Seçimden sonraya ertelenmiş konulardan biri de, oluşacak yeni iktidara göre devlet sanat kurumlarının geleceği ve sanat alanında atılması muhtemel yeni adımlardı. Şimdi, yeni hükümetin hızla oluşturulup programını açıklayacağı ve TBMM’den güvenoyu alacağı bir ortam var. Ülkenin seçime kadar yaşadığı süreçte, CHP dışında kimse vahim gelişmeler nedeniyle, hep geri planda tutulmaya mahkûm olan sanat alanıyla ilgili ne vaadde bulundu, ne de konu tartışma masalarına taşındı.
Peki, sonuçlar resmen açıklandıktan sonra hükümeti hızla kurması beklenen Davutoğlu başbakanlığındaki AK Parti, sanat alanında ne yapacak? Pek kimsenin okumadığı ama yazılı bir belge olarak kayda geçmiş “Seçim beyannamesi”nde neler vaad ediyor?
Önce temel yaklaşımı nedir, bir bakalım:
“Türkiye Cumhuriyeti; Osmanlı, Selçuklu ve daha öncesine giden çok köklü ve kadim bir medeniyetin son halkasıdır. AK Parti olarak medeniyet, kültür ve sanat değerlerimizi muhafaza eden, yeniden üreten ve gelecek nesillere kaliteli bir biçimde aktaran, kültürel farklılıkları zenginlik olarak gören, herkesin kültür ve sanat faaliyetlerine katkıda bulunduğu ve erişebildiği, estetik duygusu güçlü ve kültürlü bir toplum için çaba gösteriyoruz. Bize göre kültür birikmeli, kemale ermeli, eşitlenmeli, çoğalmalı ve zenginlikle buluşarak yaygınlaşmalıdır.”
Esas merak konusu olan, Devlet Opera ve Balesi, Devlet Orkestraları ve Devlet Tiyatroları’yla ilgili yeni düzenlemelerin yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa hangi yönde olacağı. Ak Parti seçim bildirgesini incelediğimizde, değişik sayfalarda yer alan bu konuda ipucu verecek şu cümleleri dikkate alabiliriz:
“Önümüzdeki dönemde kültür ve sanat alanının, idari örgütlenmesini yeniden ele alacağız.
Genel bütçeden kültür ve sanata ayrılan payı artıracağız.
Kültürün esas olarak sivil toplum inisiyatifinden beslendiğinin ve yeniden üretildiğinin bilincinde olarak, sivil toplumun kültür ve sanat faaliyetlerine aktif olarak katılabileceği mekanizmaları artıracağız...
Kültürel etkinliklerimizin miktar ve kalitesini artıracağız.
Tiyatro, sinema, opera, bale ve müzik alanlarında yerli üretimi evrensel standartlarda teşvik etmeyi sürdüreceğiz.
Bir yandan bu alanlara canlılık kazandırmak için kurumsal düzenlemeler yaparken, diğer yandan da destek ve teşviklerle sivil katkıyı artıracağız.
Yerel yönetimlerimizin kültür sanat alanındaki hareket kabiliyetlerini geliştirecek ve mevcut kültür merkezlerinin yerel yönetimlere devredilmesini sağlayacağız.
Belediye, STK ve özel girişimcilerin kurduğu tiyatroların artırılmasını destekleyeceğiz.”
Buradaki vaadlerin çoğu yuvarlak, oran-miktar belirtilmeyen türden. Merak edilenlere yönelik somut cevaplar içermiyor.
Örneğin 7 Haziran sürecinde üst düzey yetkililer tarafından orkestra yöneticilerine “Unutun, o artık yok” denilen TÜSAK Tasarı Taslağı yeniden çekmeceden çıkartılıp gündeme getirilecek mi? Yoksa yaşananlardan ders çıkarılarak devlet sanat kurumları yasalarında gerçekçi değişikliklerle bir reform hareketine girişmek mümkün olabilecek mi?
Beyannamedeki “idarî örgütlenme”den ve “kurumsal düzenlemeler”den kasıt nedir?
Opera, bale ve müzik alanında, “yerli üretimin evrensel standartlarda teşvik”ten ne anlamak gerekir?
Kültür merkezleri yerel yönetimlere devredilecekse, çürümeye terkedilmiş İstanbul AKM de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne mi devredilecektir?
Bu ve benzeri soruların yanıtlarını hükümet programında bulmak mümkün olabilecek mi? Sanmıyorum. Çünkü bugüne kadarki AK Parti hükümet programlarında bu başlık, tıpkı beyannamedeki gibi yuvarlak ifadelerle yer aldı, gerisi bakanlık ve bürokratlarının “icraat”ına bırakıldı.
Ama beyanname bir takım ipuçlarını taşıyor. Yeni düzenlemeler kapıdadır ve “teşvik” yani “özendirme” kavramını Ak Parti’nin daha çok “piyasacı” bir anlayışla ele aldığını biliyoruz.
Önemli olan “yeni düzenlemeler”in kaldırmaya, yok etmeye değil, devletin sanat kurumlarını ve varlıklarını yaşatmaya, verimli çalışmaya yönelik olabilmesidir.
Şimdi Kültür Bakanı’nın kim olacağını ve hükümet programını merakla bekliyoruz.
Not: Ak Parti Seçim bildirgesinin tam metnini sitemizdeki şu linkte görebilirsiniz:
http://www.sanattanyansimalar.com/ne-dusunuyorlar-ne-vaad-ediyorlar/1578/