VEKAM (Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi) ‘ın 31.3.2017-20.10.2021 tarihleri arasında 14 oturumda düzenlediği “Ankara’da İz Bırakan Mimarlar” söyleşilerinden çoğuna katıldığım halde 30 Mart 2018 günlü “Kadri Kalaycıoğlu-Vedat Yalçınkaya” olanını her nasılsa kaçırmışım.
"Ankara'da İlk Trafik Noktası" , THK-Opera-Kültür Bak. kavşağının krokisi (üstte)
Kadri ağabeyin Oluk Sokak'taki ilk evinin belleklerde kalan krokisi.(altta)
Kadri Kalaycıoğlu’nun varlığını ancak, VEKAM’ın Ankara Araştırmaları Dergisi’nin Haziran 2019(C.7/S.1) sayısı için hazırladığım “Bir Zamanlar Posta Caddesi” adlı araştırmamı kaleme alırken görüştüğüm, caddedeki işyeri sahiplerinden Mehmet Hamurkaroğlu ile 2019’un Şubat-Mart aylarında yaptığımız bir dizi görüşme sırasında öğrenebiliyorum. Sevgili Mehmet’in çok önceki yıllardan tanıdığımız eşi sevgili Rüya, hocası Kalaycıoğlu’nun eski Ankara’yı ve anılarını yazdığını söyleyip, kendisiyle Ankara’da ya da bizim de yaz tatilimizi geçirdiğimiz Artur’da mutlaka tanışmamı ve kitabını edinmemi öneriyor. AAD’nin, yazımın yer aldığı Haziran sayısını vermek üzere koltuğumun altına kıstırıp, 14 Ağustos 2019’da Kadri Kalaycıoğlu’yu Artur Gemi Yatağı Koyu’ndaki yazlığında ziyaret ediyorum. Beni kapı önündeki sahanlıkta karşılıyor, eşinin rahatsızlığı nedeniyle içeride yatmakta olduğunu söyleyip kahvemizi kaynatıyor. Hemen Resimlerimle Yaşadıklarım (1945-1995)(1) adlı ilk kitabını imzalıyor. Artur geçmişimizi kısa kesip, “Eski ve Güzel Ankara”da dolaşmaya başlıyoruz.
Benim 16 yıl öncemden İltekin İlkokulu (Meğer, o zamanlar soyadı Olgaç olan Macide Karaoğlu ikimizin de hocası olmuş)– Cebeci Ortaokulu (4.Orta) – Atatürk Lisesi mezunu olduğunu söylediği andan itibaren, artık Kadri ağabeyim oluyor. Vücut diriliğine ve belleğinin berraklığına hayran kaldığım Kadri ağabeyin o gün için 92 yaşında olduğunu da bir başka hayretle öğreniyorum.
Bir solukta bitirdiğim kitabında, bir yandan 1933-1945 yılları Ankarası’na ilişkin olarak inanılmaz ayrıntılar veren Kadri ağabey, bir yandan da belleğinde yer etmiş enstantaneleri resimlere ve krokilere dönüştürüyor. 2019 sonlarında tamamladığı Resimlerimle Yaşadıklarım (1945-1995)(2) adlı kitabını 21 Şubat 2020’de, bu kez Ankara’daki evinde ediniyorum. Kadri ağabey, eşsiz diyebileceğim Ankara çizimlerini ve anılarını bu kitabında da sürdürüyor. Kitap yazmayı bitirip yenisi için aralandığımız sıralarda haberleşmeyi ve geçmiş anılarımızı paylaşmayı sürdürüyoruz. 19 Şubat 2022’de yine imzalayarak Ankara’da verdiği “Resimlerimle Yaşadıklarım (1946-1951)(3) adlı, “İTÜ’de Talebe Olmak” alt başlıklı kitabı, İTÜ öğrenciliği ve İstanbul yıllarını kapsıyor. Kitapların üçü de, benim gibi eski-güzel Ankara’yı ve geçmiş güzel günlerimizi özlemle ananlar için kaçırılmaması gereken cinsten.
Balin Otel-Kızılay binası-Vali Konağı ve karşı kaldırımdaki iki katlı yapılar
Kadri ağabey, İTÜ’den mezuniyetini ve kısa süreli memuriyetini takiben 1953’te, sınıf arkadaşı Vedat Yalçınkaya ile ortaklaşa, bir serbest mimarlık bürosu açıyorlar ve 1977’ye kadar birlikte çalışıyorlar. Bu süre boyunca Ankara’da, 1955-Balin Oteli (Balin Oteli’nin sahibi Recai Baloş’un, müfettiş yıllarımdaki ilk üstadım Yüksel Baloş ile eşimin meslektaşı Prof. Dr. Köksal Baloş’un amcaları olduğunu 1970’lerde öğreniyorum), Vehbi Koç Göz Bankası (1960), Dedeman Oteli (1960), Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi binası (1960), Turtes İşhanı, Eser Sitesi (1968 başlarında çok sevgili arkadaşım Ufuk Somer’in A/Blok Daire/4’teki baba evinde sıkça “telesafir” olduğum site) gibi mimari değerli binaları yapıyorlar. Kadri ağabey bu yıllarda Ankara’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi dekorasyonu ve bahçesinin özellikle de Su Tanrısı Heykeli’nin tanzimi (1964), Polatlı Gordion Müzesi ve Midas Tümülüsü (1964), Sürmeli Oteli, Akyüz Oteli gibi mimari projeler de üstleniyor. Eli bir yandan, ikimizin yazlıklarımızın da olduğu ARTUR Tatil Sitesi’ne de uzanıyor. Yazlığımızın halen işler durumdaki o ünlü Işık Açıkhava Sineması ile Güvercin Koyu Yüzme Havuzu ve de Burhaniye/Ören’deki Keskin Otel de onun eserleri. Bir yandan bu binalarla uğraşan Kadri ağabey, bir yandan da uzun yıllar boyunca Özel Yükseliş Mühendislik-Mimarlık Yüksek Okulu’nda “Mimari Proje” dersleri de veriyor.
Necati Yalçın'la birlikte Kadri ağabeyle son görüşmemiz, Şubat 2025
Son olarak Şubat ayında görüştüğümüz Kadri ağabey, dördüncü kitabını bitirip taslağını yayıncaya teslim ettiğini söylüyor. Kendisine daha nice yeni kitaplar üreteceği, uzun ve sağlıklı yıllar diliyorum.
SAVAŞ SÖNMEZ
11 Nisan 2025, Ankara
