Proje yapmak yetmez, önemli olan o projeyi yaşama geçirmektir. ABD'de yaşayan çalışkan piyanistimiz Zeynep Üçbaşaran'ın “The 3-piano Project” başlıklı ve Ahmet Adnan Saygun'un “Op.73, Poem”inin dünya prömiyer kaydını da içeren CD albümü buna güzel bir örnektir.
Nicedir elimde olan ama pandemi ortamında bir türlü yazma fırsatını bulamadığım bu CD hakkındaki yazımı “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” nedeniyle hızla kaleme alıp, gerçek bir müzik emekçisi saydığım Zeynep Üçbaşaran'a ve diğer kadın müzik emekçilerine adamaya karar verdim. “Gerçek müzik emekçisi” diye nitelendirmemin nedeni, her fırsatta kendi reklamını yapmaya çalışmak yerine, araştırması, işbirlikleri geliştirmesi, bunların sonucunu hem konserler, hem de albümlerle toplumla paylaşmasıdır.
Üçbaşaran'ın Saygun'un poemini keşfetmesi, 2008'de uluslararası yaygın etiket Naxos için Saygun albümü hazırlık çalışmalarına dayanır. Saygun’un notalarını basan yayınevi Peermusic’in kataloğunda Saygun’un orijinal üç piyano için bestelemiş olduğu Poem, Op.73 adlı eseri dikkatini çekti. Eserin Türkiye’de daha önce seslendirilmiş olup olmadığını araştırınca herhangi bir bilgiye ulaşamadı. Seslendirilmemiş eserin CD kaydı da yapılmış olamazdı. İşte, “The 3-piano Project” fikri böylece doğuyordu.
Peki diğer iki piyanist kimler olacaktı? Okuldaşlıkların ve dostlukların önemi burada ortaya çıkıyordu. Üçbaşaran, Budapeşte'de Franz Liszt Müzik Akademisi’nde öğrencilik yılların tanıdığı İspanyol piyanist Miguel Ortega Chavaldas ve Brezilyalı piyanist Sergio Gallo ile bu eseri kaydetmeye karar verdi. Eseri hemen Peer Music'ten istedi, iki ay sonra postadan zarf çıktığında içinde güzel bir sürpriz yer alıyordu: Nota Saygun’un el yazımından çoğaltılmıştı!
Tahmin edileceği gibi üç konser piyanosunun bir araya getirilmesi pek kolay değil. Üçbaşaran'ın eseri Ankara'da seslendirmek için başvurduğu bazı yerlerden olumlu yanıt alamadığını biliyorum. Hazır St. Barbara'da bu olanağı sağlamışken niye projeyi geniş tutup başka üç piyano yapıtlarını da programlarına almıyorlardı? Ve hemen harekete geçtiler. Üçbaşaran, bestecilerimiz Kâmran İnce ve o sırada hayatta olan Server Acim ile şahsen yazıştı ve her ikisi de projede yer almaktan memnuniyet duyacaklarını belirttiler. Meslektaşları da İspanyol ve Brezilyalı besteciler ile görüşerek projenin zenginleşmesini sağladılar. Üçbaşaran'ın eşi Ömer Eğecioğlu’nun araştırmaları sonucunda İtalyan besteci Luigi Dallapiccola'nın orijinal üç piyano için yazılmış Inni-Hymn adlı ödüllü eseri de bulunarak projeye dahil edildi.
Projenin ilk seslendirilişine büyük bir konser salonu yerine, TRT Ankara Radyosu stüdyosu evsahipliği yapıyor, Gül Karaman'ın programında canlı yayınlanan resitalde müzikseverlerin yoğun ilgisinden koltuk sayısı kısıtlı stüdyoda yer bulunamıyordu. Bu yayından sonra, resitali ABD'de Güney Carolina, Georgia ve California eyaletlerinde, İspanya'da Madrid'de ve İstanbul'da Süreyya Operası'nda tekrarladılar. Kaydı ise, Santa Barbara'da “Music Academy of the West”te yaparak albümü 2019 Kasımında yitirdiğimiz bestecimiz Server Acim'e adadılar. Birinci piyanoyu Üçbaşaran, ikinci piyanoyu Chavaldas, üçüncü piyanoyu Gallo çalıyordu.
