TANIŞMA
Sevil Arslan – Ali Akdamar çiftiyle 25 Nisan 2015’de Destek Tasarım Akademisi'nin (DTA) Ayvalık’ta 2014 Haziran’ında açılan o büyülü “ilk” mekanlarında, Devrim Erbil’in “İstanbul’dan Sevgilerle-2013” serisinden bir tablo edindiğimizde, tanışmışız. Sonra 2016’nın 14 Şubat Sevgililer Günü’nde Ayvalık’a yolumuz düştüğünde, bu kez yine aynı mekanda o geceye özel yemekte, sadece 8 kişi ile birlikte olmuşuz. Neşet-Çınar (viyolonsel sanatçısı kızı Rahşan Apay ile daha sonra 5 Ocak 2016’da Erimtan Müzesi’ndeki Lirik Çello konserinde ve 13 Nisan 2016’da MEB Şura Salonu’nda Hacettepe Üniversitesi Senfoni Orkestrası eşliğinde vereceği konserde tanışacağız) trompet-saksafon ikilisinin o geceki performansları “unutulmaz anılarımız” arasında çoktan yerini almış.
ÖYKÜ
Mimar kökenli olmasına karşın hiç mimarlık yapmayıp yaşamını grafik tasarımcı olarak sürdüren Ali Akdamar 2000 yılında İstanbul yaşamını terk edip Assos’a yerleşiyor. Hayalini kurduğu “tasarım ve yerel yönetimlerle ilgili akademi”yi gerçekleştirebilmek için bir vakfı devralıyor. Çeşitli etkinlikler ve çalışmalara karşın; kurulacak bina maliyetinin çok yüksek oluşunun yanına Assos’un diğer olanaksızlıkları da eklenince, derslerinin kaç saat olacağının ayrıntısına kadar hazırlanmış bu düşü, ister istemez ertelemek zorunda kalıyor. Akdamar, 2010’da Ayvalık Belediyesi’ne sanat danışmanı olarak geliyor. Akademiyi belediye öncülüğünde oluşturma çabaları da olumsuz sonuçlanıyor. İki buçuk yıl sonunda bu görevden ayrılıyor.
DTA’nın tohumları 2014 Haziran’ında bu kez Sanata ve Eğitime Destek Derneği’nin kurulması ile yeniden atılıyor. Atatürk Caddesi No:302’deki eski zeytinyağı işliği olan o büyülü binaya yerleşiliyor. İki yıllık bir geçiş dönemi belirleniyor. Bu süre boyunca iki uluslararası çalıştay ve iki kitap fuarı düzenleniyor. 28 imza ve söyleşi günü, belgesel haftaları, müzik dinletileri, film gösterileri, tasarım söyleşileri yapılıyor. Ayda bir sergi açılıyor. Özgün Baskı-Güncel Sanat-Kısa ve Belgesel Film-Vitray-Temel Fotoğrafçılık-Takı-Ahşap Oyma-Film-Bebek Yapım-Füzyon Cam-Kumaş Baskı-Kağıt Yapım atölyeleri tasarlanıyor. Bir kısmı yaşama geçirilen bu atölyeler bir türlü süreklilik kazanamıyor. Kimi sanatçıların hibe ettikleri yapıtlar, hele araya siyasal ve ekonomik krizler de karışınca nakde çevrilemiyor. Rutin işler sürdürülse de nakit sıkıntısı başlıyor. Fiziksel mekan sorunu aşılamıyor. Öğrenci sağlayacak okulları bilgilendirmek için yeterince zaman ayrılamıyor… ve yüksekokullaşmanın zorlukları kavranıyor.
