Belki söylemek çok da hoş olmaz ama çok yer görme olanağı buldum yaşamımda. Ama gördüğüm onca ülke, onca tarihi yapı , doğal ve tarihi sit alanı Ardahan'daki Şeytan Kalesi gibi ilginç, irkiltici, görkemli ve gizemli bir yapı değildi. Urartular zamanından olduğunu sanıyor uzmanların bazıları, en güçlü olasılık bu ama bazıları daha yakın tarihleri düşünüyor. Çevredeki başkaca kalelerin mimari yapısı Urartuları çağrıştırıyor diyen uzmanlar daha fazla. Okumalarımda bu konuda yazılmış bir özel yayın olduğuna ilişkin bilgiye ulaşamadım. Daha çok makalelere ulaşabildim. Eminim ilgilenenler daha sağlıklı bilgiye ulaşabileceklerdir.
Arkeoloji konusunda bilgim olmadığı için ancak kişisel gözlemlerimi aktarmakla yetinmeliyim. Çepeçevre uçurumların ortasında görkemli anıtsal bir "yalnız" yapı. Yalnızlığı hem gururlu, hem ürkütücü, hem gizemli, hem çekici. Mısır'da benzer geçmişe sahip piramitler ülke bütçesine destek çıkarken Şeytan Kalesi'nin yalnızlığı biraz da hüzün veriyor.
Şimdiyedek gördüğüm en ilginç kale. Doğrusu kale olarak hep bir yamaca oturmuş, en azından tepe üzerinde yükselen savunma yapıları gördüm . Ama Şeytan Kalesi tam anlamıyla uçurumların, sarp kayalıkların, vadinin ortasındaki bir yükseltiye kurulmuş.
Nasıl nasıl inşa edildi, kaç kişi çalıştı, kaç yılda tamamlandı, yaptıran kimdi? Makalelerden öğrendiğim kadarıyla yapılışından sonraki yıllarda konuk ettiği uygarlıklar içinde medler, persler, makedonlar, romalılar, sasaniler, selçuklular, ilhanlılar, karakoyunlular, akkoyunlular, safaviler, osmanlılar var. Düşünebiliyor musunuz ne kadar zengin bir geçmiş. Üzerine ne tezler, doktoralar, incelemeler yapılası, kitaplar yazılası bir yer.
Yakın çevresinde yerleşim yeri yok . Kaleye ulaşmak için Ardahan'dan 45 km. Çıldır'dan 15 km. yol katetmeniz gerekiyor. , kaleye ulaşım için yaya yolu yapılmış. Ardahan Kültür ve Turizm Müdürlüğü kalenin restorasyon için gerekli girişimlerde bulunmuş bir an önce başlaması ne kadar iyi olur. Ardahan için içtenlikle projeler üreten, projelerinin gerçekleşmesini umutla bekleyen Kültür ve Turizm Müdürü Efsal Alantar kalenin ve üç kilometrelik yaya yolunun ışıklandırılmasının yapılmakta olduğunu söylüyor. Kimbilir ne kadar etkileyici bir görsellik çıkacak ortaya.
Ardahan'a giderseniz yalnızca Şeytan Kalesi değil sizi bekleyen. Sultan Alpaslan'ın 1068 de yaptırdığı sonra Kanuni Sultan Sülayman tarafından onarttırılmış âdeta yeniden inşa edilmiş Ardahan Kalesi'de görülmeye değer. Kura Nehri'ne ve Ardahan'a tepeden bakan Ardahan Kalesi de şimdiyedek gördüğüm en büyük, en bakımlı kale...El dokuması kilimleri, halıları, damal bebekleri, harika gravyer , kaşar, çeçil peynirleri, o güzel doğanın arılarının ballarıyla ve güzel insanlarıyla Ardahan görülesi gezilesi bir yer.
Kontrollü tanımlamaya çalıştığım bu güzel kenti ilk kez gördüğüm için üzgünüm. Üstelik beşinci kuşak torunu olduğum ünlü Ahıska Kadısı Karakadı'nın kabrini ziyaret etmeyi bunca geciktirdiğim için de.
Gülşen Karakadıoğlu