Araştırmacılar geçmiş yüzyıllara ilişkin kazı araştırmalarında bir anlamda özgürdür, çünkü bilinmeyen ya da az bilinen gerçeklere, bilgilere ulaşmak için uğraş veriyorlardır. Yüzlerce belki binlerce yıl öncesi için yapılan arkeolojik kazının sonunda çıkacak her bilgi kırıntısı bile ilgiye değerdir, kabul görülmeye hazırdır. Oysa yakın yıllarda yaşamış toplumlar, mekanlar, uygarlıklar, kişiler hakkında araştırma yapanların işi daha zordur. Çünkü araştırılan konu hakkında insanlar bazı bilgilere sahiptir, yenilerle karşılaştırma, değerlendirme yapma olanakları vardır.
Ya, araştırılan kişi yaşadığı bütün ülke (ve hatta başkaca bir çok ülke) tarafından tanınmış, sevilmiş, hayran olunmuş ve yaşam öyküsü merak edilerek bilgi edinilmiş ünlü biriyse? Böylesi kişiler hakkında araştırma yapmak, yazmak?
İşte bu zor uğraşın, iddialı kültürel kazı işinin uzmanı Radi Dikici. (*) Çünkü o yakın yıllarda yaşamış iki ünlü kişiyi, içinde yeşerdikleri aileleri başta olmak üzere en yakın çevrelerini, tüm ilişkilerini kademe kademe tezgaha yayarak yıllarca çalışıp yayınlıyor kitaplarını. Yakın zamanda yaşamış ünün, sevginin, kabulün doruklarına ulaşmış böylesine önemli kişilerin araştırılması-yazılması kolay mı? Tabii değil, tersine çoğu kez riskli ve bazen tehlikeli bile olabilir. Hele de o kişiler Müzeyyen Senar ve Zeki Müren gibi kitlelerce kabul görmüş, çılgınca sevilmiş, unutulmaz sanatçılarsa.
Remzi Kitabevi'nde çalıştığım yıllarda, tanık olduğum -daha öncesinde bilmediğim- bir yayın türü ilgimi çekmişti. Dünyanın bir çok yerinde yayınevleri, bazı ünlü kişiler hakkında bir çok dilde biyografi kitabı yayınlıyordu. Toplumlara mal olmuş kimi ünlü siyaset, spor, sanat, bilim insanları hakkında yayınlardı bunlar. Ünlünün ününün gücüne göre o kişi hakkında bazan onlarca kitap satışa sunuluyordu. Bu kitapların 10._ dolardan 1.000._ dolara kadar ücretle satışta olmasının nedeniyse; bazılarının içeriklerinin ciddi bir araştırma metnine sahip olması, bazılarınınsa daha çok görsel verilerle zenginleştirilmiş 'bakılası' kitaplar olmasıydı. Ne iyi ki son yıllarda ülkemde de böylesi kitaplar çoğalmaya başladı, henüz o özendiğim baskı kalitesine, kuşe kağıtlara basılmış resimlerle donatılmış olanlarına rastlayamasam da...Çünkü biyografik kitaplar, kişiyi yaşadığı ülke, sosyal, kültürel ve hatta siyasal çevreyle birlikte tanımladığı için bir anlamda dönem kitabı oluyor.
İşte Radi Dikici, önce Müzeyyen Senar için yazdığı "Cumhuriyet'in Divası Müzeyyen Senar","Cumhuriyet'in Divası Müzeyyen Senar Türk Musikisi'nin 75 Yıllık Hikayesi" ve "Müzeyyen Senar Efsanesi" kitaplarıyla ve yeni yayınlanan "Aşkın Kavurduğu Güneş Zeki Müren" başlıklı kitaplarıyla bir kültür hizmeti veriyor. Bu kitaplar iki değerli müzisyenin yaşam öykülerini kapsıyor ama asıl olarak kitaplarda; repertuvarları, besteleri , bestecileri, güftecileri, saz heyetleri, sahneye çıktıkları (ne yazık ki yitip gitmiş) sahneleri, basında yer alışları ve en önemlisi dinleyicileri yer alıyor.
Müzeyyen Senar ve Zeki Müren'in yaşam öykülerinin öznel ve bir anlamda mahrem alanlarına saygısızlık yapmadan yaklaşıyor Radi Dikici. Yeterince. Ama asıl olarak Türk Müziği Konservatuvarı'nın çoktan yapmış olması gereken bir titiz çalışmayla kronolojik olarak repertuvar, ses ve saz kadroları, dinleyiciye ulaşma olanaklarını objektif olarak yansıtıyor. Özellikle üzerine gitmese de bu sanatçıların yaşadıkları dönemlerin iktidar sahiplerinin (siyasetçisiyle, işletmecisiyle, sanayicisiyle, basınıyla) bu sanatçılarla ilişkisini de görüyorsunuz kitaplarda. Ve doğrusu çok kıskanılası değer yargılarıyla karşılaşıyorsunuz!
Türk Kültür yaşamında tartışılmaz bir yeri olan 90 yaşındaki sevgili Remzi Kitabevi'ni de kutluyorum bu kitapları için. Ancak söz konusu kitapların, barındırdığı o çok değerli fotoğraflarıyla, hakettiği şekilde bir kağıda çok renkli basılı başkaca basımlarını da yayımlamalarının, kütüphanelerimiz için ne kadar güzel olacağını belirtmeden de geçemiyorum. Çağın tüketicisinin, görsele tutkulu estetik eğilimini de gözönünde bulundurursak öylesi baskıların çok satacağı kanısını da paylaşmak isterim.
Radi Dikici'nin büyük bir emek ve özveriyle hazırlayıp okuyucuya sunduğu "Cumhuriyet'in Divası Müzeyyen Senar", "Müzeyyen Senar Efsanesi ve Türk Musikisinin 75 Yıllık Hikayesi" ve "Aşkın Kavurduğu Güneş Zeki Müren" kitaplarını mutlaka okumalısınız. Ben okudum ve o kadar ilgimi çekti ki "Müzeyyen" isimli bir oyun yazdım (**) . Cumhuriyet'in kurucu kadrolarının yarattığı o güzel, saygın kültürel-sanatsal çevrenin değerlerini Radi Dikici'nin kitabının yanında tiyatro sahnelerinden de paylaşabilmek amacıyla...
GÜLŞEN KARAKADIOĞLU
4 Kasım 2018
(*)Radi Dikici'nin biyografi kitaplarının yanında tarihi araştırma kitapları ve tarihi romanları da var...
"Bu Şehr_i Stanbul ki" -Osmanlı'nın İstanbul Macerası 1453_1924
Şu Bizim Bizans - Byzantium 330-1453
Bizans İmparatorluğu Tarihi - Byzantium 330-1453
The History of Byzantine Empire - Byzantium 330-1453
Dört İstanbul
Four İstanbuls
Bizansı Anlamak
gibi tarih kitapları
Thedora (Dansözlükten İmparatoriçeliğe)
Empress Theodora
Büyük Konstantin,Helena ve Fausta
Bizans İmparatoru Büyük Theodosius
Şşans, Zafer ve...İmparator Heraklius
gibi tarihi romanları var.
(**) Yakında Mitos Yayınlarından çıkacak