Devletin daha iyi ve hızlı işleyeceği iddiasıyla getirilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içinde yer alan Devlet Sanat Kurumları ile TRT arasında acaba nasıl bir işbirliği var? Bu soruyu, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açıkladığı ve Sanattan Yansımalar'da haber olarak duyurduğumuz ( Bkz: https://www.sanattanyansimalar.com/cso-da-gurer-aykal-idil-biret-ikilisi-9-mayis-ta/5938/) Ramazan Etkinlikleri programını alıcı gözle bir kez daha inceleyince sormadan edemedim.
Programda Devlet Tiyatrosu'nun iki etkinliği var, ikisi de TRT-2'den yayımlanacak.
Devlet Opera ve Balesi'nin biri Gala Konser olmak üzere üç etkinliği yer alıyor, biri TRT Müzik, ikisi TRT-2 kanalından yayımlanacak. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın ise dört konseri var, sadece biri TRT Müzik kanalından, üçü ise özel bir TV olan NTV kanalından yayımlanacak.
TRT-2, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü'nün kültür-sanat kanalı. Programın kanallar arasındaki dağılımını incelediğimde, CSO'nun konserlerinden hiçbirinin bu kanalda yer almadığı dikkatimi çekti.
Şöyle bir geriye doğru düşündüm, CSO Yeni Konser Salonu'nun 3-4 Aralık 2020'de henüz, binanın geçici kabulu bile yokken Cumhurbaşkanı tarafından resmî açılışının yapılmasından bu yana TRT-2 kanalının klasik müzik yayınlarında CSO ve öteki Devlet Senfoni Orkestralarına, Devlet Çoksesli Korosu'na ait yapılmış bir çekim, yayımlanan konser hatırlamıyorum. Ama TRT-2, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'ne bağlı müdürlüklerin pandemi koşullarında yapılabilecek dar kadrolu işlerinin özel çekimlerini yaparak cumartesi günleri yayımladı. İzmir'in konseri çok güzeldi örneğin...
23-24 Nisan günleri de İstanbul Operası'nın “Dâhi Çocuk Mozart” yapımının çekimini yayımlayacak. TRT-2 yayın akışında eserin adının başına bir de “Küçük” eklemişler! 8 Mayıs'taki Opera Gala Konseri'nin çekimleri ise, Büyük Tiyatro'da yani operanın kendi sahnesinde değil, CSO'nun yeni konser salonunda yapılacak.
Bu görüntüye bakınca, düşünmeden edemiyorum: TRT-2, CSO'yu boykot mu ediyor, yoksa CSO TRT-2'yle iş yapmak mı istemiyor?
Opera ile CSO'yu yönetsel yönden karşılaştırdığımızda, Opera'nın “Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü” adı altında kuruluş yasası bulunan bir “genel müdürlük” olduğunu, CSO'nun ise gene kuruluş yasası bulunan ancak Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı 6 devlet orkestrasından biri konumunda olduğunu görüyoruz.
Konum ve bağlılıkları birbirinden farklı olmakla birlikte burada üç genel müdürlük arasındaki ilişkiler söz konusu oluyor. Doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlı TRT, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, gene Kültür ve Turizm Bakanına bağlı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü.
Şu yayın tablosundaki dağılım karşısında konuyu düşünmesi, irdelemesi gereken CSO'nun bağlı bulunduğu, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'dür. İstek ve talimatlarının çoğunu genellikle yazılı değil sözlü olarak yapmayı yeğleyen bir yönetim biçiminin egemen olduğu GSGM, kendine bağlı başta CSO olmak üzere 6 devlet orkestrasının, devletin kültür-sanat kanalı TRT-2'de yer almasını istiyorsa, resmî yazısını yazarak TRT Genel Müdürlüğü'ne başvurur, programını ileterek çekimlerin yapılarak TRT-2'de yayımlanmasını ister. Alacağı yanıta göre de hareket eder.
Nitekim, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, TBMM Başkanı'nın isteği üzerine, CSO, Opera Korosu ve DTSM Korosu ile teknik ekip dahil toplam 200 kişiye kapalı spor salonunda üç gün süreyle prova-kayıt yaptırtmakta bir beis görmemiştir. Mutlaka yukardan istek, talimat, emir mi gelmesi gerekmektedir?
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Ramazan Etkinlikleri'nin çekimlerinin nasıl yapılacağını da merak ediyorum doğrusu.
Örneğin NTV'de yayımlanacak etkinlikleri gelip NTV'nin kendi ekibi mi çekip yayımlayacak, yoksa Bakanlık tıpkı 3-4 Aralık 2020 açılışında olduğu gibi özel bir çekim firması kiralayarak mı bu çekimleri yaptırıp hazır kasetleri NTV'ye verecek? CSO'nun TRT logosu altında çıkacak tek etkinliği “Yunus'tan Anadolu'ya” başlıklı ve TRT Müzik'te yayımlanacak konseri hangi ekip çekecek? Bekleyip görerek bu soruların yanıtlarını bulacağız. Bulacağız diyorum, çünkü mâlum bu tür sorulara kimse yanıt vermek lüzumunu hissetmiyor!
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
22 Nisan 2021, Ankara