Birkaç gün önce küratör Prof. Marcus Graf’ın İnstagram sayfasında 10. Güncel Sanat Proje Yarışması Ödül Töreni paylaşımını gördüm. Onun sayesinde haberdar olduğum bu organizasyon ilgimi çekti. Böylece 12 Aralık 2024 tarihinde Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Türkocağı Salonu’ndaki 2024 10. Güncel Sanat Proje Yarışması Ödül Töreni ve Sergi Açılışı’na gittim.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen yarışma, 10 sene önce başlamış. Bakanlığın, Genç Sanat yarışmasıyla 10 yıldır genç sanatçılara aralıksız şekilde destek olması, devletin “kurum hafızasının” sanat alanında sürdüğünün göstergesi. Diğer yandan “toplumun kültür hafızasında” “toplumsal kimlik ve aidiyet yaratma” açısından toplumun ruhsal gereksinimi olan en önemli gıdayı sağladığını da gösteriyor.
YARIŞMA HAKKINDA BİLGİ
Yarışmanın şartnamesi şu şekilde: Katılımcıların “35 (otuz beş) yaşını doldurmamış olması gerekmektedir. Yarışma; Seçici Kurul üyeleri ile birinci derece yakınları dışında ülkemiz ve YÖK denkliği olan yurtdışındaki üniversitelerin Güzel Sanatlar Meslek Yüksekokulu (ön lisans), Güzel Sanatlar Fakültesi, İletişim Fakültesi, Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Fakültesi ile uygulamalı sanat eğitimi veren Eğitim Fakültelerinde lisans ve lisansüstü (yüksek lisans, sanatta yeterlik ve doktora) düzeyde eğitim gören ve mezun olmuş T.C. vatandaşı katılımcılara açıktır.” (https://gorselsanat.ktb.gov.tr/TT_Yarisma/Takvim/Details.sŞ.Id=BEKHBA0zflkkp5%2BK71pgxg%3D%3D. Erişim: 12.12.2024)
TÖREN
Töreni sıcak bir enerjiyle sunan Güzel Sanatlar Genel Müdür Yardımcısı Erkan Tahran’ın açılış konuşmasını takiben yarışmanın küratörü Prof. Tansel Türkdoğan “Sanatta değişen paradigma ve onuncu yılında güncel sanat proje yarışmaları” başlıklı, konuşmasına şu sözlerle başladı: “Modernizm sonrasında yeni normları, kavramları ve üretim araçları ve refere ettikleri zaman dilimi nedeniyle özellikle "Güncel Sanat" tanımı ile yeni bir varlık alanı oluşturan yeni sanat pratikleri Türkiye'de özellikle 80'lerden sonra, ancak 90'ların ikinci yarısında büyük bir ivme kazandı. Bugün bu ivme artarak devam ediyor. Sanata doğrudan yön verebilme kabiliyetindeki yeni aktörlerin de devreye girmesiyle süreç, sanılandan daha hızlı bir gelişim gösterdi. Kurumsal yapılar bu kavramları maalesef gecikmeli olarak algıladı. Kuşkusuz bunda Modernizmin oldukça etkili bir "kült" olmasının ve etkilerinin tüm dünyada devam etmesinin rolü vardır.”,
Tandoğan şöyle devam etti: “Tüm bu argümanlarla 10 yıl önce Kültür ve Turizm Bakanlığının Devlet Resim Heykel Yarışmaları jürilerinde yeni sanat pratikleri ile ilgili olarak yaptığımız tartışmalarda, yeni bir kulvarın-yeni bir platformun yeni sanat ile ilgili gençler için büyük bir ihtiyaca yanıt vereceği konusunda mutabık kalmıştık.”. Tandoğan şunları ekledi: 10. yılında bu yarışmalar ve sonrasında yapılan sergiler, alanında farkındalık yaratan ve yeni sanat pratiklerine, genç sanatçılara maddi manevi çok önemli katkılar sağlayan bir hale geldi, bir platform oluşturdu.”
Ardından kürsüye davet edilen Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürü Ömer Faruk Belviranlı şunları söyledi: “Ülkemizin ve medeniyetimizin kazanımları üzerinde yükselteceğimiz “Türkiye Yüzyılı” vizyonunda vurgulanan ve projemizin de amacını oluşturan “Gençliğin Yüzyılı” hedefinde, millî değerlerimizle kültürel mirasımızı günümüz sanat anlayışıyla harmanlayarak değerlerine sahip çıkan bir neslin yetiştirilmesini amaçlamaktayız. Bu kapsamda, “Türkiye Yüzyılı Gençlerin Yüzyılı Olacak” hedefi doğrultusunda sanat dünyasında genç seslerin güçlenmesi ve daha geniş kitleler tarafından duyulmasına imkân tanınması amacıyla sanatla gençleri bir araya getirdiğimiz “Genç Sanat: 10. Güncel Sanat Proje Yarışması” düzenlemiştir.“
Bu anlamlı konuşmalarından sonra Başarı ve Mansiyon Ödüllerine layık bulunan genç sanatçılar ödül belgelerini Ömer Faruk Belviranlı, Prof. Tansel Türkdoğan ve Genel Müdür Yardımcısı, Proje Yöneticisi Seda Şentürk’ün elinden aldılar.
Yarışma Seçici Kurulu’nda Levent Çalıkoğlu, Prof. Marcus Graf, Prof. Dr. Mehmet Kavukçu, Prof. Dr. Tansel Türkdoğan, Derya Yücel ile Bakanlığı temsilen Ömer Faruk Belviranlı ile Seda Şentürk yer almıştı.
