Efendim, 21 Kasım 2014, değerli piyanistimiz İdil Biret’in 73. yaşgünüydü. Bu vesileyle sosyal medyanın etkin mecralarından biri olan facebook’taki üç müzik grubunda (Andante, Müzikçe, Yorumlar Yorumcular) sanatçımızın yaşgününü tek bir cümleyle kutladım: “Değerli sanatçımız İdil Biret’in 73. yaşgününü kutluyor, kendisine sevgi ve saygılarımla nice sağlıklı ve üretken yıllar diliyorum ! :-)” Sonuç inanılmazdı, sanatçımıza sevgi bir sel olup akmış, beğeni sayısı 500’e ulaşmıştı. Bu beğeni sahipleri arasında, müzikseverler yanında, değerli müzisyenlerimiz de bulunmaktaydı. Bunun üzerine düşünme ihtiyacı duydum, İdil Biret kimdi ve bizler için anlamı neydi?
Türkiye’de çok uzun yıllardır; müziksever olalım, müzikçi olalım, hepimizin yaşamında İdil Biret’in büyük bir yeri vardır. Hepimiz onunla ya çocukluğumuzda, ya ilk gençlik yıllarımızda tanışmış, hayat boyu konserlerini izlemiş, kayıtlarını dinlemişsizdir. Ömrü boyunca yurt dışındaki müzikal etkinlikleri yanında, ülkemizde de bizim orkestralarımızla çalan, resitaller veren, Anadolu’nun en ücra köşelerine klasik batı müziğini taşıyan, insanlara ve özellikle gençlere sevdiren, kendisinden sonra gelen müzisyenler ve piyanistler için yol açan, bunun yanı sıra hanımefendi kişiliğiyle hiçbir polemiğe girmeden sanatını icra eden Biret’e, hangimizin manevî borcu yoktur ki? Kişisel açıdan bakıldığında, biz onunla öğrencilik dönemimizde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile birlikte seslendirdiği Chopin’in bir piyano konçertosunda tanışmıştık. TRT Radyo 3’te 20 yıldır yayınlanan “Yorumlar Yorumcular” programımızda da sanatçının kayıtlarına değişik defalar mutlulukla yer verdik. Biret’in kayıtlarıyla ilişkimiz de öğrencilik yıllarımıza kadar uzanıyor. Öğrenci harçlığımızla edindiğimiz VEGA etiketli bir plâğından yıllar sonra, tüm kayıtlarını CD olarak biriktirmeye yönelmiştik. Günümüzde kişisel koleksiyonumuzda Biret’in, Türk sanatçılara ayırdığımız raflarımızda özel bir yere sahip 100’ü aşkın CD’si bulunuyor. Andante okurları için bu Biret koleksiyonunu kısaca gözden geçirmekten mutluluk duyuyorum efendim…
Müzik yaşamının değişik dönemlerinde Vega’dan EMI’a, Finnadar’a değişik firmalar için plâk kayıtları yapan Biret, CD döneminde müzik dünyasının dev firması Naxos’ta karar kıldı. Sanatçı, 1980’li yıllardan başlayarak firma için üç bestecinin tüm piyano eserlerini kayda aldı. Bunlar, 15 CD’lik Chopin (Grand Prix de disque, 1995), 12 CD’lik Brahms, 10 CD’lik Rachmaninov edisyonları olarak yayınlandı. Sanatçının daha önceki dönemlerde değişik firmalar için yaptığı kayıtların ise son yıllarda IBA (İdil Biret Archive) etiketiyle tekrar yayınlandığı ve toplu edisyonlar biçimine getirildiği görülüyor. Bu dizide şimdiye kadar 19 CD’lik Beethoven (32 sonat, 5 konçerto, Liszt’in piyano düzenlemesiyle 9 senfoni ve diğer bazı eserler) ve 9 CD’lik Liszt edisyonları yanında, Biret’in değişik firmalar için plâk olarak yayınlanmış kayıtlarını içeren 14 CD’lik bir edisyon da bulunuyor. Bu toplu edisyonların dışında, koleksiyonumuzda sanatçının 20 kadar CD’si daha bulunuyor. Albümlere bakıldığında ortaya çıkan bir gerçek de, Biret’in çok sayıda besteciyi ve eserlerini içeren olağanüstü geniş repertuarı yanında, bu repertuarda Stravinsky’den Boulez’e, Webern’den Ligeti’ye 20. yüzyıl bestecilerine ve Hindemith ile Massenet’nin piyano konçertoları gibi az seslendirilen eserlere vermiş olduğu özel önemdir. Sanatçının devasa toplu kayıtları ile diğer kayıtlarının büyük bölümü, çok uzun yıllardır dünya ölçeğinde müzik eleştirmenlerinden olumlu değerlendirmeler almaya devam ediyor.
Yazımı bir soruyla, “Ne yapmalı?” diye bitireyim efendim!.. Elbette Biret’in konserlerini izlemeli, kayıtlarını dinlemeli!.. Sanatçının yazımda söz ettiğim kayıtlarının çok büyük bölümü günümüzde Türkiye’deki müzik mağazalarında, hem de son derecede makûl fiyatlarla bulunabiliyor. Yapılacak iş en yakın mağazaya gidip bu kayıtları edinmek ve dinlemeye başlamak!.. Üstelik yeni bir yıla giriyoruz ve müziksever dostlarımıza Biret albümlerinden daha güzel bir armağan olur mu hiç?..
(Andante Dergisi'nin Ocak 2015 sayısında yayımlanmıştır)