Köşeyi Leonardo da Vinci kaptı.
Dünyanın en ünlü müzelerinden Louvre’da en çok ilgi gören yapıtın -dünyanın en tanınmış sanat yapıtı olduğu söylenen-Leonardo daVinci’nin Mona Lisa tablosu olduğu bilinir.
Louvre Müzesi, bu yıl benzersiz bir ziyaretçi rekoruna ulaştı. Ölümünün 500. yıldönümü nedeniyle düzenlenen Leonardo da Vinci sergisini Ekim 2019- Şubat 2020 arasında günde ortalama 10 bin kişi gezdi. 104 gün içinde toplam ziyaretçi sayısı 1,071,840’aulaştı. (Önceki rekor 2018’de 540,000 ziyaretçi ile Delacroix sergisinindi.) Yoğun ilgi üzerine, Müze yetkilileri haftanın her günü açık olma kararı aldılar: müzenin tatil günü olan Salı günlerini yalnızca okul ziyaretlerine açtılar; serginin açık olduğu 104 günün 46 gününde müzeyi geç saatlere dek açık tuttular. Müze çalışanlarının yorgunluktan yakınıp greve gitmesi üzerine, sergi süresince yalnızca bir gün kapalı kaldı Louvre. Bu yoğun ilgiye teşekkür olarak, müzenin tarihinde daha önce hiç görülmemiş bir uygulamaya gidildi: serginin son üç günü, Müze gece de açık kaldı: daha önce sergiyi görme fırsatı bulamamış ya da bir kez daha görmek isteyen 30,000 kişi, on-line olarak önceden başvurup gece 9’dan sabah 8.30 arasında görme şansını yakalayabildi. Bu gecelerde, gönüllü müze çalışanları görev aldılar. https://twitter.com/i/status/1187262512913420289
Leonardo’nun kendi işlerinden başka, öğretmeni Andrea del Verocchio ile öğrencileri Marco d’Oggiono ve Giovanni Antonio Boltraffio’nun da işlerine yer verilen sergide 150’den fazla yapıt görülebiliyordu. Bunca yapıtı bir araya getirmek hiç de kolay olmamış, Fransa ile İtalya arasında gerginliklere yol açmıştı. Mahkemelere gidilmiş; pazarlıklar yapılmıştı: Raphael’in ölümünün 500.yılında, Fransa’nın kendi elindeki Raphael yapıtlarını İtalya’ya ödünç vermesinde anlaşmaya varılmıştı.
Ölümünden 500 yıl sonra, Leonardo da Vinci’ye gösterilen benzersiz ilgi Louvre Müzesi’ni bir belgesel çekimine yönlendirdi. Belgeselde, serginin küratörlerinin eşliğinde müzede yapılan bir gece gezintisinde Leonardo’nun yapıtları yakından gösteriliyor. Belgeselin tanıtım filmleri:
https://youtu.be/t0y3lGTMKcI
https://youtu.be/uBRFN2gotLo
Louvre Müzesi, öğrencileri eğitme görevini belgesel hazırlarken de unutmamış: Öğretmenler, okullarına yakın sinemalarda filmin gösterimini sağlayabilecekler. Filmi görmeden önce ve gördükten sonra öğrencilerle nasıl bir çalışma yapabilecekleri konusunda onlar için internet üzerinden ücretsiz olarak ulaşabilecekleri eğitim araçları hazırlanmış: https://www.anightatthelouvre.film/education/
Çok yönlü bir dâhi olan Leonardo da Vinci’nin, ressamlığı öncelediğini gösteren ve onun ressamlığına odaklanan serginin belgeselinin 30 dile çevrilip 60’ı aşkın ülkede şu günlerde gösterime girdiğini okuyoruz. O 30 dil arasında Türkçe var mı, öğrenemedim; ama Türkiye’de hangi sinemada görülebileceğini sorguladığımda, ne yazık ki, hiçbir yerde gösterilmediği ortaya çıktı. Oysa, Korona’ya karşın şu günlerde film festivali düzenliyoruz. Festivalde olsun, bu olanaktan ülkemiz insanı neden yoksun bırakılıyor?
Leonardo da Vinci’nin ölümünün 500. yıldönümünde gösterime giren önemli bir başka belgesel daha var. 2009 yılında Beethoven üzerine çektiği In Search of Beethoven (Beethoven’ı Ararken) filmini yapan İngiliz yönetmen Phil Grabsky çekti bu belgeseli. Öyle ya, Beethoven’ın müzikteki yeri ne ise Leonardo’nun resimdeki yeri odur, denebilirdi. Leonardo: The Works (Leonardo: Yapıtlar) belgeseli bu dâhinin dünyanın çeşitli müzelerine dağılmış başyapıtlarını tanıtırken Leonardo’nun yaşamına da ışık tutuyor.
Petersburg’daki Hermitage Müzesi’nden Londra’daki National Gallery’ye, Floransa’daki Uffizi’den Krakow’daki Ulusal Müze’ye dek sekiz farklı ülkenin müzelerine dağılmış Leonardo tablolarını o müzelerdeki uzmanların, dünyaca ünlü sanat tarihçilerin tutkulu anlatımlarıyla; HD kalitesinde yakın çekimlerle tanıtıyor. Aralara serpiştirilen Leonardo’nun -ressamların kulaklarına küpe olacak- sözleriyle bezenen bir göz ziyafeti sunuyor izleyenlere. Hem doymuş hem de tadı damağınızda kalmış olarak ayrılıyorsunuz bu ziyafetten.
Korona günlerinden önce görme şansına kavuştuğum bu filmin ülkemizde de gösterileceğini; sanatla uğraşan, sanatla beslenen insanlarımızın bu şölenden yoksun kalmayacaklarını umut ediyorum.
Dünyanın gördüğü bu en büyük dâhi, İstanbul’umuz için Haliç’in üzerine, gerekirse Anadolu yakasına uzanacak bir köprü tasarlayıp önerisini II. Bayezid’e sunmuştu. Bu dâhinin ressam yönünü daha iyi tanımamız; çocuklarımıza, gençlerimize öğretmemiz gerekmez mi?
Neyse ki, günümüzün teknolojik olanakları sınırları yıkmamıza ya da zorlamamıza olanak veriyor: https://vimeo.com/ondemand/triplexleonardotheworks
MİNA TANSEL
21 Eylül 2020, Ankara