Albümde sırasıyla şu yapıtlar yer alıyor:
Server Acim (1961-2019) Fikir Hücreleri (Idea Cells)
Edson Zampronha (d.1963) S'io esca vivo (if I escape alive)
Ahmet Adnan Saygun (1907-1991) Poem, Op.73
José Zárate (d. 1972) Petit nocturne Noir
Kamran İnce (d. 1960) Requiem for Mehmet
Luigi Dallapiccola (1904-1975) Musica per tre pianoforti (Inni-Hymn)
Albüm, divine art etiketi altında Avusturya'da yayımlanarak rafa çıktı. Albümü, https://divineartrecords.com/recording/the-3-piano-project/ üzerinden istemek, Amazon, NaxosDirect, Spotify gibi tüm dijital platformlardan dinleyip indirmek mümkün.
Aynı etiket altında, Üçbaşaran'ın dört el piyano ortağı Sergio Gallo ile kaydettiği “Liszt to Milhaud: A Journey with Piano Four Hands” başlıklı albüm de bu repertuarın ilginç örneklerinden oluşuyor:
Franz Liszt (1811-1886): Two Scenes from Lenau’s ‘Faust’
Antonín Dvořák (1841-1904): Slavonic Dances, Op. 46 – No. 1, 2, 8
Charles Gounod (1818-1893): Faust – O nuit d’amour (Love Duet)
arr. H. Engelmann
Benjamin Godard (1849-1895): Jocelyn – Berceuse
Georges Bizet (1838-1875): Carmen – Overture
Charles Gounod (1818-1893), Faust – Ballet Music: Waltz
arr. W. P. Mero:
Darius Milhaud (1892-1974): Le boeuf sur le toit
https://divineartrecords.com/recording/liszt-to-milhaud-a-journey-with-piano-four-hands/
Bu albümden bazı parçaları Üçbaşaran ve Gallo, sanat yönetmenliğini yaptığım dönemde Erimtan Salı Konserleri programı içinde 2017'de seslendirmişlerdi.
Üçbaşaran'ın bu son iki albümünden öncekilerle birlikte diskografisindeki CD sayısı 10'a ulaştı. İlk altı albümü 2002-2007 arasında Eroica Classical Recordings tarafından yayınlanmış, hem ABD'de hem de Avrupa'da olumlu eleştiriler almıştı:
Santa Barbara Liszt Album, 2001 (Eroica )
Virtuoso Schubert, 2002 (Eroica)
Liszt / Sonata Re Minor, 2003 (Eroica)
Scarlatti / Beethoven / Saygun / Bernstein / Muczynski, 2005 (Eroica)
W.A. Mozart, 2005 (Eroica)
W.A. Mozart, 2007 (Eroica)
Ahmet Adnan Saygun, 2008 (Naxos) https://www.opus3a.com/u/zeynep-ucbasaran-saygun-12-preludes-on-aksak-rhythms-10-sketches-on-aksak-rhythms-piano-sonatina-cd/9d575707ffb3d81c03e8fd17326dc59c
Liszt İstanbul'da, 2013 (Çağsav Müzik) https://www.opus3a.com/u/zeynep-ucbasaran-liszt-istanbulda-cd/5ee464a063ba7dd9808ca9a04e7642cf
Üçbaşaran, bu pandemi döneminde kimbilir hangi projeler üzerinde çalıştı? Bu sorunun yanıtını salgın bittiğinde ve koşullar normale döndüğünde alabileceğiz. Yurtdışında oldukları için gözden ırak kalan icracılarımız, Türkiye'deki orkestra ve salonların sanat yönetmenlerinin gönüllerinden ırak kalmamalı.
Bu vesileyle, pozitif ayrımcılık yaparak tüm kadın müzik emekçilerini, Dünya Emekçi Kadınlar Günü'nde içtenlikle selamlıyorum. Var olsunlar...
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
7 Mart 2021, Ankara
Not: Poem, Op 73' ün Türkiye'de saptayabildiğim icraları şöyledir:
4 Kasım 2010, TRT Ankara Radyosu, Z. Üçbaşaran, M. Chavaldas, S. Gallo
13 Şubat 2017, Kadıköy Süreyya Operası, Z. Üçbaşaran, M. Chavaldas, S. Gallo
21 Nisan 2018, Ankara Bilkent Konser Salonu, Gamze-Arzu Kırtıl, Elif Önal