Başarı Ödülleri Kazananlar: Uğur Bişirici, Elif Boyraz, Halil İbrahim Çakmak, Bedirhan Kılıç, Sena Soykök
Mansiyon Ödülleri Kazananlar: Ahmet Dağdelen, Esra Demirkaya, Adil Öksüz, Erdoğan Paksoy, Özgün Şahin
Eserleri Sergilenenler: Duru Bozkurt, Okyanus Çağrı Çamcı, Efe Tan Engin, Zehra Gülbahar Fidan, Şirvan Güngörmez, Melek Hacıfettahoğlu, Kemal Kahveci, Tuğçenur Karaefe, Tekin Karakuş, Berivan Kaya, İrem Koç, Dilek Korkmaz, İhsan Berke Saraçoğlu, İrem Sür, İrem Sütçü, Begüm Sönmez, Hasret Şahin, Ezgi Şen Atiker, Firuze Burçak Toraman, Gözde Betülay Yorulmaz (https://gorselsanat.ktb.gov.tr/TT_Yarisma/Takvim/Details_?Id=BEKHBA0zflkkp5%2BK71pgxg%3D%3D Erişim: 12.12.2024)
İZLENİMLERİM
Sergide beni en çok etkileyen eserlerin başında Özgün Şahin’in “Simulakra” adlı video enstalasyonu idi (7680x4320 piksel, dolby atmos, 1 dakika loop, 2024). “Gerçekliğin yeniden inşaası” bağlamında kent-insan-trafik manzaralarını betimleyen enstalasyon bana, haliyle ilk anda, her gün giderek artan şekilde gördüğüm şehir trafiğini hatırlattı. Ama o günden bu yana trafikte artık kendimi daralmış hissetmiyorum, aksine bir sanat eseri içinde yüzüyor gibi hissetmekteyim. Sanatın gücü budur; günlük yaşamda bir enstantanenin belli bir sanat eserini çağrıştırmasıdır; yoksa sadece sanat eserine maruz kalınca günlük yaşamı hatırlatması değil!
Etkileyici diğer bir eser ise İhsan Berke Saraçoğlu’nun “Nesnel Olanın Öznel Yansımaları” adlı beyaz halı üzerine “video mapping yerleştirme” çalışmasıydı (Değişken ölçüler/ Loop video, 2024). Sanatçının “Cezalandırılma anlarında, çevresel baskıların altında kalmak, bilincin dikkatini dış dünyadan çekmesini kaçınılmaz kılar. Sert sözler, ağır bir yük gibi hissedilir, bu yükten kaçış, halının desenlerine yönelmekle başlar. Halı, karmaşık şekilleriyle bir sığınak sunar. Desenler, görünüşte sabit olsalar da, bilinçaltındaki imgelerin etkisiyle birer canlı varlık haline gelir.” şeklinde tanımladığı eseri, bende “uçan halı” misali “yüzen halı” üzerinde rüzgârı arkama almış pupa yelken denizde yola koyulmuşum duygusu yarattı. Sonra yeniden dönüp uçan halıya binince Nils Holgersson (yazan: Selma Lagerlöf, 1906) ile bir kazın sırtında İsveç gezilerine çıkmış buldum kendimi. Bir tılsım gibi beni kendine çeken halının etrafında semazen misali birkaç tur attıktan sonra bu halının üzerinde secdeye varsaydım diye düşündüm, eminim gözümün önünde evrenin tüm güzelliklerinin uçuştuğunu görürdüm.
Diğer güzel bir eser Genel Müdür sayın Belviranlı’nın önünde fotoğraf çektirdiği Bozkurt Duru’nun “Günlük Yaşamın Ritmi” adlı resmiydi. “İnsana sanat gerek ama sanata da insan gerek” misali özellikle gözlüğünün rengiyle sayın Belviranlı, resmin renkleriyle öylesine uyum içindeydi ki, mecazım mazur görülürse, bence o resim onun makam odasına gitmeye can atıyordu, belli ki bakanlık resim koleksiyonuna katılmaya adaydı. (Ne yazık ki Belviranlı’ın resmin önünde çekilen fotoğrafına ulaşamadım).
Sergi 12 Aralık 2024-30 Ocak 2025 tarihleri arasında Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nde gezilebilir. Gitmişken de yan salonda Türkiye Kültür Yolu Festivali kapsamında sunulan Picasso sergisi görülebilir.
Not: Verdiği bilgiler için Kültür ve Turizm Uzmanı sayın Sıdıka Yılmaz’a teşekkür ederim. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanı sayın Mehmet Nuri Ersoy’un önsözü ile yarışma ve sergilenen eserler hakkında bilgileri içeren mükemmel sergi kataloğunu hazırlayanları kutlarım.
Pınar Aydın O’Dwyer
20 Aralık 2024
Video ve Fotoğraflar: Berke Saraçoğlu
Video: https://drive.google.com/file/d/1W9k3HXP7YB2ZmeVQEArAm_Eb_KXPr6uq/view
Editörün Notu:
Yarışma sonunda;
Başarı Ödülü (5 adet) 35.000.- TL + Başarı Belgesi
Mansiyon (5 adet) 17.000.- TL + Başarı Belgesi
Sergileme (20 adet) 8.000.-TL+ Katılım Belgesi
Olmak üzere toplam 420.000 TL ödül hak sahiplerine verilecektir.
