Zabel'in iki solo arp eseriyle tamamlanıyor. ADK'da iki yabancı arp hocası Giola Parenti ve Mila Aguzzi'yle yetişip, bu alanda en derin izi bırakan Sevin Berk'in albümü, 80 sayfalık, çoğu Ozan Sağdıç 'a ait fotoğraflarla destekli, özenle hazırlanmış ayrı bir kitapçıkla birlikte sunuluyor. İnönü Vakfı Başkanı Özden İnönü Toker’in giriş yazısının yer aldığı kitapçıkta, Sevin Berk’in öğrencisi arpist İpek Mine Sonakın’ın 2008 yılında derlemiş olduğu İlhan Usmanbaş, Ayla Erduran, Suna Kan, Gürer Aykal, Ruşen Güneş, Koral Çalgan, Gülşen Tatu, Marielle Nordman'ın duygu ve düşünceleri , Gülay Uğurata'nın gazetede yayımlanmış yazısı, Ahmet Makal'ın “İsmet İnönü ve Müzik” yazıları yer alıyor.
“Sevin Berk” başlıklı albüme dijital olarak Apple Music ve Spotify’dan ulaşılabiliyor, fiziksel olarak internetteki Opus 3a sitesinden sipariş verilebiliyor.
Danışma Kurulu üyesi olarak, İnönü Vakfı'na ilk önerinin gelişinden itibaren haberdar olduğum ve tamamlanmasını beklediğim yaklaşık iki yıllık yapım sürecinin bu nitelikli albümle noktalanmış olması dolayisiyle, emeği geçenlerin tümünü kutluyorum.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
3 Aralık 2022, Ankara