AMAÇLAR-HEDEFLER
Sanata ve Eğitime Destek Derneği’nin kurmaktan vazgeçmediği Destek Tasarı Akademisi(DTA), “sanata katkı koymayı, tarihi değerleri koruyup yaşatmayı, eğitim faaliyetlerinde bulunmayı ve çevreyi(özellikle Kuzey ege ve Güney Marmara) korumayı” amaçlıyor. DTA bu amaçlara ulaşabilmek için “yaz okulları düzenlemek” ve “iki yıllık bir tasarım yüksek okulu kurmak” gibi iki hedef belirliyor. Akdamar’a göre halen varolan okullar hep “birinci eleman” yetiştirdikleri için ülkede büyük bir “ikinci eleman” açığı var (Her sanatın arkasında zanaat var). O nedenle füzyon-cam-vitray-sinema-baskı-fotoğraf-ahşap-kağıt gibi tasarım konularında “hobi eğitimi” değil “meslek edindirme eğitimi” vermeyi düşünüyor. Ona göre yüksek okulun olmazsa olmaz dört temeli Sanat Tarihi, Sanat Felsefesi, Temel Tasarım ve Tasarım Stratejisi üzerine oturtulmalı. Bu dört ana konu “Köy Enstitüleri – Warhol- Bauhaus” karışımı bir beden-zihin birlikteliğiyle birlikte işlenmeli. Fikirden soyutlamaya giden yol özellikle öğretilmeli.
Akdamar’ın gerekli akademik kadroya erişebilecek ilişkileri var. Temmuz 2016’da taşınıp şu an içinde bulundukları sevimli bina “af”dan, “imar barışı”ndan yararlanacak durumda olduğundan, önümüzdeki dönemde bir kat çıkılıp daha geniş alanlar kazanılacağı için mekan sorunu da aşılacak gibi görünüyor. Akdamar, gelir getirecek rutin işlerin de desteğiyle, beş yıllık gecikmeyi beş yılın kazandırdığı deneyimlerle kapatabilecekleri kanısında.
GÜNCEL GİRİŞİMLER VE ETKİNLİKLER
Türkiye’de özel bir yüksekokul kurabilmek, YÖK’ün öne sürdüğü “ruhsat bedeli-yıllık güvence- asgari idari kadro yapılanması vb.” gibi nedenlerle olanaksız gibi görüldüğünden bu kapı, bu koşullarla şimdilik kapanmış. Milano’da SPD (Scuola Politecnica di Design) adlı bir tasarım okuluyla, ortak programlar yürütmek amacıyla ilişki kurulmuş. Ancak DTA’nın lisans, SPD’nin ise lisanüstü eğitimdeki kararlılıkları nedeniyle bu girişim de kadük kalmış. İngiltere’deki Metropolitan University CASS (Sir John Cass School of Art, Architecture and Design) ile “ne yapılabilirlik?” yazışmaları sürdürülüyor. Öte yandan, 30 Eylül-7 Ekim arasındaki sempozyuma İngiltere’deki King’s College London’dan katılacak bir akademisyenle yapılacak görüşmelerden yeni olanakların ortaya çıkması beklentileri var.
Bugünlerde, 30 Eylül-7 Ekim arasında gerçekleştirilecek “Hatırlamalısın” temalı sanat ve tasarım sempozyumunun son hazırlıkları yapılıyor. Kesinleşmemekle birlikte 13 sanatçı bu süre boyunca grafik-cam-seramik-illüstrasyon” alanlarında, “tema”ya uygun ikişer eser üretecekler ve en az 15’er dakikalık sunum yapacaklar. Sempozyumun duyurusunda “Unutmak yitirmektir…Hatırlamalısın ki ayırt edebilesin, seçebilesin ve kurgulayabilesin. Hatırlamalısın ki özgürleşebilesin. Hatırlamalısın ki insan gibi insan olasın” deniyor.
DTA’nın önemli bir başka girişiminin de bu ay içinde şekillenmesi bekleniyor. Tasarım üzerine bilimsel kongre fikrine destek ve katkı için Ayvalık Kaymakamlığı, yanına Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nı da çekmeye çalışıyor. DTA tarafında da bilimsel kongrenin konuları-alanları-bilim ve danışma kurulları-konuşmacıları planlanıyor.
DTA’nın o minik odaları, Perşembe Pazarı ile içiçeleşmiş sokak sandalyeleri ve atölye oturaklarından oluşan “Kafedemia”sı; Sicilya kökenli “İonia” kahvesi, “hardaliye”si ve ev yapımı yiyecekleriyle sizleri bekliyor. DTA hakkında daha güncel bilgilenmek istiyorsanız www.destekakademisi.org adresine girin.
Etkinliklerini izleyin, okuyun, duyurun, destekleyin, nasıl katkı verebileceğinizi düşünün. Tüm bunlarla ilgilenmek için ille de Ayvalık’da yaşıyor olmanız gerekmiyor.
SAVAŞ SÖNMEZ
7 Eylül 2018