Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB) bu sezonda da çocuklara uygun eserler sahneliyor. Çocuk Heykel adlı çocuk müzikali de Leyla Gencer Sahnesinde (her hafta değil) Pazar günleri saat 13:00’de sunuluyor.
Tek perdelik eseri İlke Karcılıoğlu (d. 1978) bestelemiş. Öyküyü Dr. Ayça Nur Kip Akyol yazmış ve librettoyu Ali Yoleri ile beraber hazırlamış. Eseri Zeynep Çelen Tamer sahneye koymuş, dekor ve kostüm tasarımı Gürcan Kubilay’a, ışık tasarımı Tahsin Çetin’e ait. Koreografi Viktoria Kahraman’ın yorumu. Çocuk korosunu Hülya Günay ile Öykücan Yavşan çalıştırmış.
Konu: Yeni taşındıkları mahalleye alışamayan Deniz kendisini yalnız ve mutsuz hissetmektedir. Ancak bir gün parkta değişik biriyle tanışır ve onunla arkadaş olur; bu bir çocuk heykelidir. Yılda sadece bir gün, kendi doğum gününde gerçek bir çocuk haline gelmektedir ve o gün de onun doğum günüdür. Böylece Deniz ile Çocuk Heykel beraber dolaşmaya başlarlar. Dolaşırlarken karşılarına ailesinin ilgilenmediği bir yaşlı adam, canavar lakaplı Can adlı bir sınıf arkadaşlarının kötü davrandığı Ayla, Duru ile Ezgi çıkar. Bilge kişilikli Çocuk Heykel onlara yardımcı olur ve sorunlarını çözmek için yol gösterir. Sonra Can’a başarılı olduğu bir konuda kendisini kanıtlama fırsatı tanıyarak onun da saygı duyulacak biri olduğunu hem kendisine hem de arkadaşlarına gösterir. Bu arada şehre gelmiş olan palyaçolarla, tuhaf bir yaşlı kadın ile de karşılaşırlar. Tüm bu insanlar oyun parkında hep birlikte oyunlar oynarlar, yarışmalar yaparlar. Bu arada Çocuk Heykel’in doğum gününü kutlarlar. Genç yaşlı herkes onu çok sevip benimsediği için yeniden heykel haline dönmesini istemezler. Bu dilekleri yerine gelir ve heykel çocuk normal bir çocuk halini alır.
Eserin açıklamasında “Sevgi ve azimle tüm hayallerin gerçekleşebileceği”, belirtilmiş. Gerçekten de bu anlamlı ifadenin yanı sıra eser boyunca “iyi çocuk olmanın” önemi, yaramaz çocukların bile “bir işe yarayıp kendilerine saygı duyulunca” iyi arkadaş olabilecekleri, “yaşlılara ilgi göstermenin” güzel bir davranış olduğu; “sokak hayvanlarına iyi davranmak” ve “yerlere çöp atmamak” gerektiği vurgulanıyor. Sevmenin ve dostça yaklaşmanın “güzel ve iyi” bir davranış olduğu anlatılıyor. En önemlisi de “Herkesin iyi yapmayı becerdiği bir şey vardır” ile “Acaba neden mutsuz?” sorularının sorulması gerektiği fikirleri!
1 Aralık 2019 tarihinde izlediğim temsilde orkestrayı şef M. Nezih Seçkin yönetti. Rol dağılımı şu şekildeydi:
Çocuk Heykel: Ali Can Akyıldız
Deniz: Serkan Sarıkaya
Can: Görkem Yıldırım
Palyaço: İbrahim Halil Turgut
Yaşlı Kadın: Elif Dikmen
Yaşlı Adam: Mahir Kat
Ayla: Damla Kışlalı
Duru: Ezgi Biçici
Ezgi: Merve Emir
Hakem: Murat Beşik
Yaklaşık 50 dakika süren temsilde ayrıca sahnede kimi dans eden, kimi maymun, kedi, köpek kıyafetinde yer yer toplam 25-30 çocuk ve erişkin yer alıyordu. Buna bir de dekor, kostüm, yanıp sönen lambalar ve diğer renkli parıltılı unsurlar da eklenince sahnedeki şenlik havasını tahmin edebilirsiniz. Belki görsel algının ağır basması nedeniyle, solistlerin mikrofonla şarkı söylüyor olmalarına rağmen müziği duymak zaman zaman zordu. İhtimal bu yüzden salonu ağzına kadar dolduran çocuk seyirciler pür kulak kesilmiş, konuşup bağrışmadan temsili sessizce izlediler. Daha önce çocuklarla etkileşimli eserler de izleme fırsatı bulmuştum (http://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/pinar-aydin-o-dwyer/cocuklar-icin-sanatin-sihirli-dunyasi/1630/). Sihirli Dünya adlı o eserde çocuklara zaman zaman sorular da soruluyor ve katılımları teşvik ediliyordu. Çocuk Heykel müzikali ise sahnenin daha aktif, salonun katılımının daha az olduğu, örtük didaktik bir eser. Yine de konuşmadan, hareket etmeden duramayan bu yaş grubu çocukları pekâlâ sıkılmadan temsili seyrettiler. Temsil bitiminde merdivenlerden inerken neşe içinde ve heyecanla gördüklerini, (onlar da seyretmemiş gibi) büyüklerine anlattılar. Bundan daha güzel ne olabilir?
Sanatsever olmak için bol “kaliteli” temsil seyretmenin ve “kaliteli” müzik dinlemenin en gerekli unsur olduğu herkesin malumudur. Ne de olsa önemli olan sanatçı olmak değil, sanatsever olmaktır.
Pınar Aydın O’Dwyer
Not: 26 Şubat 2018 tarihli yazımda “Her şeyin en güzelini hak eden bu sanatsever küçük hanım ve beyler daha temiz tuvaletleri de hak etmezler mi acaba, ADOB ne düşünür?”, diye yazmışım (http://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/pinar-aydin-o-dwyer/cocuklar-icin-sanatin-sihirli-dunyasi/1630/). Şimdi konuyu ısrarla ADOB yönetiminin gündemine getirmek ihtiyacını hissediyorum. Kapısında “T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Leyla Gencer Sahnesi, Ankara Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü, Çocuk ve Gençlik Birimi” yazan bu önemli sanat kuruluşunun tuvaletlerinin musluklarının çocukların boyuna uygun yükseklikte de olması hayalini bir tarafa bırakıyorum ve sabun olsa yeter diyorum!
Eserin videolu tanıtımı: https://www.operabale.gov.tr/tr-tr/Sayfalar/workdetail.aspx?EserKodu=2173 Erişim: 1.12.2019.
Besteci ve orkestra şefi İlke Karcılıoğlu kimdir? (http://aves.istanbul.edu.tr/ilke.karcilioglu/katalog)
İlke Karcılıoğlu, 14 Mart 1978 yılında İzmir’de doğdu. Müzik eğitimine küçük yaşlarda Müzik eğitimcisi Kamuran Oktay’la piyano ve teori-solfej eğitimiyle başladı. İlk ve orta eğitimini İzmir’de tamamlayan Karcılıoğlu 1996 yılında Bilkent Üniversitesi Teori-Kompozisyon bölümüne tam bursla kabul edildi. Bu Kurumda; Bujor Hoinic’le kontrpuan-füg, kompozisyon, Prof. Zarife Bakihanova ile armoni, Hatire Emrahova ile piyano, Elana Puşkova ile koro şefliği, Hakan Kalkan ile orkestra şefliği çalıştı. Odette Gartenlaub Müzikal formasyon seminerlerine katıldı. 2003 yılında onur derecesiyle mezun olan besteci 2003 yılında Halıcı bilgisayarla beste yarışmasında “Yeniden Bulunan Zaman” adlı orkestral eseriyle 2. lik ödülüne değer bulundu. Aynı yıl Kara Kuvvetleri Bando Hazırlık yüksekokulunda Müzikal Analiz ve Kompozisyon dersleri verdi. İstanbul Üniversitesi Devlet konservatuvarında yüksek lisans ve sanatta yeterlik çalışmalarını Mete Sakpınar’la tamamlayan Bestecinin eserleri Türkiye, Almanya, Cezayir, Fransa gibi bir çok ülkede seslendirilmektedir. İlke Karcılıoğlu İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Kompozisyon ve Orkestra şefliği bölümünde yardımcı doçent olarak ders vermektedir. Eserlerinin listesine http://aves.istanbul.edu.tr/ilke.karcilioglu/yayinlar (Erişim 29.11.2019) adresinden ulaşılabilir.
